CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Değerli arkadaşlar, tabii önemli bir konuyu müzakere ediyoruz. Ben birkaç hususu dile getireceğim. Bir defa devlet niye borçlanır? Aramızda değerli iktisatçılarımız var, Merkez Bankası Başkanlığı yapmış milletvekili arkadaşımız var; hepiniz konunuzda tecrübelisiniz. Devlet ya bütçe açığı ya açık finansmanı için ya da daha önce alınan borçların geri ödenmesi yani borç servisi için borçlanır. Türkiye de borçlanıyor, her yıl bütçemizde açık ilan ediliyor. Geçen seneki bütçe sunumunda ortaya koymuştu, Sayın Berat Albayrak'ın bütçe sunumunu getirdim, oradaki bütçe açığı 80,6 milyarlık bir öngörüydü, sonra bunu Bütçe Kanunu'yla beraber de hepimiz gördük.

Dün de yine Hazine üç aylık borçlanma yani Kasım-Ocak dönemine ilişkin borçlanma stratejisini açıkladı. Hazinemiz Kasım 2019 ile Ocak 2020 döneminde 56,7 milyar TL'lik iç borç servisine karşılık 56 milyar lira da iç borçlanma planladığını ilan etti.

Tabii, borçlanılır, devletler de borçlanır, hane halkı da borçlanır, şirketler de borçlanır ama önemli olan bu borçların maliyetinin ne olacağıdır. Biraz önce Sayın Paylan Amerika'dan örnek verdi, önümde kayıtlar var, bunu özellikle çıkardım. Amerika Birleşik Devletleri'nde hazine, borç stoku için konulan limite "borç tavanı" diyor. Onlarda bir borç tavanı var, biz de borç tavanı demiyoruz, borç limiti diyoruz buna. Amerikan Anayasası'na göre Hazinenin borçlanmasına izin verme yetkisi Kongreye aittir. 1776 yılından 1917 yılına kadar Hazinenin yapacağı, yaptığı bütün borçlanmalar için tek tek Kongreden yetki alınmıştır, daha doğrusu Kongreden kanun geçirilmiş. Birinci Dünya Savaşı'nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi amacıyla daha esnek bir sistem arayışı sonucu 1917 yılında Kongre borçlanma için bir tavan belirlemiş. Bakın ne diyor burada? Birinci Dünya Savaşı'nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi amacıyla Kongre borçlanma için bir tavan belirlemiş ve bu tavana ulaşıncaya kadar yapılacak borçlanmalar için de Kongre Hazineye onay vermiş, yetki vermiş.

Şimdi, devamında, Amerikan örneğini niye anlatıyorum, geleceğim biraz sonra, 1941 yılında çıkarılan Kamu Borçlanma Yasası gereğince söz konusu tavana ulaşıldıktan sonra bu tavanın artırılması için yeniden Kongreden yasa geçirilerek izin alınması gerektiğine karar vermiş Amerika. Eğer izin alınmazsa, bu acil durumlar için ayrılan fonlar da tükenirse bu durumda kamu çalışanlarından acil işlerde çalışanlar dışındaki kişiler işten çıkarılıyor ve Amerika Birleşik Devletleri'nde de devletin önemli faaliyetleri duruyordu. Nitekim biz bunu 2017'de gördük. Amerikan şeyi kapatıldı, daha sonra da Kongre buna çözüm buldu.

Değerli arkadaşlar, tabii, bu 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun önemli bir kanun, hepimiz bunu biliyoruz. 2008 yılı 16 Temmuz tarihinde bu 5'inci maddede bir hüküm getirilmiş. Ne getirilmiş? Denilmiş ki: "Borçlanma limiti değiştirilemez." Ne zaman? 2008. İktidarda kim var? AK PARTİ. Demek ki bu borçlanmayla ilgili konuya AK PARTİ Hükûmeti o gün bile çok önem vermiş, bugün de önem veriyoruz, bugün de önem veriliyor yani Hükûmet adına konuşmuyorum burada, Hükûmetin partisiyiz ama. Bunu şunun için anlatıyorum: Bugün de olağanüstü bir dönemden geçiyoruz.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) - O tarihte 57'nci Hükûmet vardı, yanlışınız olmasın, 4749 sayılı Kanun.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Hayır, 2008'deki değişiklik diyorum ben. Değişikliğin yapıldığı tarih, bendeki şeyde öyle.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) - Hayır ama değişiklik öncesi nedir? Değişiklik sadece "Cumhurbaşkanı" ibaresi eklendi.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Bakın, şimdi, (2)'nci fıkra, 16/7/2008 5887/3'üncü madde "Borçlanma limiti değiştirilemez. Ancak borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate alınarak, bu limit yıl içinde en fazla yüzde beş oranında artırılabilir. Bu miktarın da yeterli olmadığı durumlarda, ilave yüzde beş oranında bir tutar..." 2008'de AK PARTİ iktidardı.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) - Bakın, dipnota bakın, dipnotta "borçlanma ve garanti limiti" ibaresi "borçlanma limiti" olarak değiştirilmiş. "Borçlanma limiti değiştirilemez." hükmü 57'nci Hükûmet döneminde kamu mali yönetiminde reform anlayışı çerçevesinde getirilmiş olan bir hükümdür, size mahsus değil, sizle ilgisi yok.

BAŞKAN - Sayın Hamzaçebi, siz açıkladınız, Cemal Bey bitirsin, zaten söz talebiniz var, onu sizden alacağız.

Sayın Öztürk, siz bitirin, anlaşıldı konu.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) - Siz şimdi deliyorsunuz onu.

BAŞKAN - Siz konuşmanızı tamamlayın, Sayın Hamzaçebi'ye vereceğim ben.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sayın Başkanım, demek istediğim şudur: AK PARTİ, bugün 1 Kasım 2019, 3 Kasım 2002'de AK PARTİ seçimi kazanarak iktidara geldi. Önümüzdeki 3 Kasımda yani pazar günü on yedi yılı bitirmiş olacağız. AK PARTİ'nin hükûmetlerinin, bugünkü Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin de en değer verdiği alanlardan birisi bütçe disipliniydi, hâlâ öyledir. Ama biraz önce, Amerika'daki borçlanmayla ilgili kuralları anlattım, nitekim bunun sebebi de Sayın Garo Paylan'ın örnek vermesiydi, oradan atıf yaptım. Sebebi şu: Bugün eğer bu borçlanma limiti, tavanı aşılıyorsa yani yüzde 5 yüzde 5 aşılıp da bir yetki isteniyorsa Türkiye'nin de olağanüstü şartlardan geçtiğini ifade etmek içindir. Birleşik Devletler'de de bu yapılmış, Kongre o gün 1917 savaş şartlarında bu yetkiyi Hazineye vermiş, 1945'ten sonra bunu yine disipline etmiş. Ha "Bizim için örnek mi?" diyeceksiniz, elbette örnektir. Bugünkü şartlarla 2018-2019 yıllarında da Türkiye olağanüstü dönemden geçiyor. Ama gönül ister ki Türkiye Bütçe Kanunu'nda öngördüğü limitleri aşmasın ama bu geçici bir durumdur, inşallah tekrar daha gündeme gelmez.

Ben hepinize teşekkür ediyorum.