EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Sorularımız olacak zaten.

Diğer taraftan, bankaya sistemlerin kesintisiz işletimini sağlamak amacıyla sistemik öneme sahip kurulmuş ve kurulacak sistem işleticilerine hissedar olabilme yetkisi verilmektedir.

Biraz önce geneli üzerine yapmış olduğum konuşmada bazı şüphe uyandırıcı maddelerden bahsetmiştim, bu onlardan ilki diyebilirim.

Önce şunu söyleyeyim: Merkez Bankası bugün güçlü altyapısıyla önemli bir kuruluş ama bağımsız bir kuruluş olmadığını, artık bağımsızlığını kaybettiğini de biz her platformda ifade ediyoruz açık söylemek gerekirse. Bunun da altını çizerek, banka bir özel şirkete neden hissedar oluyor? Yani bu maddenin gerekçesi, amacı gerçekten nedir, bunun açıklanmasını istiyorum ben.

Şimdi, tabii bu şirketler için çok avantajlı bir şey. Şirketlerin repütasyonunu yükseltecek, itibarını artıracak, böyle bir yönü var ama bu şirketlere bankanın bilgi teknolojisi vesaire yani birtakım altyapılarının artırılmasını da geçmesini de sağlayabilecek, aktarımının önünü açma riski de var. Banka bu özel şirketlere neden hissedar oluyor? Peki, sermaye transferi nasıl yapılacak?

Bu noktada bir de ben dikkatimi çeken bir şeyi paylaşmak istiyorum. Merkez Bankasında faaliyet izni alan ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri içerisinde bir tanesi şöyle dikkatimizi çekti: PayCore Ödeme Hizmetleri Takas Ve Mutabakat Sistemleri, şirketin ismi değiştirilmiş "Cardtek" olarak geçiyor daha önceki ismi. Bu şirketin hissedar yapısına baktığımız zaman yüzde 54 hissesinin Sancak şirketler grubuna ait olduğunu görüyoruz. Yani teknik bir düzenlemede teknik bakalım diyoruz ama hangi taşı kaldırsak altından birtakım belli şirketlerin çıkıyor olması da açıkçası çok rahatsız edici bir durum. Yani o zaman bu sorduğum soru daha fazla anlam kazanıyor. Yani burada "Merkez Bankası birtakım yandaş şirketlere ortaklık yaparak birtakım kurtarma operasyonları mı yapılacak?" diye ben çok daha açık bir şekilde sorayım. Niçin böyle bir madde getiriliyor, niçin bir ortaklık maddesi getiriliyor?

BAŞKAN - Buyurun.

BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Yanlış bir bilgilenme var, onun için söylüyorum.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Aslında konuşmalar bitsin ondan sonra cevap alalım.

MERKEZ BANKASI BAŞKAN YARDIMCISI EMRAH ŞENER - Sayın Vekilim, izninizle...

BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - İşte, ben söylüyorum, para koyarak hissedar olmayacak.

CAVİT ARI (Antalya) - İtibarınız var, krediniz var, isminiz var.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Biraz önce itibardan bahsettim fark ettiyseniz, her şey para değildir diye bir cümle ekleyeyim buna.

MERKEZ BANKASI BAŞKAN YARDIMCISI EMRAH ŞENER - Sayın Vekilim, burada yasayı tekrardan okuduğumuz zaman, banka sistemlerin kesintisiz çalışmasını... Zaten Merkez Bankası Kanunu'nda sistemlerin kesintisiz çalışması Merkez Bankasına zimmetlenmiş bir madde ve devamında da...

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Ortaklık kurulmadan, ortaklık yapılmadan kesintisiz çalışma sağlanamıyor mu?

