BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım, Sayın Bakanım, bakan yardımcıları, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, ilk bütçeniz, yeni bir dönem; hayırlı uğurlu olsun, başarılar diliyoruz size. Ancak bu ilk bütçenizde farklı bir vizyon koymanızı beklerdik doğrusu çünkü Türkiye yeni bir dönemi girdi; kriz dönemi. Ekonomiyle ilgili büyük sıkıntılar var ve yapısal bir dönüşüm gerekiyor Türkiye'de. Ekonomiyle ilgili bu yapısal dönüşüm için de üretim ekonomisine geçmemiz şart. Üretim ekonomisine geçmek demek öncelikle tarıma, gıdaya ağırlık vermektir ama maalesef bu yönde bir yol haritası göremedik. Yeni Ekonomi Programı'nda -YEP'te- da orta vadeli programda da, tarımla ilgili hiçbir şey söylenmiyor Sayın Bakanım, sadece "Tarımda Millî Birlik Projesi hayata geçirilecektir." diyor, o kadar. Millî Birlik Projesi nedir? YEP'ten bunu öğreniyoruz ama sizin açıklamalarınızda yoktu, son bölümde tekrar konuşma fırsatınız olacak, orada açıklarsanız memnun oluruz.

Tarım çok önemli, siz benden daha iyi biliyorsunuz. Türkiye'nin dönüşümü tarımla olacak, olmalı. Gelişmiş bütün ülkelerde tarım temeldir, tarımla ilgili politikalar çok önemlidir ama Türkiye'de maalesef bu dönemde özellikle tarım politikaları çok ihmal edildi; sizin çok önemli bir göreviniz var.

Bakın, şöyle 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı var. Bu programda tarımsal destekleme bütçesinin dağılımıyla ilgili 2019'da 16 milyar 989 milyonluk bir öngörü var. Bunlar dağıtılmış; alan bazlı tarımsal destek ödemeleri, mazot, gübre, fark ödemeleri vesaire. Sizin açıklamalarınızda da bunun 16 milyar 72 milyon olacağı; bütçemizin de yüzde 47,6'sı... Yani sizin açıklamanızla program arasında bir 800 küsur milyon fark var. Bu farklılık nereden doğuyor anlayamadım. Yani bir yerlerden 800 küsur milyon lira kesinti yapıldı ilave olarak programa göre, hâlbuki tam tersine, artırılması lazım ama hangi kalemlerde yapıldı bu kesinti bilemedim. Ayrıca bu, Yeni Ekonomik Programda da -biraz önce söylediğim gibi- temel öge olarak dikkate alınması gerekirdi.

Buğdayla ilgili olarak bir şey söylediniz, onun için söyleyeceğim Sayın Bakanım, ben de Polatlılıyım. Polatlı da buğday ekimi yapılan yerlerden birisidir, Ankara biliyorsunuz Türkiye'deki buğdayın üretiminin yüzde 5'ten fazlasını yapar. Köylü bu sene gübre fiyatları nedeniyle önemli ölçüde buğday ekiminden kaçındı. Herhâlde yüzde 40 azaldığı iddiası var, inşallah öyle olmaz ama gübrenin pahalılığı nedeniyle yüzde 40'a yakın buğday ekiminden kaçınıldı, seneye inşallah bir sıkıntı yaşamayız.

Bir de Polatlı'dan bahsetmişken, Gökpınar Barajı var. 2015 seçimleri sırasında benim de katıldığım, böyle âlâyıvala bir toplantı yaptık, Gökpınar Barajı'nın temelini attık, Sayın Bakan da o zaman çıktı müteahhidi çağırdı dedi ki: "Bu 2018'de bitecekti, 2017'de bitecek. Sana para da veriyoruz." Bir okul yapımı karşılığı 2017'ye çekildi Gökpınar Barajı'nın bitişi. Hâlen bitmiş değil. Biraz ödenek eksikliğinden gecikmiş vaziyette, öyle görünüyor. Hâlbuki yıllardan beri de Polatlı...

TARIM VE ORMAN BAKANI BEKİR PAKDEMİRLİ - 2019'da bitireceğiz inşallah.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - 2019'a mı kaldı şimdi? İki yıl gecikmiş oluyor o da. Teşekkür ederim.

