GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Sayın Başkan, Değerli Bakanım, cumhuriyet döneminde, hatta Osmanlı'dan beri iki yüz yıllık harbiye, maliyeden sonra en önemli teşkilatı oluşturan hariciyenin değerli bürokratları; hepinize yeni bütçenin hayırlı olmasını dileyerek sözlerime başlıyorum.

Dışişleri Bakanlığı Türkiye'nin çok tarihsel bir kurumudur ve bu kurumun içinde çalışmış olan çok sayıdaki personelimiz de zaman içinde görev başında şehit olmuşlardır, onları anarak sözlerime başlıyorum.

Sayın Bakanım, son yıllarda, özellikle Avrupa'da milliyetçi ve ırkçı politikalar AB ülkelerinde çok yaygın biçimiyle artmaya başlamıştır. Başlangıçta Müslüman toplum ve Müslüman nüfus üzerinde gelişen bu hareketler giderek göç ve göçmen sorunlarının ülkedeki sağcı siyasal partilerin kaşımaları sonucunda da ciddi biçimiyle artış göstermektedir. Avrupa Birliği 2015 yılında Paris'te yapmış olduğu göç ve göçmen sorunlarına ilişkin toplantıda kendisini göçün yarattığı tehditlerden koruma konusunda bir strateji geliştirmiştir. Avrupa Bölgeler Meclisi de özellikle yerel belediyelerin göç ve göçmen sorunu karşısında nasıl mücadele edeceği konusunda kendi değerlendirmesini yapmıştır.

Sayın Başkan, Sayın Bakanım; Türkiye'ye kaçak olarak giriş yapmış olan göçmenlerle ilgili de düzenlemeye değinmek istiyorum. Bizim sadece Suriye'den gelmiş olan göçmenlerin dışında, son yıllarda özellikle Asya'nın hemen hemen bütün ülkelerinden kontrolsüz ve kaçak olarak gelmiş ve Türkiye'de ucuz iş gücü olarak çalışmakta; böyle bir problemle de karşı karşıyayız. Almanya'da yerel yönetimler göç ve göçmen sorunlarıyla ilgili toplantı düzenlediğinde, kurulu binlerce belediye, 1 milyona yakın göçmeni nasıl istihdam edileceği konusunda bir politika geliştirmiş. İşte 8 göçmenle, 1.000-1.500 göçmen arasında, hangi belediye sınırlarında ne kadar göçmenin yer alacağı bile belirlenmiştir. Maalesef Türkiye'deki göçmen sorunları meselesiyle ilgili olarak yerel yönetimler ile Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Hükûmetiniz ortak çalışmayı başaramamıştır. Ucuz krediyle Türkiye'de finansman sorununun çözümlendiği dönemde yüksek büyüme için lazım olan ucuz iş gücü maalesef bu işçilerle de sağlanmıştır ve belli bir kesimin de açıkçası ucuz iş gücü işine gelmiştir, bunu mutlaka dikkate almak gerekir.

Sürdürülebilir göçmen politikaları konusunda özellikle Türkiye'de hızlı göç veren tarımsal ve hayvancılığın olabildiğince daraldığı alanlarla ilgili mutlak bir planın gerçekleşmesine ihtiyaç vardır. Yani İstanbul'da, büyük şehirlerde, şehrin özellikle de merkezî yerleşimlerinde bulunan göçmenlerin, bir biçimiyle iskân politikalarının -bunların uzun süre Türkiye'de kalacağı da göz önüne alındığı zaman- mutlaka değerlendirilmesi gerekir.

Bakın İstanbul'daki tarihî yarım ada, Fatih -hemen onun yanı başında- Zeytinburnu ilçelerimiz bugün saat sekizden sonra insanların yani Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sokağa çıkmaya cesaret edemeyeceği bir noktaya gelmiştir. Bununla ilgili mutlak bir iskân politikasına ihtiyaç olduğunu düşünüyorum.

Son on yıl içinde -söylendiği için söylüyorum- Sayın Bakanım, eski Dışişleri Bakanı sonra da Başbakanlık yapmış olan ve "Stratejik Derinlik" kitabının yazarı Sayın Davutoğlu'nun bu ülke tarihinde göreve gelmiş ve bu ülkeye zarar vermiş en kötü Dışişleri Bakanı olduğunu buradan belirtmek istiyorum. Öylesine stratejik hatalar yapmıştır ki, öylesine cumhuriyet hükûmetlerinin izlediği dış politikadan bir manevraya iktidarınızı da sürüklemiştir ki şimdi sizin bürokrasinizin, onun Türkiye dış politika siyasetinde yarattığı bu zikzakları ve bu yanlış politikaları giderme konusunda uzunca bir çaba harcamanız gerekmektedir.

Burada Dışişleri Bakanlığımızın yetişmiş bürokratlarının görüş ve düşüncelerinin mutlaka siyasetin önüne gelmesi gerekir. Bürokraside, özellikle Dışişleri bürokrasisinde kâtiplikten, ataşelikten, maslahatgüzarlıktan, konsolosluktan, büyükelçiliğe giden sürecin devam etmesinde büyük fayda vardır. Siyasette emekli milletvekillerinin büyükelçi olmasının mutlaka engellenmesi gerekir diyorum.

Bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.