ABDURRAHMAN TUTDERE (Adıyaman) - Teşekkür ediyorum.

Hepinize iyi akşamlar diliyor, saygılar sunuyorum.

Sayın Bakan, ben de Türkiye'de tütünün durumundan biraz bahsetmek istiyorum. Siz de takdir edersiniz ki tütün, uluslararası piyasalarda Türkiye'nin gerçekten en önemli marka değeri olan bir ürün ancak tütünle ilgili Bakanlığınızın şu andaki sunum kitapçığında tek bir kelime yok. Türkiye'de, özellikle AK PARTİ iktidarı döneminde tütün üretiminde ciddi anlamda sıkıntılar var, tütün kan ağlıyor.

Sayın Bakan, 2018 verilerine göre, 2002 yılında 405 bin olan tütün üreticisi sayısı 2018 yılında 56 bine düşmüştür; yüzde 86 bir düşüş var. Ürün bazında 2002'de 159.521 ton olan tütün 2018 yılında 82.500 tona düşmüştür. Dolayısıyla Hükûmetinizin tütüne ve tütüncüye bakışı aslında bu rakamlarla ortaya çıkmaktadır.

Sayın Bakan, sözleşmeli tütünde durum buyken bir de sözleşme dışı, özellikle Türkiye'de sarmalık tütün sorunu var. Sayın Bakanım, özellikle Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Hakkâri, Hatay ve Muş'ta geleneksel anlamda üretimi, satış ve pazarlaması yapılan bir tütün var, tek başına içim özelliğine sahip bu tütün. Bu tütünle ilgili 2017 İkinci Yasama Yılında ciddi bir yasal düzenleme yapıldı, tek başına içim özelliğine sahip olan tütün merkezlerinin belirlenmesi, üretici kooperatifleri eliyle bunların satılmasının, pazarlanmasının önü açıldı. Ancak bu yasal çalışmaya paralel olarak özellikle sizin Bakanlığınız tarafından bugüne kadar herhangi bir çalışmanın yapılmadığını görmekteyiz.

Sayın Bakanım, geçen yıl, 2019 yılı bütçe sunum kitapçığınızın 72'nci sayfasında -eğer bakarsanız- aynen şu ibare geçiyor: "Sarmalık tütüne ilişkin yasal çalışmalar devam etmektedir, üretim merkezlerinin belirlenmesine devam edilmektedir." diye geçiyor. Bugün görüşmekte olduğumuz 2020 yılı bütçesindeki kitapçığa da baktığımızda aynı hususların kopyalanıp yapıştırıldığını görmekteyiz. Dolayısıyla, Bakanlığınız aradan geçen bir yıllık bir süreye rağmen bugüne kadar çıkan yasaya paralel olarak diğer mevzuatlarda bir değişiklik yapamamıştır, üretim alanlarını bugüne kadar belirleyememiştir. Türkiye'de tek başına içim özelliğine sahip olan tütünlerin yetiştiği 8 tane il var. Bu kadar mı zor Sayın Bakanım, üretim alanlarını tespit etmek gerçekten bu kadar zor mu? Eğer bu kadar zor değilse aklımıza başka şeyler geliyor, acaba büyük sigara şirketlerinin, Philip Morris gibi Türkiye'yi pazar olarak kullanan büyük şirketlerin Bakanlık üzerine bir baskısı mı var, bu çalışmaları birileri mi engelliyor, neden bu kadar gecikti acaba sarmalık tütüne ilişkin mevzuatın yapılması, yönetmeliklerin çıkarılması neden yapılmıyor? Binlerce tütün üreticisi artık bu korkuyla yaşamak istemiyor. Yani Anadolu'da, yüz yıllardan beri bu topraklarda yetiştirilen, insanlarımızın ürettiği, çiftçilerimizin alın teri, gençlerimizin, çocuklarımızın harçlığı olan bu ürüne neden iktidarınız tarafından hor bakılıyor? Bunu anlamakta gerçekten güçlük çekiyoruz. Türkiye'de yüz binlerce tütün üreticisi bu konuda Bakanlığınızın yapacağı çalışmayı merakla beklemektedir. Türkiye'nin her tarafında her gün tütün üreticilerine, özellikle sarmalık tütün satan yerlere operasyonlar yapılmaktadır, insanların ürünlerine el konulmaktadır, kendileri hakkında ağır idari para cezaları uygulanmaktadır. Artık bu sorunun bir an evvel çözülmesi gerekiyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen tamamlayınız efendim.

ABDURRAHMAN TUTDERE (Adıyaman) - Bu konuda çalışmanın bir an evvel yapılması bütün tütün üreticilerinin beklentisidir.

Bunun dışında, ayrıca bir de GAP'la ilgili birkaç şey söylemek istiyorum: Sayın Bakanım, GAP 1985'te başlayıp 2005 yılında bitirilmesi öngörülen bir projeydi ancak bugüne kadar GAP konusunda da yeterli çalışmaların yapılmadığını görmekteyiz. Seçim bölgem olan Adıyaman, etrafı sularla çevrili bir yarımada konumunda ancak suyun kenarında kuru tarım yapılmaktadır, bugüne kadar GAP kapsamındaki barajlar, sulama sistemlerinin hiçbiri yapılamamıştır, inşaatlarına başlananlarda da ödenek yetersizliği nedeniyle işler durma noktasına gelmiştir. Buradan ben açıkça sizlere Adıyaman adına çağrıda bulunuyorum Sayın Bakanım: Koçali Barajı, Gömükan Barajı, Çetintepe Barajı için artık gerekli ödeneğin bu yıl gönderilmesini bekliyoruz.

Teşekkür ediyorum.