SALİH CORA (Trabzon) - Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, değerli Komisyon üyeleri; hepinizi öncelikle selamlıyorum.

Yine, bugün idrak etmekte olduğumuz Mevlit Kandili'nin de tüm İslam âlemine ve tüm insanlığa huzur ve barış getirmesini diliyorum.

Sayın Bakanım, bütçe konuşmanızı dikkatle takip ettik, sunumunuz nedeniyle sizlere teşekkür ediyoruz. Tabii, Bakanlığın yeni konseptine baktığımız zaman Kültür ve Turizm Bakanlığı ciddi manada güçlendirilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, TİKA, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk Kültür Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu gibi önemli kuruluşların Bakanlığınıza bağlanması, Kültür ve Turizm Bakanlığıyla bütünleşmesi hem o kurumları daha da güçlendirecek hem de Kültür ve Turizm Bakanlığının işlevsel alanını da genişletmiş olacaktır. Bu manada görevinizde başarılar diliyorum.

Değerli arkadaşlar, ben konuşmamda hem turizm hem kültür alanında geldiğimiz nokta itibarıyla görüş ve düşüncelerimi sizlerle paylaşacağım.

Ülkemizde turizm, her geçen yıla nazaran gelişerek, çeşitlenerek, değişerek büyümeye, ilerlemeye devam ediyor. Turizm artık tek başına kullanılan bir kavram olmaktan çıkmıştır. Kültür turizmi, inanç turizmi, sağlık turizmi, spor turizmi, ekoturizm, gastronomi turizmi, tarih turizmi gibi türleriyle kendine has potansiyelleri oluşmuştur. Bu turizm türleri birbiriyle etkileşim içerisinde ve her biri yeni destinasyon alanları ve potansiyeller oluşturmaktadır. Bu da turizm gelirlerinin çeşitlenmesine ve dolayısıyla gelirlerin artmasına imkân oluşturmaktadır.

İktidarımız döneminde oluşturulan perspektifle, turizmde satın alma ve harcama düzeyi yüksek turist gruplarına hitap edecek derecede büyük atılım gerçekleştirilmiştir. 2000 yılında turist sayısı bakımından 14'üncü sıradayken bugün 6'ncı sıraya yükseldik. Turizm gelirleri bakımından ülkemiz 20'nci sıradan bugün 11'inci sıralara yükselmiştir. Rakamlar ortadadır. 2023 vizyonumuzda turizm gelirlerinde 50 milyar doları yakalamamız artık uzak bir hedef değildir. Tabii ki bunun için kitle turizminin yanında -az önce bahsettiğim gibi- diğer turizm alanlarına ve türlerine verilecek değerin altını çizmek istiyorum. Turizm ürünü olarak değerlendirilecek ve turizm piyasasına sunulacak ürünlerimiz ne kadar çeşitli ve farklı olursa o oranda turizm pastasından aldığımız payı da büyütebiliriz.

Sayın Bakanım, müzelerin turizmdeki önemi büyüktür. Sizin de müzeleri önemsediğinizi biliyorum. 2001 yılında müzelerden elde edilen gelire baktığımızda 11 milyon TL iken bugün gelirimiz şu anda 300 milyon TL'nin üzerine çıkmıştır.

Değerli arkadaşlar, Türkiye'nin özellikle 2018-2021 dönemi için UNESCO Yürütme Kurulu Üyeliğine seçimi ülkemiz için önemli bir kazanımdır. Türkiye'nin, somut olmayan kültürel miras listesinde zengin bir ülke olduğunu biliyoruz. Kültür, tarih ve inanç turizminde hatırı sayılır bir yerdeyiz. Bunlar kuşkusuz ki seyahat tercihlerini de yönlendirmektedir.

