| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | A)KANUN TEKLİFLERİ 1.- 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278 ) ile 2018 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ve Sayıştay tezkereleri a)Millî Eğitim Bakanlığı b)Yükseköğretim Kurulu c)Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı ç)Yükseköğretim Kalite Kurulu d)Üniversiteler e)Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü f)İTÜNOVA Teknoloji AŞ |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 15 .11.2019 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, Sayın YÖK Başkanı, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sayın Bakanım, burada öğretmen çok, hocalığı olan çok. Genellikle de 2020 bütçesinden, sorunlarından, kendi yaşadıklarından bahsettiler. Ben onun için o konulara girmeyeceğim artık bu kadar hoca varken ama biliyorsunuz, 2018 yılını da denetliyoruz aynı zamanda.
2018'de 99 milyar liralık bir harcama yapmışsınız Millî Eğitim Bakanlığı olarak. Buna döner sermaye gelirleri dâhil değil. 99 milyarlık bir harcama yapmışsınız. Konuyla ilgili Sayıştay güzel bir rapor yazmış. 13 bulgu söz konusu. Önemli olanlar var, bunlara bakılması lazım Sayıştay raporunda. Mesela okul pansiyonlarının doluluk düzeyi düşük olmasına rağmen önceliğin taşımalı eğitime verilmesini eleştirmiş Sayıştay. İç kontrol sistemini yetersiz bulmuş, aynı paralelde bakanlık teftiş sisteminin istikrarlı bir yapı ve işleyişe kavuşmamasını da eleştirmiş. Bu konuda cevap vermişsiniz ama verilen cevaba rağmen Sayıştayın eleştirileri var. Biliyorsunuz, Millî Eğitim müfettişleri eskiden çok popülerdi. Şu anda çok etkili olmamaları, bilmiyorum, pek doğru değil herhâlde, sıkıntılar da söz konusu.
Türkiye Maarif Vakfı Denetim Kurulunda Maliye Bakanlığı ve Millî Eğitim temsilcisinin olmamasını da eleştirmişler. Yasal olarak sadece zorunlu ve istisnai hâllerde değiştirilebilecek yurt dışı eğitim planlarının geçerli gerekçelere dayanmaksızın defalarca değiştirilmesi de sürelerin ve maliyetin önemli ölçüde artmasına yol açıyormuş, böyle bir eleştirileri de var.
Sayın Bakanım, şimdi bu Sayıştay raporunu dikkate almamız lazım. Bu da sizin Millî Eğitim Bakanlığı olarak 2018 yılı kesin hesabınız. Buradan benim 2018 yılında gelirlerinizi, geçici mizanınızı, kesin mizanınızı görmem, gelirlerinizi görmem lazım, varsa tabii ki.
Buna bakıyorum, birçok giderinizi tespit edemedim. Ne var mesela? Fatih Projesi'yle ilgili giderlerinize baktım, tek tek bütün Genel Müdürlüklere bakıyorum, hiçbir şekilde bulamadım. Fatih Projesi'yle ilgili yapılan harcamalar nedir, ne kadardır, hiçbir şekilde bulamıyorum.
Bakın, bazı şeyleri tespit ediyorum. Tümü değil ama kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler, hane halkına yapılan transferler, yurt dışına yapılan transferler, yurt dışı sermaye transferleri, bunlarla ilgili birçok bulgum var ama bazı konularda detayını bulamıyorum. EBA'ydı FATİH Projesi'yle birlikte ele alınması gereken. Hangi genel müdürlük bünyesi içerisinde buna harcama yapılmış, ne kadar yapılmış, hiçbir şekilde ne geçici ne kesin mizanda bununla ilgili bir bulgum yok.