Sayın Bakanım, biliyorsunuz sadece 2019 bütçenizi yapmıyoruz, 2017'yi de denetliyoruz. 2017'yle ilgili hem Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının hem de Orman Bakanlığının ve kurumlarınızın durumu çok iyi değil. Sayıştay tarafından güzel raporlar düzenlenmiş, şartlı görüş verilmiş mesela Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığıyla ilgili. önemli gördüğüm birkaçını kayıtlara geçmesi açısından sizin dikkatinize sunacağım. Yani özellikle destek hizmetlerinizin takviye edilmesi gerekiyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığıyla ilgili mesela 1'inci bulguda -bu raporları okursanız bürokrasinin durumunu da aslında görebilirsiniz, çok güzel raporlar Sayın Bakanım- "Tarımsal destekleme ödemelere ilişkin etkin analizi yapılmasına ve sağladığı katkıların izlenmesine ve raporlanmasına yönelik bir sistemin bulunmaması." diyor. Yani tarımsal destekleme ödemelerini yapıyoruz ama bunun karşılığında ne aldık, ne verdik, ne oluyor, bunları takip etmiyoruz, etki analizi yok, evet.

Mera Kanunu kapsamındaki çayır, mera, yaylak ve kışlaklarda kaçak yapılaşma ve mera dışı amaçlarla kullanımı suretiyle işgale uğramasıyla ilgili bir eleştirisi var Sayıştayın. Bu konuyla ilgili de bir şeyler yapılması lazım. Tek tek tespit edilmiş. İşgal edilen yerleri Sayıştay tablo olarak da koymuş. Çok güzel bir değerlendirmesi de var. Buralardaki çalışmaların yetersiz olduğunu da ortaya koymuş ayrıca.

Bir de bu at yarışları, Sayın Bakanım, sizin bakanlığınızda önemli bir konudur. "At yarışları düzenleme hakkının Türkiye Jokey Kulübüne verilmesinde kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmaması söz konusu." diye bir tespit yapmış Sayıştay. Bunun da dikkate alınması lazım. Önemli gelirler var. Bakanlığa daha fazla yarar sağlanabilir aslında. Güzel tespitler.

Döner sermayeyle ilgili olarak da benzeri tespitler var Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının. "Döner sermaye işletmelerince verilen hizmetler ile bu hizmetler karşılığı elde edilen gelirlerin karşılaştırılmaması ve raporlanmaması." Yani bir devlette olmaması gereken, bir devlet kurumunda olmaması gereken. Yani özel sektörde de olmaz da. Hiçbir şekilde olmaması gereken. Bir şeyler yapıyorsunuz bir gelir elde ediyorsunuz ne rapor ne kayıt... Olmaz böyle bir şey. Sayıştay raporunda böyle geçiyor.

TARIM VE ORMAN BAKANI BEKİR PAKDEMİRLİ - Kayıt var da...

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - İşte bu destek hizmetlerinin, kadro yetersizse kadronun, neyse o konuda destek olalım. İstiyorsanız kadro verilmesiyle de ilgili ya da mevzuatla ilgili de yardımcı olalım. Bütçenizin artması gerekiyorsa, demir arkadaşlarımızın söylediği gibi, yardımcı olalım. Ama hemen hemen her sene bunlar tekrarlanıyor maalesef.

Orman, Su İşleri Bakanlığının da aynı şekilde, şartlı görüş verilmiş. Döner sermaye işletmesinde de benzeri şekilde şartlı görüş var. Bu da güzel bir rapor. Bunun da dikkate alınması lazım Sayın Bakanım.

"Kamu kaynaklarının doğru, etkin ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla korunan alanların kaynak değerlerinin detaylı envanterinin yapılarak statülerinin yeniden belirlenmesi ihtiyacı var." diyor bulgu 2'de. Güzel bir tespit bu. 3'te de korunan alanlara ilişkin uzun devreli gelişme planları ve yönetim planlarının tamamlanmamış olması eleştirisi var. Bu da güzel. Bu 2 ve 3 numaralı bulguların değerlendirilmesi lazım.

