| Komisyon Adı | : | (10 / 361, 405, 406, 407, 410) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Bağdat Baharat Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Kurucusu Mustafa Danacı'nın, baharatların yurt dışından getirilişinde karşılaşılan sorunlar ile bu ürünlerin Türkiye'de üretimi için yapılması gerekenler hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 26 .06.2019 |
BAŞKAN - Mustafa Bey çok teşekkür ederiz.
Hakikaten Bağdat Baharatları benim hatırladığım tek marka, başka bir marka da hatırlamıyorum.
Siz hakikaten koskoca bir adamsınız yani gerçek anlamda söylüyorum, elli beş yıldır bu işi yapan
birisinden başka. Türkiye'deki pazarın yüzde 65-70'ine hâkim olan bir insansınız.
Şimdi, ben iş adamı değilim çok anlamam ama yani girdiler fena gözükmüyor, pazar da iyi, burada
sizin pek çok konuyu -diğer iş adamlarıyla kıyaslıyorum- aşmış olmanız lazımdı. Mesela diyorsunuz ki:
"Zencefil, karabiber, zerdeçal üretilmiyor." Mesela siz bunlar için çiftçiye teşvik verebilirsiniz. Mesela
diyebilirsiniz ki: "Ben senden Maraş biberi alacağım." Bir vatandaşla konuşursunuz dekarından 4 ton
çıkıyormuş. "Kardeşim sen bana 50 dekar ek, 200 tonunu garanti ediyorum." mesela. Bu tür çözümler
olmuyor mu?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU
VE SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Başkanım, onu biz çiftçilere şöyle... O olmuyor, yürümüyor,
yürümedi. Yani "Sen ek, 4 dönüm al, ben sana yüzde 50 daha fazla vereceğim."
BAŞKAN - Yok, öyle değil.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Atıyorum.
Yürümüyor.
BAŞKAN - Neden?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Şöyle yürümüyor: Problem tarlasında, tarlasının analiz edilmesi,
suyunun analiz edilmesi, işlemesine, şeyine bir bakılması gerekir. Bunu da biz yapabilir miyiz? Belki
biz 1 çiftçiye yaparız ama bizim... Devlet katkısı olmazsa olmaz.
BAŞKAN - Şimdi siz burada ihtiyacınızı ortaya koysanız, bu şekilde çiftçiyi teşvik etseniz, zaten
otomatikman bir de fazladan piyasaya arz olur.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Olmadı efendim, Sayın Vekilim olmadı. Yani o yürümez. Biz hatta
çiftçiye şunu veriyoruz: Ektiği zaman avans veriyoruz. Diyoruz ki çiftçimize, işte ne ekecek? 70 dönüm
acı biber ekecek. 70 dönüm acı biber ektiği zaman eğer çiftçi dürüstse yani malını sezon sonunda bana
getirecekse benim paramı da ödeyecekse paramız için herhangi bir faiz istemiyoruz, öyle bir şey asla
yok. O çiftçimize mazot desteği veriyoruz, bir de onun çalıştırdığı ameleler falan var, ona bir para
desteği veriyoruz. Çiftçisine göre aşağı yukarı 15 milyondan başlayıp 50 milyon liraya kadar çıkıyor
ama sağlam çiftçiye veriyoruz. Yani sezon sonunda ürününü bize getirirse.
BAŞKAN - Bu problemi çözmüyor mu?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Çözmedi. Yani toprakla çözeceğiz, mutlaka toprağı analiz edilecek,
toprağın ihtiyacı neyse o verilecek, o ürünü yetiştirme ne ise o verilmesi... Dönümünden 4 ton almamız
gerekir. Bu çiftçilerimize de yazık oluyor. Çiftçilerimizin yüzde 80, yüzde 90'ı fakir. Yüzde 10'u ağalar,
zaten ağalar da çiftçilik yapmıyor, o toprağını kiraya veriyor. Kime kiraya veriyor? İşte o garibana
kiraya veriyor, gariban ekiyor, biçiyor, aynen ürünü paylaşıyor ne çıkarsa. Yani söylüyoruz "Ağa
toprağınla niye uğraşmıyorsun kardeşim?" "Bana ne, Mehmet efendi ekiyor, git de onlar konuş." diyor.
BAŞKAN - Peki sattığınız ürünlerde bizim en çok bildiğimiz aflatoksin var. Bu tür zararlı
maddelerin kontrolü elden geçiyor mu?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Aflatoksin ülkemizi yavaş yavaş terk ediyor. Var, bizde asla. Bizde neden
olmaz? Şunun için olmaz: Ürünü biz çiftçiden aldıktan sonra ürünü yıkıyoruz -örnek biberi- tertemiz
yıkıyoruz, büyük yıkama tankları var yani buzdolabının tersi gibi, içini bol suyla yıkıyoruz, yıkadıktan
sonra önce ürünün sapını çektiriyoruz. Sap çekme makinesi dünyada yok, aşağı yukarı büyük bir işçilik
götürüyor. Sapı çekildikten sonra ürün yıkanıyor, yıkandıktan sonra kurulanıyor, kısmen kurulanıyor,
doğramaya gidiyor bantla, bundan sonra bantla, doğramaya gittikten sonra doğranıyor, doğrandıktan
sonra fırına gidiyor, 35 metre 8 katlı fırın. Hatta buradan da eczacılık fakültesi veya diğerlerine, boş
zamanlarda, bu tip deneyleri, kendi ürünlerinin deneyleri olursa onlara da kapımı açarım. O fırında
kuruyor 8 katlı, ilk giren mal aşağı yukarı 2 saatte çıkıyor, ondan sonra ha babam çıkıyor, devam ediyor.
