BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Şimdi, yani böyle birtakım kadınlar oturup bekleyecek, "Doğum yapanın yerine ben altı ay çalışayım, sonra beni işten atsınlar, bir daha bir doğum yapan olursa bekleyeyim." falan, böyle bir şey mi olacak? Ben bu modeli hiç anlamadım.

FATOŞ GÜRKAN (Adana) - Mevcutta var zaten Hocam.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Bir dakika ben bir bitireyim de.

FATOŞ GÜRKAN (Adana) - Mevcut sistemde de raporlunun yerine geçici çalışanlar var.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Tamam ama tek tük olan bir şey. Mesela ben üniversitedeyken böyle bir şey oldu, öbür kızı da atamadık, atamazsın yani altı aylığına al, ondan sonra da kapıya koy. O insan ne yapacak?

BAŞKAN - Ama, istihdam büroları bunu çözecek, Genel Müdürüm açıklayacak biraz sonra.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Vallahi nasıl çözüleceğini anlamadım, sizin açıklamanızdan hiçbir şey anlamadım.

BAŞKAN - Endişeler varsa zaten bunu muhalefet şerhlerinizle de belirtebilirsiniz, burada görüşler, öneriler sunulabilir.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Şimdi, bunun çözümü şu değil mi? Hem çocuk doğuran kadınlara kolaylık olsun istiyoruz hem de aynı zamanda kadın istihdamının teşvik edilmesini istiyoruz. Kreş açmak... Şimdi, bakın, yıllarca kadınlar şunu gündeme getirdiler, kreş mevzuatında şöyle bir şey vardı: 100 kadın çalıştıran iş yerlerinin kreş açma zorunluluğu var. Ne oldu biliyor musunuz? 99'da kesti. Pek çok iş yeri 99 kadında kesti sırf kreş açmasınlar diye ve kadın örgütleri ısrarla dediler ki: "Buraya 'kadın' demeyin 100 işçi çalıştıran yerlerin kreş açma zorunluluğu var." Şimdi, bunu getiriyorsunuz... Değişti mi o mevzuat bilmiyorum aslında yani 100 işçi mi, 100 kadın mı bilmiyorum ama 100 kadın veya 100 işçi. Çalıştırıyor ama yine de açmıyor. Hiç kimsenin bunları takip ettiği bile yok.

TÜLAY KAYNARCA (İstanbul) - "Çalışan" diye değişti Hocam, söylediğiniz kaygı nedeniyle.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - "Çalışan" diye değişti. Peki, 100 işçi çalıştıran her yer açıyor mu bu kreşi ve bunlar takip...

TÜLAY KAYNARCA (İstanbul) - Sayı 150. 150'ydi önceden, ifade de "çalışan"dı.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Niye 150? Yani, böyle bu tür cambazlıklar yapacağımıza 50'ye indirelim, 25'e indirelim, 25 işçi çalıştıran yerlerin kreş açma zorunluluğu olsun dolayısıyla böyle yok altı ay yarım ücret alacak, onun yerine bilmem kim gelecek vesaire yani kadınların... Bakın, "işçi "dediğiniz zaman kadın istihdamını engelleyecek bir şey değildir. 25 işçi çalıştıran, hadi 25 işçiyi az buldunuz 50.

FATOŞ GÜRKAN (Adana) - 1 tane çocuk varsa.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - 1 tane çocuk bile olsa açsın efendim, 1 çocuk olmuyor ama bir sürü yerde de... Ama, tam da mesele burada, bakın, 1 tane çocuk olmuyor. Eğer siz kadın istihdamını artırmak istiyorsanız her iş yerinde bir sürü kadın olabiliyor. Yani, Batı'ya bakıyorsunuz yüzde 50 sayılar, kadın sayıları, herhangi bir iş yerinde. İskandinav ülkelerinde yüzde 60'a kadar çıkıyor, erkekler azınlıkta oluyor bir sürü iş yerinde. Dolayısıyla da kadın istihdamına önem veriliyorsa, teşvik ediliyorsa bu...

NURCAN DALBUDAK (Denizli) - Ama, yarı zamanlı bu sistem onlarda da var. Biz ilk defa Amerika'yı keşfetmiyoruz.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Onlarda başka şeyler de var. Ama, bütün mesele Türkiye'de bu işler çalışmıyor, uygulanmıyor, bütün problem orada. Bakın, "sığınakevleri" dendi, belediyelerin açma zorunluluğu var dendi ama bugüne kadar açan belediyelerin sayısı bir elin beş parmağı kadar.

