GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerli arkadaşlar, iki gündür gelir ve servet unsurlarının kayda alınmasından bahsediyorum ve memlekette maalesef hem gelir unsurlarında kayıt dışılık var çok ciddi anlamda hem de servet unsurlarında belki bunun daha fazlası var. Servet unsurları hiçbir şekilde kayda alınmış değil ve bununla ilgili bir istatistik de yok. Yani TÜİK dahi çalışamıyor çünkü şöyle bir durum var, açıkça söyleyeyim: Gidin, evinizin değerlerine bakın arkadaşlar, evinizin değeri 300 bin lira belediyede gözükür, fiiliyatta 3 milyon liradır, böyledir, 1/5, 1/10 fark vardır arkadaşlar. Yani gidin, tapudaki rayiçlerle belediyelerdeki rayiçlere bakın, onun karşısında sahibinden.com veya şuraya buraya bakın, oradaki rayiçleri görürsünüz. Yani bakın, hükûmetlerimiz, devletimiz, Meclisimiz yıllardır bunu gördüğü hâlde... Eskiden gazete ilanlarında vardı bu satış ilanları. Derdi ki: "Arkadaş bu ev 1 milyon lira." Tapuda giderdi, 100 bin liraya satış gösterirdi. Yıllardır buna göz yumdunuz, göz göre göre buna göz yumuyoruz, bilerek göz yumuyoruz. Emlak rayiç bedelleri... Neden? Belediyelere -açıkça söyleyeyim- yerelde vatandaşın baskısı olabiliyor, yeterince yüksek gösterilmemesiyle ilgili bu rayiçlerinin, yereldeki bu baskı sonucu düşük gösteriliyor bu rayiçler. Tapularda böyle işlem görüyor ve değer artışı vergisi konusunda da -Gelir İdaresi Başkanımız az önce buradaydı ama şimdi yok galiba- bunun sonucunda da arkadaşlar değer artış vergileri de vergilenemiyor. Böyle bir vergi çıkardık beş yıl içinde satarsa diye, aslında bu beş yıllık sınır da saçma ama... Şöyle oluyor, açıkça söyleyeyim: Geçenlerde bir arkadaşım ev almaya kalktı, 2 milyon liraydı evin değeri, satan kişi "Arkadaş, ben bunu üç yıl önce 300 bin liraya aldım, belediyede de şu anda da 450 bin lira gözüküyor, ben bunu ancak sana 450 bine satarım, yoksa ben 2 milyona satmaya kalksam idare bana 500 bin lira vergi vuracak. Ya bu 500 bin lirayı sen bana verirsin ya da ben gösteremem." dedi. Açıkça söyleyeyim, böyle bir şeyle karşı karşıya kaldı. Yani düşünün rayicinde ödemek istiyor, almak istiyor alıcı, değer artışı vergisi var. "Arkadaş, nasıl olsa belediyede 450 bin lira gözüküyor." diyor "Ben 450 binden sana satışta gösteririm." dedi ve o vatandaşı da kötü yola sürükledi. 450 binden satış gözüktü, 1 milyon 550 bin lira elden para verildi.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Uygulama öyle yani.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Uygulama böyle arkadaşlar. Sebebi şu çünkü: Biz servet unsurlarını kayıt altına almak için bir reform yapmadık. Şimdi, bakın burada ne var? Değerli konut vergisi var, birazdan görüşeceğiz. Ne var? Emlak vergisiyle ilgili, efendim, yok satış olursa değerleme şirketine bilmem ne yaptırır falan var. Ya, bunlar reformu mu arkadaşlar? Ya, Nilgün Hanım eğer evini satarsa gidecek değerleme olacak, satmazsa elli yıl boyunca o ev düşük rayiçten gözükmeye devam edecek.