Döner sermayede de 3'üncü bulgunun önemli olduğunu not almışım. "2017 yılında müstecirler tarafından işletilen alanlardan elde edilen gelirlere ilişkin olarak idarenin kayıtları ile döner sermaye işletmelerinin gelir kayıtlarının uyumlu olmaması." Buradaki Orman Genel Müdürlüğü alanı içerisinde de bazı yerleri özel sektöre veriyorsunuz, restoranlar falan var ama bakın, bunlarla ilgili kayıtlar da düzgün değil maalesef.

Orman Genel Müdürlüğüyle ilgili olarak da şartlı görüş var. 2+2 denetim görüşünü etkileyen ve etkilemeyen bulgular var ama bir tanesini önemli diye not almışım çünkü zaman yok bütün bunları değerlendirmeye.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Kuşoğlu.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Bulgu 1'de "Bazı bölgelerde ağaçlandırma bedelinin tahsil edilmemiş olması ve tahsil edilmeyen tutarın mali tablolarda yer almaması." Tablo olarak da göstermiş bu ağaçlandırma bedelleri tahsil edilmiyor, kayıtlara da alınmıyor.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünde de bir şartlı görüş var. 1+13, 14 tane bulgusu var Sayıştayın. Bir tanesini dikkatinize sunacağım vakit yetersizliğinden. Bulgu 1 "Belediyeler adına yapılan içme suyu yatırım bedellerinin muhasebeleştirilerek izlenmemesi ve tahsil edilmemesi." Ne kadar? Burada tablo olarak bütün belediyeleri almış.

Sayın Bakanım, bunlarla ilgili takibat TÜRKSAT'a verilmiş. TÜRKSAT'a ihale edilerek, cevabınızda öyle diyor. TÜRKSAT'a neden ihale ediliyor takibin, bilmiyorum. Ne ilgisi var TÜRKSAT'la? Ha, TÜRKSAT elektronik ortamda takip ediyorsa... Bir Sayıştay denetçisi oturmuş kendisi çıkarmış bütün bunları. Yani bunun TÜRKSAT'a ihale edilmesine gerek yok ki. Kendisi çıkarmış bütün yılları. Ve tahsil edilmesi gereken toplam 4 milyar 866 milyon. 2017 içerisinde tahsil edilmesi gereken de 493 milyon lira var. Bunlar büyük rakamlar. 1 kuruş olsa bile sonuçta önemli ama çok önemli rakamlar bunlar. Niye belediyelerle ilgili olarak böyle bir durum ortaya çıksın? Belediyeler açısından da bir handikap, DSİ açısından da maalesef handikap tabii ki. Bakın, demedim sadece iktidara yakın belediyelerden alınmamış diye. Hepsinin ismi var burada.

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu için de benzeri şartlı bir görüş var. 3+7, toplam 10 bulgu var. Bir tanesini oradan da dikkatinize sunmak istiyorum. "Kurum taşra teşkilatının kadro dağılımında dengesizlikler bulunması ve merkez kadrosunun yetersiz olması." Biraz önce söylediğim gibi, kadro yetersizliği söz konusu olabiliyor. Tek tek tablo olarak vermiş, iller bazında kadro sayısını çıkarmışlar. Güzel bir değerlendirme.

Diğer kurumlara da girmemeyim Sayın Bakanım.

Sayın Bakanım, görüyorsunuz bakanlığınız çok önemli. Destek vermek istiyoruz ancak altyapısı yetersiz, destek hizmetleri yetersiz ve bu senenin bütçesi yetersiz. Ayrıca, eğer Türkiye'de bir gerçek yapısal reform istiyorsak, üretim ekonomisine geçmek istiyorsak sizinle, sizin bakanlığınızla başlamalı. Buna ilişkin maalesef ne OVP'de ne YEP'de (Yeni Ekonomi Programı) hiçbir şey göremedik. Bunlarla ilgili yeniden düzenlemeler yapılması gerekiyor kanaatindeyiz.

Çok teşekkür ediyoruz. Başarılar diliyoruz ekibinizle birlikte.

Teşekkür ederim Sayın Başkan.