KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkan, Değerli Genel Müdürüm, bankamızın değerli Yönetim Kurulu üyeleri; hepinize hoş geldiniz diyorum ve çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Arkadaşlarımız bankanın değişik konulardaki kredi ve yapılandırması hakkında konuşmalar yaptı, ben de bugün bankamızın KOBİ'ler ile esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerine uygulamaları hakkında konuşma yapmak istiyorum.

Şimdi, 1951 yılından bu yana kanunla Halk Bankasına da yetki verilmesi esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerine kredi kullandırılması ve yüzde 50'si hazine tarafından, yüzde 50'si de esnafın kullandığı krediyi faiziyle kendisinin ödemesi koşuluyla kredi kullandırılıyor. Bu, tabii ki Türkiye'de yeni işe başlamış, işini sürdüren ve kaynağa ihtiyacı olan esnaf ve sanatkârımızın en çok başvurduğu bir yer burası. Yani Türkiye'de bugün esnaf ve sanatkâr, küçük esnafımız, büfecisinden, berberinden, nakliyecisinden, tuhafiyecisine küçük esnaf durumunda olan kim varsa yani kendi hanesinin ekonomik koşullarını kendisi sağlayan, kendi adına kendini istihdam eden insanların büyük ölçüde Türkiye'nin ekonomisine de katkı sağlayan bir ekonomik yapının ta kendisi. Ama görebildiğimiz kadarıyla esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerine Türkiye'de Halk Bankası tarafından kullandırılan 85-86 milyar lira gibi bir paranın bugün piyasada dolaşması bu paranın da yeniden dönüşümlü esnaf ve sanatkârımıza geri verilmesini küçük meblağ olarak görüyoruz. Türkiye'de bu esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerine üye insanlarımızın sayısı 1 milyon 600 bin civarında, bu kadar üyesi var yani bu kadar üyenin genelde 700-800 bin kişisi, esnaf ve sanatkârı bu kredilerden kendisi faydalanmaktadır. Şimdi 800 bin kişi, bir iş yerinde esnaf en az 2 kişiyi de istihdam ettiğini de düşünürsek demek ki bu, 1,5 milyon insanın istihdam edilmesi demektir. 1,5 milyon insanın da istihdam edilmesiyle beraber, 1 kişinin de en az 3 kişiye bakma yükümlülüğünü düşünürsek 4,5 milyon gibi bir rakam çıkıyor ki bu kadar insanın sizin vermiş olduğunuz krediden, desteklerden ülke ekonomisine, kendi ekonomisine fayda sağlayan bir yapının ortaya çıktığı gözleniyor. Bunun 2015, 2016 ve 2017'den sonra fazla bir artışı olmadı yani esnaf ve sanatkârımıza kullandırılan kredilerin enflasyon oranında artırılmadığı gözlemlenmektedir. Özellikle de 2018'i düşünürsek bu dövizdeki hareketliliği ve enflasyondaki yüksek hareketliliği de göz önünde bulundurursak esnaf ve sanatkârımıza kredilerin daha yüksek kullandırılması gerektiği hâlde Halk Bankasının plasman giderlerinin azlığı yani yeniden açılmaması ve esnafın kendi aylık ödentisinden sonra... Yani bu ödenti nasıl yapılıyor? Bir aylık, üç aylık, altı aylık ödentiler hâlinde yani beş yıla kadar eşit taksitlerle kredi veriliyor. Şimdi, kredi her ay kendiliğinden, dönüşümlü geri geliyor. Bu dönüşümlü geri gelen krediler dahi kullandırılmıyor, böyle bir kesintiye gidiliyor yani Halk Bankasının yöneticileri tarafından, bankaların şubeleri tarafından... Bu esnaf bir sıkıntı altında yani esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri çalışırken kendi görevlerini kendi bünyelerinde yapamaz duruma geliyorlar çünkü banka almış olduğu, toplamış olduğu geri dönüşümlü, taksitli krediyi yeniden vermekte dahi şu anda güçlük çektiriyor. Sayın Genel Müdürüm burada, biz şu anda ülkemizin ekonomik koşullarını, ekonomik krizin olduğunu düşünürsek bu krizin en iyi şekilde aşılmasının temellerinden birisi esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerinin dağıtımıyla vermiş olduğu... Esnaf ve sanatkârımıza şu anda 150 bin lira gibi en yüksek limitlerde kredi veriyorsunuz, bu kredilerin 250-300 bin liraya kadar çıkarılması, teminatlarının da sağlama alınması ve yükümlülüklerini yerine getiren esnafın da bu konudan faydalanması gerektiğine inanıyorum. Bunun yapılmasının ülke ekonomisine ve şu andaki ekonomik krize bir şekilde olumlu etkisi olacağını düşünüyorum.