Sayıştay raporuna bakıyorum. Sayıştay raporunda bazı tespitler var, buradaki mali tabloların detayını veriyor. Hizmet alımları 7 milyar 473 milyon lira ama bunun tam detayını bulamadım hizmet alımlarıyla ilgili olarak. Hane halkına yapılan transferler 2 milyar 361 milyon lira. Tam detayını bulamadım ama hiç bulamadığım bir konu döviz mevcudunun değerlendirilmesiyle oluşan olumsuz kur farkı 397 yani aşağı yukarı 400 milyon lira. Siz paranızı dövizde mi tutuyorsunuz? Nasıl oldu bu olumsuz kur farkı? Yani bu biraz garip geldi bana. Sayın Başkan, 400 milyon liraya yakın olumsuz kur farkı söz konusu. Yani biz dolarizasyona uğradık ekonomik yönden ama Millî Eğitim Bakanlığı da mı parasını dövizde tutuyor da böyle bir düşüş söz konusu oldu, ki 2018 yılı içerisinde düşüşten ziyade yükselme söz konusu olması lazım. Bir yanlışlık mı var?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ZİYA SELÇUK - PICTES'le ilgili uluslararası bir fon var Suriyelilere yönelik olarak. Bu fonu zaten döviz olarak tutmak zorundayız. Yani biz paramızı dövize çevirip de...
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - AB fonu mu?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ZİYA SELÇUK - AB fonu evet.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Hangi genel müdürlük bünyesinde, onu şeyden de...
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ZİYA SELÇUK - Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı PICTES.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Orada da göremedim.
Mesela Maarif Vakfına 240 milyon lira aktarılmış. Bunun da detayını bilemiyoruz. Maarif okullarına, Türkiye Maarif Vakfı ve Türk Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesine kaynak aktarımında kullanılmak üzere 2018 Yılı Merkezî Bütçe Kanunu'yla bu tertibe 250 milyon lira ödenek tahsis edilmiş, yıl içerisinde aktarmalarla 240 milyon lira gerçekleşmiş. Bunun ne kadarı Maarif Vakfının, hangi ülkelerde, mesela böyle bir detayı da yakalayamadık.
İzlemeye alınan 12 konu var geçen yıllardan Sayıştayın tespit ettiği. 12'siyle ilgili olarak da olumlu yani gereken yerine getirilmiş, onun için tebrik ediyorum bürokrasinizi. Teşekkür ediyoruz.
Bir de Sayıştayın Bakanlığınızla ilgili sermaye işletmeleriyle ilgili bir raporu var, o da güzel bir rapor: "Bakanlığa bağlı tüm döner sermayeli işletmelerin tahsis edilen toplam sermaye tutarı 111 milyon lira olup işletmelerin konsolide edilmiş 2018 mali yılı toplam ciroları 1 milyar 403 milyon liradır. Toplam kârları ise 128 milyon liradır. Mevcut olan 947 döner sermaye işletmesinden 836'sı kâr etmiş, kârları toplamı 155 milyon liradır, zarar eden işletme sayısı 42'dir. 70 döner sermaye işletmesi de faaliyette bulunmamıştır." Bilmiyorum neden bulunmuyor, daha fazla da olması lazım. Önemli meblağlar var bu döner sermaye işletmelerinde yani 1 milyarın üzerinde bir kâr söz konusu. Daha iyi bir şekilde, daha rantabl bir şekilde buralar işletilebilir, yararlanılabilir, öyle görüyorum.
Yine, 2 bulgu var bu konuyla ilgili, öğretmenevinin bir bölümünün gelir gider dengesini sağlayamaması, mali tabloların ilgili yıldaki tüm giderleri içermemesi nedeniyle kurumların kârlılık düzeyi hakkında yanıltıcı bilgi sunması. Bunlar kayıtlara geçsin diye özellikle söylüyorum.
Bir de kâr eden öğretmenevlerinin bütçesinden mali açıdan yetersiz öğretmenevlerine katkıda bulunulmasının bu kurumları teşvik etmediği, olumsuz sonuç doğurduğuyla ilgili bir tespiti var Sayıştayın, bu da önemli diye düşünüyorum.
