ESİN KARA (Konya) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Bakanım, ÇAYKUR İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu üyeleri; aramıza hoş geldiniz, Komisyonumuza.

Bugün sabah Ankara Konya hızlı tren seferini yapan kazada ölen vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, yaralılara da acil şifalar diliyorum çünkü inanıyorum ki büyük çoğunluğu Konyalı hemşehrilerim çıkacak ve hızlı treni en fazla kullanıyoruz Konya Ankara arasında. O yüzden üzüntümü de belirtmek istiyorum.

Geneli üzerinde bir değerlendirme yapmak istiyorum. 2016 yılı gelir tablosuna baktığımız zaman "ticari alacaklar" kısmında yer alan "diğer ticari alacaklar"da 840 milyon 917 bin 509 TL'nin Sayıştay raporumuzun 146'ncı sayfasında doğrudan borçlanma sisteminden bayilere verilen teminatlardan, bankalardan alacaklarımız olduğu belirtiliyor. Hangi bankalarda bizim alacağımız vardır? Tahsilimizde herhangi bir sıkıntı söz konusu mudur? Bunlar gayrinakdi kredi ise bunlar zaten bilançonun dipnotlarında bulunur. Ticari alacaklardaki alacağımızın 2 katıdır bu rakam. "Doğrudan borçlanma sistemi" deyince benim aklıma şu geliyor: Biz bayilerimize bankalara kredi açtırıyoruz, satışımızı yapıyoruz, belirli bir vade sonunda onlar bankadan kredilerini kullanıyor ve bizim hesabımıza geçiyor. Eğer öyle ise bizim ÇAYKUR'un alacak devir hızımız yani ortalama kaç gündür, bankalardan tahsilatımız ne kadardır?

Bir de bu konuyla ilgili 2015 yılının "Diğer öneriler"inde 5'inci madde dikkatimi çekti. Orada da özel sermayeli bankalara akdedilecek olan doğrudan borçlandırma sistemi sözleşmelerinin -maddeleri belirtmiş- Kamu Haznedarlığı Genel Tebliği uyarınca takip eden iş günü içerisinde kamu sermayeli bankalara aktarılması gerektiği üzerinde Sayıştayımız bir öneride bulunmuş. Şimdi, bankalarda kredi usulü şöyledir: Krediyi kullandığınız anda valör aynı gün işler, siz krediyi geri ödediğiniz zaman bir gün sonrası işler Bankacılık Kanunu'nda. Şimdi, özel sermayeli bu bankalar biraz uyanıklık yapıyor; vatandaşa hemen krediyi kullandırıyor, kendi mevduat hesaplarına geçiyor, hem vatandaştan bir günlük kredi alıyor hem Merkez Bankasından bir günlük faiz geliri elde ediyor, bir günde iki günlük gelir elde ediyor. Bu tarz işlemler de kamu sermayeli bankalarımıza gerçekten aktarılırsa en azından kendi sermayemizi korumuş olacağımız düşüncesindeyim.

Yine, ikinci bir sorum, sayım tesellüm noksanlarında çok da kayda değer bir rakam değil ama 475 bin 736 TL'lik bir rakam bulunmakta. Bu normal ya da anormal herhangi bir fireden mi kaynaklanmakta? Gerçekten bir sayım tesellüm noksanı mı var? Sayıştay raporumuzun 149'uncu sayfasında yeterli bilgi vermiyor, diyor ki: "Sadece sayım tesellüm noksanlarına karşılık ayrılmıştır." Bunun sebebi nedir, neden kaynaklanmıştır bu sayım tesellüm noksanları? Yıl sonu itibarıyla muhasebede genel olarak biz sayım tesellüm noksanlarının sebebini ararız. Bulunamaz ise "olağan dışı giderler"e atarız. Eğer bir sebebi varsa şahsi sorumluluklarıyla personelimize ya da sorumlu kişilere atfederiz. Bu konuda yine detaylı bilgi istiyorum.

Bir konu dikkatimi çekti. Gelir tablomuzda yine faiz giderlerinde yüzde 268'lik bir artış var. İncelediğimiz zaman kısa vadeli banka kredilerimizde 2015 yılına göre bir artış olduğunu görüyorum. Bu da büyük ihtimal buradan kaynaklanıyor. Likiditesini değerlendirdiğimiz zaman 2015'te 2,43 olan likidite, kısa vadeli borçları ödeme gücümüz 2016'da 1,71'e düşmüştür. Şu an için bir ödeme sorunu ÇAYKUR'da görünmüyor ama kısa vadeli kredi borçlarımıza uzun vadede biraz dikkat etmek ödeme sıkıntısına girmememiz açısından tavsiyemdir.

Yine biraz tatlıya bağlamak istiyorum. "DİDİ" bizim millî soğuk çayımızdır, içeceğimizdir. Ben Konya Vekiliyim. "DİDİ" reklamlarının yüzü Naciye teyzemiz vardı bizim. "DİDİ"yi şöyle söyleyelim size: "Demek, söylemek" kelimesinden geliyor. Hani "söyledim" dersiniz ama ona biz Konyalılar "didi" deriz. "Söyledin söyledin, söylemedim" dersiniz mesela "dedin, dedin, demedim" dersiniz. "Didi" -di'li geçmiş zamanda bizim "dedi"miz oluyor. "Din, din dimedim" deriz biz yani "söyledin, söyledin, söylemedim" dersin. Oradan kaynaklanıyor. O yüzden "DİDİ"nin satışları da nasıldır? Çünkü uluslararası piyasada soğuk çay yabancılar tarafından çok tüketilmekte, bize de yeni girdi. Satışlarınız ne âlemdedir, onu soracağım.

Çok teşekkür ediyorum. Başarılar diliyorum.