MERKEZ BANKASI BAŞKAN YARDIMCISI EMRAH ŞENER - Sayın Vekilim, geliyorum şimdi oraya doğru. Zaten ana kanunumuzdaki bize verilen fiyat istikrarının yanındaki önemli görevlerden bir tanesi kesintisiz çalışma. Yasanın devamında "sistemik öneme sahip..." Bu, uluslararası bir kavram. Bizde geçen bir kavram da yani BIS'den aldığımız kavramlar, "kısıtlı, önemli", "önemli" ve "sistemik önemli."

Burada daha demin adı, bahsi geçen şirket, kısıtlı öneme girdiği için herhangi bir ortaklık bu maddeyle beraber mümkün değil. Bu maddede herhangi bir şirkete ortak olmayı yasa çok somut bir şekilde ifade ediyor ve bunu sınırlandırıyor: "Sistemik öneme sahip..." Daha demin bahsettiğiniz şirket "kısıtlı önemli" diye tarif ediliyor şu anda bizim sistemimiz tarafından. Önemli bile değil, sistemik öneme sahip bir sistem işleticisine ortak olabilir, hissedar olabilir.

Şimdi, burayla ilgili Sayın Vekilim, şu anda hâlihazırda Merkez Bankamız "SWIFT" adı verilen uluslararası bir şirketin hissedarı. Aynı şekilde uluslararası para akımlarının kesintisiz bir mesajlaşma sisteminden bahsediyoruz. Kesintisiz çalışmasını garanti altına almak için Merkez Bankaları arasında kurulmuş şirketlerden bir tanesi. Bu 79'da kurulup 87'de bizim de üye olup hissedar olduğumuz, daha sonra da 2012 yılında gözetimi için de davet edildiğimiz kurumlardan bir tanesi. Yani hissedar olma kavramı Merkez Bankasına yeni bir konsept değil. Burada değerlendirmemizi gereken şey şu: "Sistemik öneme sahip." Sayın Vekilim "sistemik öneme sahip"in de burada "kısıtlı önemli" "önemli" ve "sistemik önemli"nin de... Sistemik önemin durması noktasında ekonomik aktiviteye bulaşıcı seviyede hasar verebilecek bir yapıdan bahsediyoruz. Burada bahsi geçen yasa ne yapmamız gerektiğini çok somutlaştırıyor ve sınırlandırıyor.

Düşünmemiz gereken bir konsept de Sayın Vekilim, zaten hâlihazırda Merkez Bankasının bu konuyla ilgili bir hissedarlığı mevcut. Bu, şu anda defakto olan bir şeyi kanunu hâle getirmekten başka bir şey değil. Burada kullanılan bütün terimler uluslararası standartlarla uyumlu.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Ben şunu sormak istiyorum: Şimdi, biz burada bir kanun yapıyoruz, öyle değil mi? Ama şirketlerin yapısı yarın öbür gün değişebilir, bugün kısıtlıdır, yarın kısıtlı olmaktan çıkabilir mi diye sorayım. Yani bu bankacılık sistemi olduğu için teknik bir konu. Normalde şirketlerin yapısı, yeri değişir. Bu sistemde de bu şirket bugün kısıtlı olmaktan yarın çıkabilir mi diye sorayım.

MERKEZ BANKASI BAŞKAN YARDIMCISI EMRAH ŞENER - Sayın Vekilim, buradaki tanımların tamamı Bank for International Settlements'tan aldığımız şeyler. Biz bu kurumun hem üyesiyiz hem de aynı şekilde hissedarıyız. Bank for International Settlements'ta burada "sistemik öneme sahip" denildiği zaman burada kısıtlar getiriyor yani bu, bizi de bağlayan kısıtlar. İşlem hacmi, kullanıcı sahası, ne kadar etki alanını kapsadığıyla ilgili net tanımlar var burada. Biz, bu net tanımlar dâhilinde hareket ettiğimiz uluslararası kavramlardan bahsediyoruz burada. Bu, Merkez Bankamızın kendi inisiyatifi dâhilinde değil, uluslararası konsensüste alınan kararların uygulamaları.