Biz burada ticarete başlayan her insanımızın, başlangıçta esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerine başvurup bu krediyi mutlaka kullandığını biliyoruz yani bu esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle kredi kullandırmalarından sonra belli bir ciro yüksekliğiyle KOBİ'leri oluşturduğunu biliyoruz. Sizin KOBİ'lere de çok yüksek destek verdiğinizi biliyoruz ama KOBİ'lerin de şu anda -az önce belirttiğiniz gibi- 100 firmanın kullanmış olduğu kredi ölçeğinde kredi kullanmadığını görüyoruz. Eğer biz toplumun, ülkemizin gelişmesini, istihdam sağlayan yapısını daha iyi hâle getirmek istiyorsak bu konuda Halk Bankasının KOBİ kredisi kullanan şirketlerimize daha büyük ölçekte destekçi olması gerektiğini söylemek istiyorum.

Bir de bu esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerinin bir şekilde son dönemlerde geri dönüşümleri tahsil edemediğini ve bankadaki ödentilerin az olduğunu, kooperatiflerin battığını görüyoruz. Tabii, yanlış yönetim, yanlış yöneticiler de var mıdır? Vardır. Bunlar da bir şekilde bankanın şube müdürleri tarafından dahi takip edilebilir durumda olmalı, çarpık ilişkiler görüldüğü an mutlaka uyarılmalı ve ona göre de önlem alınması gerektiğine inanıyorum. Yani burada yanlış yapanların, iyi niyetli kredi kullanmak isteyen vatandaşlarımızın kredi kullanmasına da engel olmaması gerektiğini de söylemek istiyorum.

Şimdi, burada 2014 yılında bir artış yapılmış, burada Sayıştay raporunda belirtilmiş, 2014 yılından sonra siz esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerinin kredilerini, bir yüzde artışı olarak enflasyon orantısında, ülkenin gelişmesindeki durum itibarıyla yükseltmemişsiniz. Yani bu yükseltmeyi inşallah 2019 yılındaki öngörülerinizle ve ülke ekonomisinin gelişmesi açısından bunu sağlayabileceğinize inanıyoruz, bunu da yapmanızı temenni ediyoruz.

Değerli Genel Müdürüm, tabii, burada bunu yaparken Türkiye'deki ekonomik koşullar itibarıyla kırsalda da tarım çiftçisine de besicisine de bir şekilde belli ölçeklerde destekçi olduğunuzu biliyoruz. Bu desteklerinizi daha artırır durumda olmanızı ve ülke ekonomisine de tarımın ve hayvancılığın ithalattan kurtarılması için sizin de bu konuda katkılarınızın olmasını diliyoruz.

Bu çalışmalarınızın daha üstün verimlilikle geliştirilebilmesi, sağlanması için Halk Bankasının kurumsal şirketlere değil de KOBİ şirketlerine, esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerinin bünyesindeki şirketlere, esnafımıza kredilerin daha iyi kullandırılmasını temenni ediyor ve çalışmalarınızda başarılar diliyorum.