Turizm politikasının temel hedeflerinden birisinin de turistlerin kişi başına harcamalarının artırılması gerektiğini -Sayın Bakanım- sizi ziyaret ettiğimizde ifade ettiniz. Bu manada, özellikle sanatsal etkinliklerin, olimpiyatların ülkemizde daha fazla yapılması hâlinde gelen turistlerin harcamaları daha da artacaktır. Bu manada uluslararası organizasyonları önemsiyoruz. Aynı şekilde, geleneksel sanat ürünlerimizde yer alan çini, halıcılık, bakırcılık, ahşap sanatı vesair ürünlerin aynı zamanda turizm ürününe dönüştürülmesi ve buna ilişkin pazarların tanıtılıp turistlerin harcama listesine dâhil edilmesi gerekmektedir. Yine, sinema ve dizi sektörü ülkemizin tanıtımı ve dolayısıyla turizm sektörünün yeni penceresidir. Bu yönde sinemanın desteklenmesine yönelik çıkarılan kanunun yerli yapımı artırdığı malumunuzdur. Şu an 140 ülkenin televizyonlarında Türk filmleri gösterilmektedir. Bu, gurur duyulacak bir başarıdır. Bunun kültürel diplomasiye de önemli katkılar sunacağını düşünmekteyim.

Sayın Bakanım, geçmişte, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'yla, devletin teşvik ve desteği turizm sektörünü tek başına sürüklemiş ve büyük bir domino etkisi yaratılmıştır. Yine bizim dönemimizde çıkarılan birçok yasayla turizm sektörünün her zaman yanında yer aldık. Öyle bir noktaya geldik ki kitle turizmi alanındaki yatırımcı ve işletmeciler artık bir kamu desteğine ihtiyaç duymadan kendilerini yeni ihtiyaçlara göre geliştirme ve yenileme seviyesine gelmiştir. Bundan sonraki süreçte -kendi şahsi düşüncem- enerjimizi, zamanımızı ve kaynaklarımızı kültür, inanç, tarih, kongre, sağlık, doğa, yayla, termal ekoturizmine yönlendirmeliyiz, dikkatimizi artık bu alanlara odaklamamız gerekiyor. Bu kapsamda kültürel değerlerimiz turizm potansiyeliyle buluşmalıdır.

Sayın Bakanım, yine, Karadeniz Bölgesi'nde yayla festivalleri yüzyıllardır bir gelenek olarak yaşatılmaktadır. Her yıl düzenlenen bu festivallerin desteklenmesi memnuniyet vericidir ancak daha fazla desteklenmesi gerekmektedir. Bu festivallere on binlerce kişi katılmakta, gurbetçiler tatil programlarını bu etkinliklere göre planlamakta ve bu etkinlikler yöremize ayrı bir hareketlilik kazandırmaktadır.

Yine Trabzon'dan söz açılmışken şunları da ifade etmek istiyorum: Trabzon merkezde bulunan Kızlar Manastırı'nın restorasyonu tamamlanmak üzeredir. Bununla beraber Vazelon Manastırı'nın restorasyonunun da yatırım programına alınarak yine kültür ve inanç turizmine kazandırılmasını istiyoruz. Trabzon Kalesi tarihî surlarının restorasyonunun tamamlanması ve burada bulunan eski Kral Sarayı etrafındaki binaların kamulaştırılması hâlinde turizme yeni bir alan kazandırılacaktır. Sümela Manastırı'nda restorasyon çalışmaları devam ediyor. Şu anda Sümela Manastırı'nın kapısına kadar ziyaretçiler gelebilmektedir ancak burasının tamamen ziyaretçilere açık olabilmesi için 2019 yılı içerisinde tamamlanmasını beklemekteyiz. Aynı şekilde Ayasofya Camisi'nin de aşamalı olarak elden geçirilmesi, restore edilmesini beklemekteyiz.

Bir diğer husus da Sayın Bakanım, bu ALO 176 çağrı merkezleriyle ilgili. Turistlerin soru ve sorunlarına cevap vermeye bu çağrı merkezleri aracılığıyla çalışılıyor ancak Ankara merkezli olduğu için örneğin Trabzon aranıyor, sonra tekrar Ankara'yla iletişim kuruluyor; bu, vakit kaybına neden oluyor. Şehir merkezinden, Trabzon'u bilen ve tanıyan personelin sorulara cevap verebileceği bir çağrı merkezi kurulmasını istiyoruz.

