ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANI LÜTFİ ELVAN (Karaman) - Sayın Başkan, çok teşekkür ediyorum.

Bildiğiniz gibi, ulusal güvenlik ve kamu düzenini bozucu birtakım girişimlerin olması hâlinde İnternet'in engellenebileceğine dair veyahut erişimin engellenebileceğine dair daha önce bir yasa çıkarılmış idi. Anayasa Mahkemesi bunu iptal etti. Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçesinde iki temel husus yer alıyor. Bunlardan birincisi, ulusal güvenliği ilgilendiren bir konuya Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının karar veremeyeceğini, dolayısıyla ilgili bakanlıkların veya birimlerin bu konuda karar vermesi gerektiğini söylüyor Anayasa Mahkemesi ret gerekçesi olarak birinci gerekçede. Yani eğer herhangi bir şekilde ulusal güvenliğimizi ilgilendiren bir husus varsa ve bunun erişiminin engellenmesi acilen gerekiyorsa ilgili birimin bizatihi bu talepte bulunması gerektiğini ifade ediyor. Yine, Anayasa Mahkemesinin ikinci gerekçesi ise bu erişimin engellenmesinin tedricî olarak yapılması yani örneğin eğer herhangi bir mesaj atılmış ise, bu mesajın URL dediğimiz içeriğin çıkarılmasının sağlanması. Bu sağlanmadığı takdirde engelleme, sitenin veya bir bütün olarak engellemenin sağlanması gerektiği. Yani bunun aşamalı bir şekilde yapılması gerektiği yine Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararında ifade edilmiş durumda.

Şimdi, dünyadaki uygulamalara baktığımızda, özellikle kamu düzeni ve ulusal güvenlikle ilgili olan konularda ülkelerin bu alanda sınırlama getirebildiğini ve getirdiğini görüyoruz. Nitekim, size bazı örnekler de vermek istiyorum; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10'uncu maddesi şöyle söylüyor: "Ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması gibi alanlarda sınırlamalar getirilebilir veya yaptırımlara tabi tutulabilir." şeklinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10'uncu maddesinde ulusal güvenlikle ilgili böyle bir husus yer alıyor.

Bunun dışında, ülkelere baktığımızda da bazı ülkelerin -özellikle gelişmiş ülkelerde- mahkeme kararını aradığını, bazı ülkelerin ise mahkeme kararını aramadığını görüyoruz. Kamu kurumları vasıtasıyla bu engellemenin sağlandığını görüyoruz. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'ne baktığımızda, ulusal güvenliğin gerektirdiği hâllerde hâkim kararı olmaksızın haberleşmenin denetlenebileceğini ve istihbarat örgütleri arasında bu yollardan elde edilen bilgilerin paylaşılabileceğini hükme bağlamıştır. Bu Patriot Act, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilgili kanun.

Diğer taraftan, Almanya'ya baktığımızda, Almanya'da hem mahkeme tarafından bu tür kararlar alınabileceği ifade edilmekte hem de kamu otoriteleri tarafından bazı içeriklerin kaldırılmasına yönelik kararlar alınabileceği yine ifade edilmektedir.

Türkiye'ye gelince, biliyorsunuz, Anayasa'mızın 22'nci maddesi haberleşme hürriyetini düzenleyen bir madde. Bu maddede şu hususa yer veriliyor: Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması gibi sebeplerden biri veya birkaçına bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan bir durum söz konusu ise geçici olarak engellemenin yapılabileceğini Anayasa'mızın 22'nci maddesi öngörüyor. Ancak bu engellemenin yapılmasını müteakiben yirmi dört saat içerisinde mutlaka yargıya başvurulması gerektiğini ve yargının da kırk sekiz saat içerisinde mutlaka neticelendirmesi gerektiğini Anayasa'mızın 22'nci maddesi ifade ediyor. Biz de bu düzenlemeyi yaparken tamamıyla Anayasa'mızın 22'nci maddesini dikkate alarak hazırladık. Hatta Anayasa'mızın 22'nci maddesindeki ifadeleri aynen kanunumuza koyduk.