Fırınlar yandığı zaman da 8, 9, 10'uncu ay, 11'inci ayında işte 5 gün falan alır, saymayalım, bu üç ay
hiç durmadan yanıyor, gece gündüz. Eğer fırınlarda arıza olursa işte o da bir günde, yarım günde arızası
gideriliyor, yoluna devam ediyor. Bir fırın kapasitesi bizim günlük alma kapasitemiz 75 ile 100 ton yaş
mal. Bir fırının kapasitesi 75 ton, bizde 3 tane fırın var, 3 tane fırın gece gündüz durmadan çalışıyor.
Bunun için yani ürün iki saat sonra kuruduğu için aflatoksin olmaz, kesinlikle olmaz. Olur, şu kadar,
dünyanın kabul ettiği yani Türkiye'mizin, kanunlarımızın kabul ettiği 5 pp yani 10 pp de ben aflatoksini
söylüyorum 5 pp. Bizim ürettiğimizde ya 0 çıkıyor yahut da 1 pp çıkıyor. Yani 5 pp iken geçerli olan ya
0 yahut da 1 pp gibi bir şey çıkarıyor, asla bizde aflatoksin olmaz.
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Yine de elli beş yıldır pazarın içerisindesiniz, 80
milyon insana hitap ediyorsunuz, hani 3-5 milyar lira olsa da bu hâle sterilizasyon yapsanız falan,
normalde bunları sizin aşmanız bekleniyor.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - 3-5 milyar değil efendim, buharlı sterilizasyon aşağı yukarı 15 ile 20
milyar arasında olacak.
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - O zaman ben demin söylediğiniz rakamı yanlış
anladım.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Yani 3-5 milyar olsa hemen hemen, 3-5 milyardan değil, 15 ile 20
milyar civarında olacak.
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Peki teşekkür ederim.
BAŞKAN - Evet, çok teşekkür ediyoruz.
Fabrikalarınız neredeydi Mustafa Bey?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Fabrikamızın 2 tanesi Ankara'da, Ankara Organize Sanayisinde.
Ankara Organize Sanayisindekinin bir tanesi 10 bin metrekare, bir tanesi 30 bin metrekare, Maraş'taki
de 30 bin metrekare, 30, 60, 70 civarlarında.
BAŞKAN - Sizi de ziyaret edelim.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Şeref verirsiniz efendim, kapım sonuna kadar açık.
BAŞKAN - İnşallah bir ziyaret edelim.
Sizin memleket Maraş mı? Yani geleneksel bir şey mi sizin bu, atalardan kalma mı?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Maraş yöresinde işlenen malları Maraş yöresinde işleriz, Ankara'da
fabrikada işlenenler de Ankara fabrikasında işleriz. Örnek: Karabiber ithal ettikten sonra Maraş'a
gitmez. Karabiber ithal edilir, Mersin'den karabiber Ankara fabrikaya gelir, Ankara f a b r i k a d a
üretilir. İsterseniz karabiberi şöyle bir açayım. Karabiber ülkemizde yetişir.
BAŞKAN - Ben onu soracaktım şimdi. Ben orman mühendisiyim. Her bitkinin bir yetişme muhiti
vardır, o yetişme muhitinde eğer tesis yaparsanız... Ve yetişme muhiti mutlaka bellidir yani.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Ben Vietnam'a gittim, karabiber tarlalarına kadar. Ben mühendis
değilim, kusura bakmayın, ilkokul mezunuyum.
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - İyi ki de mühendis olmamışsınız.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - İlkokul mezunuyum, işimi severek yapıyorum, âşığım işime, karımdan
sonra işimdir.
Tabii, Vietnam tarlalarına gittik, merak ettik, nasıl bir toprak? Kızıl bir toprak, böyle çakıllı bir
toprak. Bir avuç aldım, getirdim. İşte, kaçakçılığını yapmaya karar verdim fideyle. Fidenin Türkiye'ye...
Yani konteynerin içerisine bir tane fide koysun, alıp getirelim, bunu da bakanlığımıza bildirelim. "İşte
konteynerinde bu çıkacak." deyip, böyle bir niyetimiz de oldu, söyledik, bir baktık ki bizim başımız
ağrır. Bunun en sağlamı devletimizin denetiminde olmalı. Yani karabiberi ülkeye getirecek nasıl bir
yol izlenecekse onu devletimiz getirecek. Örneğin ceviz ağacı, zamanın bir tarihinde, Bulgaristan'dan
bu tarafa gelirken bastonun içini oymuş, fideyi oraya koymuş, sulandırmış, kapatmış, fideyi getirmiş.