GÖKCEN ÖZDOĞAN ENÇ (Antalya) - Zorunlu değil, açabilirler. Yeni geçen Büyükşehir Kanunu'yla zorunlu hâle geldi.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Ne oldu, açıldı mı? Yine açılmıyor. Yani, takip edilmiyor, bunlar takip edilmiyor, onu söylemek istiyorum.

BAŞKAN - Sayın Toprak, şimdi, biz geneli üzerinde bütün görüşmeleri yaptık, bütün konuşmaları yaptık, yok şimdi belediyelere döndüğünüz için söylüyorum ben burada.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Hayır örnek olarak verdi onu.

BAŞKAN - Söylediklerinizin biz hepsini tartıştık ve burada da dikkat ediyorsanız bu kreş ve gündüz bakımevleriyle alakalı da bir vergilendirme, istisna bir sistem getiriliyor. Biz o kanunda da bir açıklama getirmek adına söze girmiş buluyoruz. 5293'te biz o düzenlemeyi yaparken ceza ve mükâfat sistemi yoktu, hep konuştuğumuz bir şeydi. Burada böyle bir düzenleme olsaydı muhakkak ceza veya mükâfat... Şimdi, biz ceza sisteminden de hareket edebiliriz ama burada kanunda mükâfat sisteminden... Yani, bir vergi istisnası getirilmek suretiyle beş yıl süreyle burada bir ödüllendirme var ve bunlar takip edilecektir ve bu yasaların esas amacı da aslında topyekûn bu zihinsel dönüşümü tesis etmektir. Eğer konuşmamız bu maddeyle ilgili olursa, geneli üzerinde inanın iki saatten fazla görüşmelerimizi gerçekleştirdik.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Şimdi, bakın, ben bu maddeyle ilgili yani sırf öbürünü örnek diye gösterdim. Bu maddeyle ilgili konuşuyorum. Yani, bu maddeyi ben okuduğumda burada "işçi" dediği için, hadi devlet neyse devlet almak istiyorsa, kadın istihdamını artırmak istiyorsa her hâlükârda alır ama özel sektöre bunu empoze edemezsiniz. Dolayısıyla da benim okumam burada kadın istihdamını ciddi bir şekilde azaltacağı. "Bunun önlemi var." dediniz, o zaman bu madde 13'üncü maddeyle bağlantılıysa eğer önce 13'üncü maddede önlem nedir, onu anlayalım, onun üzerine bunu oylayalım. "Uzman bey bunu açıklayacak." dediniz, önce bir açıklasın o zaman. Anlayalım nedir yani manzara nedir, plan nedir?

SAFİYE SEYMENOĞLU (Trabzon) - Geneli üzerindeki görüşmelerde neredeydiniz Hocam? O zaman sorardınız, o zaman da açıklama yapardılar, daha da iyi olurdu.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Hayatım, genelle ilgili değil ki bu, bu maddeyle ilgili benim sorduğum. Şimdi soruyorum, ne fark eder? Genel konuşulurken açıklama yapıldı mı? "Birazdan açıklama yapılacak." dendi. Ben de diyorum ki birazdan yapılacak açıklama mademki bu maddeyle ilgili, şimdi yapılsın. Neden birazdan yapılıyor?

BAŞKAN - Tamam, polemiğe gerek yok.

Teşekkür ediyorum Sayın Toprak. Tamam? Gerek yok.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Neye gerek yok?

BAŞKAN - Siz söyleyeceğinizi söylediniz. Genel Müdürümüze ben tekrar söz veriyorum. Bu konuyla alakalı açıklamasını yapacak, tamam? Polemiğe gerek yok dedim.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Anladım.

BAŞKAN - Karşılıklı bir şekilde diyaloğa girmeye gerek yok, sürecinde götürelim istiyorum. Bu maddeyle ilgili tekrar bir açıklama yapılsın. Aslında Fatoş Hanım da söyledi tereddütleri giderecek şekilde ama genel bir açıklama tekrar yapalım, ondan sonra diğer maddeye geçelim, madde sırasını da bozmayalım bu anlamda.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Efendim, açıklama aslında 13'üncü maddedeki konuyla ilgili yapmak durumundayım çünkü 13'üncü maddedeki izinlere ilişkin ücretlerin ödenmesine ilişkin. 13'üncü madde analık hâlinde çalışma ve süt izni maddesi sayın vekilim. Orada kadın işçilerin doğumdan önce, doğumdan sonra sekizer haftalık ücretli izinleri olduğunu söylüyor. Bu tasarıysa bunun üzerine ekleme yapıyor, diyor ki: "Bu izinlerden sonra ilk çocuk için 2 ay, 60 gün..."

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Benim sorum...