Nedir bunlar? Millî güvenlik... İsterseniz baştan okuyayım. "Yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya birkaçına bağlı olarak" şeklinde başlıyoruz. Yaptığımız işlem şudur: Eğer ulusal güvenliği ilgilendiren herhangi bir husus söz konusu ise, örneğin Millî Savunma Bakanlığımızı ilgilendiren bir husus ise, Millî Savunma Bakanlığımız Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına ulusal güvenliğimizi ilgilendiren bir husus olduğunu, derhâl erişimin engellenmesi gerektiği yönünde ilgili bakanlığın bir talepte bulunması gerekiyor. Bu talep üzerine Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı Erişim Sağlayıcıları Birliğine sadece dört saat içerisinde erişimin engellenmesi, geçici olarak engellenmesi kararını veriyor. Ancak, örneğin Millî Savunma Bakanlığı, ulusal güvenliğimizi ilgilendiren bir husustur diye Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına başvurdu ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı da Erişim Sağlayıcıları Birliği vasıtasıyla dört saat içerisinde erişimin geçici olarak engellenmesi sağlanırsa bu kez Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı yirmi dört saat içerisinde mahkemeye başvurmak zorunda ve mahkeme de kırk sekiz saat içerisinde sonuçlandırmak zorunda. Eğer mahkeme bu hususun ulusal güvenlikle ilgili olduğu konusunda bir kanaate varırsa erişimin engellenmesine devam edilecek yani mahkemenin kararı ne ise o kararı Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı uygulayacaktır. Yani mutlaka biz mahkeme kararı arıyoruz. Ulusal güvenlik ve kamu düzenini ilgilendiren konu olsa bile mutlaka mahkeme kararı aranıyor ancak bunun, Anayasa'mızın 22'nci maddesinde belirtilen "gecikmesinde sakınca bulunan konulardan birisi" olması hâlinde, ilgili bakanlığın başvurması ve tedricî olarak engellenmenin sağlanması yani örneğin URL'nin engellenmesinin sağlanması. Eğer, yine, Anayasa Mahkememizin öngördüğü şekliyle URL'de bir engelleme sağlanmazsa ancak o zaman erişimin engellenmesinin sağlanmasını öngören bir düzenlemedir.

Benim açıklamam bu kadar. Eğer sorularınız varsa bunları yanıtlamak isterim.

BAŞKAN - Teşekkür ederiz Sayın Bakan.

VAHAP SEÇER (Mersin) - Aşama konusunu tekrar dile getirebilir misiniz?

ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANI LÜTFİ ELVAN (Karaman) - Tekrarlayayım. Anayasa Mahkememiz, özellikle iptal gerekçesinde şunu öngörüyor: Eğer ulusal güvenliği ilgilendiren herhangi bir husus var ise...

VAHAP SEÇER (Mersin) - URL'nin engellenmesi...

ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANI LÜTFİ ELVAN (Karaman) - Evet, URL'nin engellenmesi, nedir bu? Örneğin, ulusal güvenliği ilgilendiren bir husus söz konusu oldu, Millî Savunma Bakanımız Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına yazdı, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığımız ise bunu Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderdi, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı...

VAHAP SEÇER (Mersin) - Yer sağlayıcı mı erişim...

ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANI LÜTFİ ELVAN (Karaman) - Erişim Sağlayıcıları Birliği. Bir birlik oluşturuldu biliyorsunuz. O birliğe gönderiliyor -birlik yetkili şu anda, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı değil- ve birlik öncelikli olarak URL'yi engelleme girişiminde bulunacak yani URL'nin engellemesini sağlayacak. Eğer bu sağlanmaz ise o zaman erişimin bütünüyle engellenmesi sağlanacak. Anayasa Mahkemesinin de bizden istediği buydu, bunun aşamalı bir şekilde yapılması. Dolayısıyla, biz de bu maddede bu aşamalı, tedricî uygulama sistemini getirdik.