Şimdi bu adamın heykelini dikmişler. Eğer karabiberi ülkemizde yetiştiren biri çıkarsa ve yetiştirirse
hepinizin huzurunda söylüyorum, ona bir daire de ben vereceğim.
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Teşvik etmeyiniz.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU
VE SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Hepinizin huzurunda söylüyorum, bir daire de ben vereceğim.
Eryaman'da, aşağı 300-500 milyon lira civarında bir daire de ben vereceğim. Yani eğer bu, ülkeme
gelirse, eğer bunun gelmesine de sebep oluyorsam -70 yaşındayım- öbür tarafta çok mutlu olacağım
ben.
BAŞKAN - Fidan da olsa, bir tane şey de olsa karabiber hiç üretilmiyor mu bizim ülkemizde, hiç
yok mu?
ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Türkiye'de üretilmiyor mu?
BAŞKAN - Türkiye'de hiç üretilmiyor değil mi?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Hayır, hayır, hayır, hayır, 1 gram yok, hayır.
BAŞKAN - Hiç yok.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Mesela ona benzer bir mal Datça taraflarında, o taraflarda yetişiyor.
Öyle tahmin ediyorum ki... Benim konum değil yani o şeyde değil, o konumda değilim. Şunu önerdim
bakanlığa: "Bana 4 tane adam verin, 4 tane. Hava, kara, toprak, kök, işte bitkiler, konusunda iyi uzman
olanlar. Buradan, kapıdan, evinden arabamla alacağım, hava alanına kadar getireceğim, götüreceğim,
her türlü masrafını ben gidereceğim, benimle beraber gelsinler, orada incelesinler." diye, o adamı da
bulamadık.
BAŞKAN - Bizim ziraatçılardan, uzmanlardan, tarımla ilgili bu işi bilen var mı?
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Buyurun, duyurulur, duyurulur. Tarım Bakanlığı, buyurun, duyurulur.
Yalnız orada şunu yapamayız: Bariz bir şekilde bitki hırsızlığını, sanayi hırsızlığını yine yapamayız
ama oraya gidecekler, onlar da bizim gibi bir tüccar olarak inceleyecekler, inceleyebilirler. İşte,
Google'dan mı inceler, nereden incelerse incelesinler ama dersine çok iyi çalışmış olacak. Onu ülkeme
getiren adama, söyledim, eğer 2 kişilerse 2 tane dairede vereceğim, ne yapayım, benim anamın sütü gibi
helal olsun ama yeter ki ülkeme gelsin.
BAŞKAN - Başka? 4 tane bitki söylemiştin. Birisi karabiber yani Türkiye'de yetişen...
RECEP ŞEKER (Karaman) - Zencefil, zerdeçal...
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Yani birçok ürün var da ben hemen 2... Biri zencefil, biri de patates
gibi...
BAŞKAN - Mustafa Bey, "Anadolu coğrafyası bitki çeşitliliği en fazla yer." diyorlar. Her bitkinin
yetişeceği bir yer vardır mutlaka. Önemli olan getirip ekonomik olarak olabiliyor mu olmuyor, ona
bakmak lazım.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Efendim, zencefil Antalya yöresinde yetişir. Zaten ekiyorlar, küçük
ekiyorlar. Yani lokantalara vermek için ekip yetiştiriyorlar zaten, çoğaltılmalı. Ekiyor, ekiyor, Antalya
ekiyor. Zerdeçalı ekmiyor. Çünkü niye? Zerdeçalla lokantaların fazla ilgisi olmadığı için ama zerdeçal,
zencefil aynen patates gibi, bizdeki patates gibi ekilip bulunur. Efendim, Hindistan'a atlanır gidilir.
Hindistan dediğin ne yani, şurası, iki adımlık yer diyeyim ben.
BAŞKAN - Şimdi, bizim Mersin'deki ve özellikle Antalya Gazipaşa'daki çiftçilerimiz -tropikal
bitkileri değişik yani bitki çeşitliliği çok fazla olan bir yerdir- gerekirse sera kuruyor, yine üretiyor.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Gazipaşa'da bir arkadaşla devreye girdim, o da meraklı bu tip işlere,
"Her türlü masrafını ben karşılayacağım." dedim fakat çocuk devam etmedi. İsterseniz ismini de size
söylerim ben. Girdim, devreye girdim yetişmesi için hatta karabiber üzerinden de çalışması için. "Eğer
bunun masrafı varsa o masrafı ben kabul edeceğim." dedim.
BAŞKAN - Sanki karabiberin böyle maki elemanlarına benzer bir özelliği var. Kalkerli topraklarda
ve belli bir yağışta olan yerde olacak gibi geliyor bana.
BAĞDAT BAHARAT GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KURUCUSU VE
SAHİBİ MUSTAFA DANACI - Yani dediğim gibi ben ilkokul mezunuyum, buraya kadar, haddimi
bileceğim, buraya kadar benimki. Bundan sonrası da devletimin büyüklerinin, devletimin halletmesi
gerekir.