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Efendim, ücretler var. Geleceğim sizin sorunuza.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Tamam, peki.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Artırarak verdiği ücretler var. Bu izni kullanırsa kadın işçi, bunun çalışmadığı yarı zamanın ücretinin nasıl ödeneceğine ilişkindir 9'uncu madde. Bu da "Fondan karşılanacaktır." deniyor o maddede.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Onu anladım, benim sorum o değildi, söylediniz zaten, demin de okuduk 13'üncü maddeyi. Benim sorum şu, demin bu açıklandıktan sonra ben dedim ki: Peki, ama birtakım kadınlar böyle öbürlerinin yerine çalışıyor, altı ay çalışıyor ondan sonra analık izni bitince -asıl çalışanın- istihdam dışı kalıyor. Hangi kadın bunu kabul edecek vesaire. Onun üzerine dendi ki: Aslında bunun için eğitim verilecek, bir proje var, bir plan var, ben onu açıklamanızı bekliyorum, yoksa burada yazılan şeyi değil; onu okuduğumda ben de anlıyorum.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Ona da aslında kısaca şunu söyledim: Tam da bu noktada yarım süreli çalışan işçinin... İşverenin diğer yarım kalan sürede istihdamı, iş gücünü nasıl karşılayacağı. Bu da, bu kanundaki diğer maddelerde özel istihdam bürosu aracılığıyla karşılanmasına ilişkin düzenleme var yani özel istihdam bürosundan geçici işçi temin etmek suretiyle bu açığı kapatacak işveren. Diğer maddelerde de bu düzenlemeler var dedim. Çünkü özel istihdam büroları bu belirtilen niteliklere uygun, uzmanlaşmış, eğitim vermiş, İŞKUR bünyesinde yetkilendirilmiş kurumlar olacak ve bunlar, bu tür işçiler temin edip kendi bünyesinde çalıştırıp bu iş yerlerine ihtiyaç hâlinde geçici süreyle vereceklerdir, bu şekilde karşılanacak. Dolayısıyla bu açığı özel istihdam büroları aracılığıyla kapatmayı düzenleyen bir tasarı bu efendim. Daha ilerleyen maddelerinde bu var ve buradaki o sizin söylediğiniz hiç bu işi bilmeyen anlamında değil, özel istihdam bürosunda buna ilişkin uzmanlaşmış, eğitim verilmiş, İŞKUR'dan yetkilendirilmiş... Şu anda bunlar kayıt dışı ve sonsuz esnek olarak yapılan bir düzenleme. Uygulamada var, sizin verdiğiniz örnek uygulamasında ama bu kayıtlı değil, SGK kaydı yok ve bunlar kayıt altına alınıp eğitim verilip Bakanlığımızın denetiminde bu yerlerde çalıştırılacaklardır.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Yani şunu mu anlıyorum ben: Bu özel istihdam bürolarında çalışan kadınlara zaten para veriliyor çalışsın çalışmasın. Arada bir böyle başkalarının yerine gönderiliyorlar, ondan sonra tekrar büroya geliyor, oturuyor altı ay, parasını alıyor. Bu mu model?

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Efendim, oturuyor veya oturmuyor. Geçici iş bürosunda çalışıyor bu kişiler. Kadın olması şart değil, özel istihdam bürosunda kadın da olabilir. Sizin verdiğiniz örnekte kadınsa bu kişi gene kadın ihtiyacı varsa...

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Evet, kadın da olabilir, erkek de olabilir tabii önemli değil.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Çünkü, öyle bir ayrım yok, ebeveyn çünkü burada var, eşi de kullanabilir.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Ama bazı işleri kadınlar yapıyor ya mesela tekstil sektörü gibi. Yani orada kadınların yoğun olduğu sektörler var, onun için kadın diyorum.

BAŞKAN - Bu işveren açısından bir çözümdür.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ ALİ KEMAL SAYIN - Çözüm olarak işveren bu şekilde iş gücü ihtiyacını karşılayacak o süre içerisinde. Aksi takdirde, o işçiyi dediğiniz gibi işsiz...

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Bu özel istihdam bürolarında istihdam edilmiş kadın veya erkekler Türkiye'de bütün doğum yapan ve bu haktan yararlanan bilmiyorum kaç milyon kadın var, bunların hepsinin ihtiyacını karşılayacaklar... Vallahi bana o kadar ütopik geliyor ki bu.

BAŞKAN - Sayın Toprak, teşekkür ediyorum.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Önlem aldık, alıyoruz gibilerden yazılmış ama ben bunun uygulanabilir olduğunu şahsen düşünmüyorum, uygulanamayacağı için de kadın istihdamını ciddi biçimde azaltacağı kanaatindeyim.