Yine, okul aile birlikleriyle ilgili bir rapor var, bu da önemli. Orada da çok önemli meblağlar toplanılmış. Şimdi, okul aile birliklerinin 2018 yılında TEFBİS üzerinden beyan ettikleri toplam gelirleri 1 milyar 76 milyon, giderleri ise 1 milyar 37 milyon; bayağı yüksek meblağlar bunlar. Bunlar sizin teftiş heyetinizce ve iç kontrol biriminizce muhakkak denetlenmesi gereken birimler ama her ikisi de iç kontrol birimi de teftiş heyeti de yeterli çalışmıyor, iyi durumda değiller maalesef.
FATİH Projesi'nde çok büyük bir rezalet yaşadık. Siz, tabii, o dönemi dışarıdan biliyorsunuz muhakkak çok iyi bir şekilde. Burada bende hâlen duruyor sunumlar. Çağın en büyük projesi olarak anlatıldı. Fatih'ten daha da yüceltildi FATİH Projesi ama çok büyük bir skandal ortaya çıktı maalesef. Bunun en önemli sebebi, teftiş kurulunun, iç kontrol sisteminin olmamasıydı, büyük sıkıntılar doğurdu.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın efendim.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bu konuda size güveniyoruz, siz hassasiyet gösterirseniz olumlu sonuçlar alacağınıza inanıyorum.
Burada da birkaç tespiti var Sayıştayın, doğru tespitler. Performans raporuyla ilgili olarak da önemli tespitler var ama "Bütçenin yüzde 79,36'lık kısmının performans hedefleri ve performans programıyla ilişkilendirilmemesi..." diyor, bu önemli bir tespit. Yüzde 80'i performans programıyla ilişkilendirilememiş maalesef, bunu da dikkate almamız lazım.
Sayın Bakanım, bugün sizin sunumunuzdan önce usulle ilgili söz aldım, bir hususa dikkatinizi çektim. Biliyorsunuz, bu 2020 Bütçe Kanun Teklifi ve bağlı cetveller. Bu cetveller arasında E cetveli var. Şimdi, sizin 2020 için 2 milyar 623 milyon liralık bütçe usullerinin dışında, mevzuatımızın dışında, İhale Kanunu'nun dışında, bütçe harcama prosedürünün dışında harcama yetkiniz bu, Cumhurbaşkanının ve sizin. Bu, Cumhurbaşkanı tarafından bütçeden size aktarılıyor, siz kullandırıyorsunuz bunu, 2 milyar 623 milyon lira, çok önemli. Ders kitabı alımı, bastırılması vesaire bunlar ihalesiz olarak ya da farklı usullerle yapılabilecek. Taşımalı öğlen yemeği için 1 milyar 15 lira, özel eğitim için de 785 milyon lira ayrılıyor. Bu rakam 2018 için 1,5 milyar liraymış Sayın Bakanım.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Buyurun.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bağlıyorum Sayın Başkan.
Bunlarla ilgili hiçbir bilgi yok, bu harcamalarla ilgili hiçbir bilgi yok.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ZİYA SELÇUK - Bunların hepsi İhale Kanunu'na tabi, affedersiniz.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Kanuna tabi ama bütçe usulleri dışında, ihale usulleri falan daha farklı olan bir şey ama şöyle, bunların nasıl harcandığıyla ilgili hiçbir şekilde bilgimiz yok, eksik olan bu. "Ben herhangi bir istismar, yolsuzluk var." demiyorum, "Yoktur." da demiyorum, "Bilgimiz yok." diyorum, bilgimizin olması lazım. Yani önemli bir meblağ, birçok bakanlığın bütçesinden çok daha fazla ama bu konuyla ilgili hiçbir bilgimiz yok. Ne yapıldı, nasıl harcandı? İhaleler yapıldı mı, kimlere verildi? Önemli meblağlar bunlar, yeniden böyle bir yetki alıyorsunuz ama eskiyle ilgili de hiçbir bilgimiz yok. Bunu belirtmek istedim.
YÖK'le ilgili olarak da 11 maddelik güzel bir eleştiri, bulgu var denetim raporunda, dikkate alınırsa memnun oluruz. Vaktim olmadığı için girmiyorum diğer raporlara da.
Bütçelerinizin hayırlı olmasını diliyorum.
Teşekkür ederim Sayın Başkanım, müsamahanız için.