BAŞKAN - Yok, verdiğimiz yerde.

Şimdi, yıllar önce kızılçam her tarafta yetişen bir ağaç gibi görünse de tutmuşuz alçak rakımda yetişen aynı kızılçamın alçak rakımında yetişeni veyahut da uzak bir yerden tohumu toplamışız, fidanı yetirmişiz 900 rakıma dikmişiz ve kırk yıl oldu adam boyunu geçmedi. Niye? Sırf yanlış orijin. Yani bunlar çok önemlidir yani tohum. Eğer burada ürettiğiniz bu fidanları yanlış bir yere verirsek üç yıl sonra yalnızca turistlik fotoğraf çekinmek gibi bir şey olur. Onun için ne yapıp yapıp bunları nereye ve kaç... Bir de bunların lavantaların iki türü var; 900 rakıma kadar olanlar ayrı, 900'den sonra olanlar ayrı, ona göre... Bir de bunlar fakir topraklarda yetişen bir şey. Gidip de birinci sınıf... Mesela dün, evvelki gün Samsun'a salep yetiştiriciliği olan yere gittik, dekarından 50 bin alınan yere gidip de lavanta dikmemek lazım çünkü dekarından ne kadar lavanta alacağız, gelirimiz ne olabilir? Hiç bunun bir şeyini yapabildik mi, bir projeksiyonunu yaptık mı? Yani on sene sonra, 10 yaşındaki bir lavantadan dekarında ne kazanacağız yıllık? Ne kadar Fatma Hanım?

BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ZİRAAT MÜHENDİSİ FATMA AYHAN - Başkanım, bununla ilgili şu anda çok projeksiyon yapma şansımız yok çünkü eski lavanta bahçelerimizdeki dikim aralıkları ile daha sonra enstitülerimizin kontrolünde kurulan lavanta bahçelerimizdeki dikim aralıkları birbirinden farklı o yüzden verim aralıklarımız çok oynuyor. Bir de bu verimle ilgili olarak çiftçinin bakım şartları çok etkili olduğu için kesin bir projeksiyon üretme şansımız ne yazık ki yok. Artı bizde ciddi anlamda "lavandula intermedia" ve "lavandula angustifolia" tür ve çeşitlerinden oluşan bahçelerin hangileri olduğuyla ilgili kesin veri de yok çünkü Tarım Bakanlığının kontrolü haricinde çok fazla fidan ile bahçe tesisi söz konusu. O yüzden ismine özel tür ve çeşitlerle kurulmadığı için kesin olarak verim şudur deme şansımız yok efendim.

BAŞKAN - Ama Amerika'yı yeniden keşfedecek hâlimiz yok, bunun en çok yaygın olduğu yer neresi dünyada?

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Bulgaristan ve Fransa.

BAŞKAN - Bulgaristan, Fransa... Yani Çinliler bile bize geldi "Sizin lavanta şu Bulgaristan'daki bu" demeye başladılar, duydunuz değil mi o gün? Ona göre biz o zaman bizim topraklarımızda, bizim yüksekliklerimizde nasıl yetişecekse bu şey, gidip oradan bakıp daha sonra ona göre burada o ağacı geliştirip ona göre dikmek lazım. Şimdi biz, eğer buna "dur" demezsek var ya, önümüzdeki günlerde kimin ne yaptığına, ne diktiğine hiç akıl ermeyecek. Ben birisinin üzerine devamlı gidince dedi ki: "Ya, beş sene sonra çok lavanta balımız olur, başka bir şey olmaz." Yani lavanta balı niye? Çünkü her taraf çiçek olacak.

BİTKİSEL ÜRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ZİRAAT MÜHENDİSİ FATMA AYHAN - Kesinlikle Başkanım, bu konudaki aynı kaygı Tarım Bakanlığı da aynı şekilde taşıyor. Ancak ne yazık ki lavanta konusu şu anda Tarım Bakanlığının değil kimsenin kontrol edemeyeceği bir acayip bir medya desteğiyle hızla gelişiyor, yayılıyor. Kimsenin buna -bu çatı altında nasıl dillendirilir bilemiyorum ama- birçok resmî kurum idarecilerimizin bile lavantayla ilgili yapılan teknik bilgilendirmeleri hiç dikkate ve kale almadan "Bizim de göstermelik bir lavanta bahçemiz olsun." deyip 5 dekar, 10 dekarlık lavanta bahçeleri testis ettirildiğini biz biliyoruz, rakımlarına dikkat edilmediğini biliyoruz. Dolayısıyla, ciddi anlamda sıkıntı var, bu kaygıları da Tarım Bakanlığı olarak baştan beri taşıyoruz efendim.