BAŞKAN - Aşamalı olarak hepsini yapacaklar.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - 2 milyonluk dairesine emlak vergisini elli yıl boyunca binde 2 oranında ödeyecek. Şöyle bir adaletsizlik daha var emlak vergisinde, dün anlattım ya: 2 bin tane tapusu olan ile 1 tane tapusu olanı aynı oranda vergiliyoruz, binde 2 olarak vergiliyoruz; büyük bir adaletsizlik. Yapmamız gereken, bütün bu servet unsurlarını kayda almak için bir reform yapmak arkadaşlar. Bütün servet unsurları kayda girsin. Bununla ilgili de açıkça söyleyeyim, bu geçiş dönemiyle ilgili tedbirleri düşünmemiz lazım, bir yanda da... Yani bu tek evi olan vatandaşa diyelim ki evi bir anda değerlendi diye ona çullanmak değil. Burada koruma yasaları da var, Batı'daki uygulamalarda. Bir vatandaşın bir evi varsa o ev değerlendi diye o vatandaşın üzerine gidilmez. Bir emekli olabilir, oraya rant gelmiştir, evi değerlenmiştir ama idare onu korumaya alır. Ama bir kişinin bin tane tapusu varsa onu korumaya ihtiyaç yoktur, artan oranlı olarak vergi alınır.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Emeklilerin bir evi varsa emlak vergisi alınmıyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Emekli olarak demiyorum. Yani bu herhangi bir vatandaşımız için de olabilir.

NİLGÜN ÖK (Denizli) - Tek evi varsa emlak vergisi ödemiyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Olabilir, bunların hepsi tartışılabilir. Bence tek ev de değil burada sınır. Tabii ki bir değer orantısına bakılabilir. Yani diyelim ki 500 bin liraya kadar değerde bir evi olan vatandaşımızın başka bir servet unsuru yoksa hani lüks arabası, şusu busu yoksa düşük vergi alınır ya da hiç vergi alınmayabilir. Ama bin tane tapusu olan kişi de artan oranlı olarak vergilendirilmeli. Bununla ilgili de ben açıkça söyleyeyim, merak ediyorum, Tapu Genel Müdürlüğümüzden...

BAŞKAN - Dinleyeceğiz şimdi.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerleme şirketleri gerçi burada yok. Bununla ilgili "Nasıl bir reform yaparız?"ı tartışalım arkadaşlar. Nasıl bir reform yapabiliriz? Bununla ilgili yol haritamızda neler olur?

Başkan, yarına bırakmadı.

BAŞKAN - Genel Kurul da çalışıyor arkadaşlar, aşağıda çalışıyorlar, Genel Kurul da çalışıyor.

Teşekkür ederim.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Ama 10.30'da başladık.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Genel Kurul ikide başladı.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sayın Başkan, çok önemli bir konu bu, gerçekten çok önemli bir konu, isterseniz keserim, buraya kadar şey yapıyorum. Bununla ilgili bir reform çalışmasına ihtiyacımız var arkadaşlar. Gerçekten Maliye idaremiz, hükûmet, Meclis el birliğiyle -servete duyarlı vergilendirmelerle bakın, sabit oranlı asla bu adaletsizliği gidermez- servete duyarlı vergilenme ile artan oranlı vergilenmenin yolunu bulmalı ve bütün servet unsurları değerinde kayda alınmalı. Ben Maliye idaremizin şu akılda olduğunu düşünüyorum: Bakıyorlar çünkü internete, gerçekten biliyorum. Ya, arkadaş, tapuda 300 bin liraya satış olmuş, emlak sitesinde 3 milyon lira değer. Ya, bunu gerçekten yakalayabilecek duruma... Ama vatandaş da şunu söylüyor: "Arkadaş, belediye rayici 350 bin lira, öyle gösteriyorum." Niye düzeltmiyoruz bunu? Niye bununla ilgili bir reform yapmıyoruz? Gerçekten Tapu idaremize de, bize de, hepimize burada görev düşüyor.