ÖNDER MATLI (Bursa) - Sevgili Hocam, öncelikle kapsamlı sunumunuz için çok teşekkür ediyorum. Gerçekten inanıyorum, bütün arkadaşlarımızın beyninde yeni ufuklar açtığına, şimşekler çaktırdığına yürekten inanıyorum. Ben de bu manada gerçekten çok faydalandığımı özellikle, sözlerimin başında ifade etmek istiyorum.

Hocam, ben Bursa Milletvekiliyim, Bursa bir sanayi şehri olmasının yanı sıra önemli bir tarım kenti ve ben Bursa'da da Karacabeyliyim, Karacabey de tarımın önemli merkezlerinden birisi ve bu cihette baktığımız zaman, Karacabey'de tarıma, işte, Karacabey, Mustafakemalpaşa, Yenişehir dediğimiz zaman özellikle sulu tarımın yapıldığı bölgelerde çok emek yoğun, işçiliğe dayalı bir tarımın olduğu hepimizin malumu. Ama, şunu da çok net olarak müşahede ediyoruz ki her geçen yıl -Mustafa Bey'e katılıyorum- birtakım kriterler getirmeye çalışıyoruz ama genel tarım kesiminin zaten geliri diğer kesimlere göre çok daha düşük durumda. İşte, Türkiye'nin millî geliri 11 bin dolar civarında ama tarımın toplam millî gelirine baktığımız zaman o da 3.500 dolar civarında seyrediyor. Dolayısıyla, buradaki genel yapıyla tarımı aynı kategoride ele aldığımız zaman açıkçası burada oluşturulan millî gelir bu standartları karşılamaktan açıkçası, maalesef çok uzak, böyle bir gerçeğimiz var ve bu sebeple de bizim bölgemizde tarımın emek yoğun yapıldığı bölgelerden çitçimiz emek yoğun ziraattan daha ziyade mekanizasyonla yapılan, makineyle yapılan işlere, tarıma kaymaya çalışıyor. Buna baktığımız zaman, işte, güneye baktığımız zaman Adana'da pamuktan mısıra kayma, bizim bölgemizde domates önemli bir üründür ama domatesten mısıra kaymak gibi, ürün portföyünün değiştiğini aslında çok net olarak görebiliyoruz ve sizin bu sunumunuzdan da benim beynimde oluşan bir şimşekle belki de tarımsal desteklemeleri bu manada mevsimlik tarım işçilerinin buradaki katkısını göz önüne alarak belki de şeyleri desteklemek ve değerlendirmek gerekiyor. Ben cümlemin sonuna bir soruyla devam etmek istiyorum çünkü burada bugün biz şunu konuşuyoruz: Su tarımsal desteklerde önümüzdeki zamanlarda çok önemli bir konu başlığı olacak. Dolayısıyla, isteyen çiftçimizin istediği yerde, istediği ürünü, istediği sulama miktarıyla üretme imkânı yoksa, demek ki bu çok önemli bir girdi maliyetiyse işçiliğin buna göre mutlaka değerlendirilmesi gerekiyor, buna göre de tarımsal desteklerin yeniden yapılandırılması gerektiğini düşünüyorum.

Şimdi, size şunu sormak istiyorum: Dünyadan bahsettiniz ama biz Türkiye olarak hep açıkçası medeniyet olarak da, demokrasi olarak da, ekonomik kriterler olarak da hedef aldığımız kriter Avrupa Birliği kriterleri; bu konuda acaba birtakım rakamlarınız var mı, çalışmalarınız oldu mu? Avrupa Birliğindeki ülkelerde bu mevsimlik tarımsal işçilerin durumu nedir, gelişimi nedir, bundan dolayı Türkiye'nin gidişatını nasıl görüyorsunuz? Bugünün bir fotoğrafını çektik ama bundan sonraki süreçle ilgili olarak, gidişatla ilgili olarak sizin açıkçası beklentileriniz, gelecek beklentileriniz nedir, bunu çok merak ediyorum. Amerika'dan örnekler verdiniz, şunu biliyorum: Özellikle Amerika'nın güneyinde Meksika'dan getirilen kaçak işçilerle tarımın yapıldığını, aslında bu konunun Amerika'da bile, dünyanın en önde gelen tarım ülkesinde bile en büyük problem olduğunu çok net olarak biliyoruz. Dolayısıyla, özellikle, dünya genelinden daha ziyade Avrupa ve Amerika'yı daha somut alarak acaba rakamları paylaşmanız mümkün müdür? Bunu sormak istiyorum.

Mesafelerin burada etkisi nedir acaba? Avrupa'da nedir? Türkiye'de şimdi baktığımız zaman çok büyük bir mesafe var, doğudan, güneydoğudan batıya doğru çok yoğun bir mevsimlik göç var, bununla ilgili olarak birtakım çalışmalar yapılabilir mi, bunu sormak istiyorum.

Tekrar teşekkür ediyorum sunumlarınız için.