Sözlerimi tamamlamadan önce son olarak da Sayın Bakanım, turizm şehri aynı zamanda Trabzon ilimiz. Bu manada, birçok turistik işletme tesisi olanlar vardır. Her gittiğimizde onlarla istişare hâlindeyiz. Şöyle bir öneri söz konusudur, bunu sizlerle paylaşmak istiyorum: Bilindiği üzere turizm alanında seyahat acentelerinin TÜRSAB ve turist rehberlerinin TUREB olmak üzere iki meslek birliği bulunmaktadır. Üst bir örgütlenme olmadığından bağımsız hareket eden bu iki birlik arasında iş birliğinden çok çatışma yaşandığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte, turizmin temel aktörleri olan turizm işletmecilerinin ise henüz bir meslek birliği bulunmamaktadır. Oysa Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Türkiye İhracatçılar Meclisi gibi benzeri bir yapılanmanın turizm alanında da kurulması ertelenemez bir ihtiyaçtır. Turizm işletmecilerinin de bir meslek birliğine kavuşturulmasının yanında "Türkiye turizm birliği" adı altında üst bir birlik kurulmalıdır. Turizmde alt meslek birlikleri kendi alanlarına yönelik iş, işlem ve faaliyetlerini yürütürken Türkiye'nin genel turizm politikası yine Bakanlığın koordinasyonu ve denetiminde bu birlik üzerinden kararlaştırılmalı, yürütülmeli ve uygulanmalıdır. Bununla birlikte, faaliyet göstermek için zorunlu olan bu yapıya üyelik çerçevesinde yatırılacak aidatlarla oluşacak bütçenin birliğin temel ihtiyaçları dışında tutarının yasaya konulacak amir hükümlerle turizm altyapısı, turizm üstyapısı, tanıtım gibi faaliyetlere harcanmasına da katkı sağlayacaktır. Bunu da sizlerle paylaşmak istiyorum.

Ayrıca son olarak şunu ifade etmeliyim: Tabii sabah arzu etmediğimiz bir tartışma ortamı oluştu. Burada esas olan, milletvekili arkadaşlarımızın söylemlerine bir itirazımızdan ziyade usul yönünden bir itirazdı. Özellikle Bakan Bey'in sunum yaptığı zamanlarda milletvekilleri olarak bizler Bakan Bey'in sunumunu dinleyip, not alıp ona göre konuşmamızı şekillendirmekteyiz. Dolayısıyla sunumu dikkatle takip etmekte...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Cora, toparlar mısınız.

SALİH CORA (Trabzon) - Sayın Bakanımızın, daha doğrusu bakanlarımızın sunumlarına müdahale etmek Komisyonun insicamını bozmaktadır. Bu düşünceyle sunuma müdahale eden milletvekiline itiraz etmemiz farklı bir durum oluşturdu; bunu özellikle ifade edeyim.

Yine, bizim vakıflarla alakalı olarak zaten birçok milletvekilimiz konuştu. Vakıflarda sadece Türkiye'de değil, yurt dışında bile bütün vakıf eserlerinin restorasyonu noktasında tarihî başarılar elde ettik. Bu konuda vakıfların başarısı ortadadır. Elbette müteahhitten kaynaklanan hatalardan, eksikliklerden dolayı bazı gecikmeler olsa dahi şu anda vakıf eserlerinin restore edilmesi aynı zamanda turizme de çok büyük katkı sağlamaktadır. Bu manada özellikle...

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

SALİH CORA (Trabzon) - Son cümlem Sayın Başkanım.

...Trabzon Fatih Camisi'nin restorasyonu çok örnek bir çalışmadır. Bu manada Vakıflar Genel Müdürümüze hassaten teşekkür ediyorum.

Sayın Bakanım, bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.