MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgınının yol açtığı olumsuz yönde sosyal ve ekonomik sonuçlar da olmakta ve bundan sonra da olacağı görülmektedir.

Covid-19 salgınıyla mücadelede ülkemiz, ihtiyaç duyulan her teşebbüs ve girişimi tereddütsüz ifa etmektedir.

Ücretli çalışanlardan, esnaf, sanatkârlara kadar her kesimi kapsayan, istihdamın korunmasını merkeze alan pek çok ekonomik tedbir hayata geçirilmiştir, geçirilmektedir.

İstihdamın sürmesini sağlamak için esnafımıza, sanatkârımıza, KOBİ'lerimize, işletmelerimize, ihracatçılarımıza pek çok erteleme ve destek düzenlemesi yapılmıştır. Elbette bu süreçte en büyük önceliğimiz, vatandaşlarımızın geçim sıkıntısına düşmeden temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesini sağlayabilmektir.

Covid-19 salgınının sosyal ve ekonomik hayata olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla hazırlanan bu kanun teklifiyle çok önemli düzenlemeler yapılmaktadır.

Özellikle, çalışanlar ve işsiz kalanlara yönelik düzenleme büyük önem taşımaktadır. Bu düzenlemeye göre, işten çıkarmalar üç ay süreyle yasaklanmakta. İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan yahut bu süreçte ücretsiz izne çıkarılanlara 1.170 lira nakdi ücret desteği verilmesi öngörülmektedir. Dolayısıyla 15 Mart 2020 tarihinden sonra işten çıkarılanlardan işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlara 1.170 lira nakdi ücret desteği verilmesi sağlanmaktadır.

Yine, ücretsiz izne çıkarılanlar da 1.170 lira nakdi ücret desteğinden yararlanacaklardır. Bu ücretli izne ayırmanın süresiz olduğu ifade ediliyor hâlbuki kanunun 8'inci maddesine baktığımız zaman, bunun üç ay süreyle, bu işten çıkarma durumunun yer aldığını görüyoruz. Bu üç ayı, üç ay daha uzatma yetkisi veriliyor. Madde 6'da da bu düzenlemeye göre işten çıkarılanlara verileceğini öngördüğü için süre kısıtlaması, dolayısıyla üç ay ve üç ay da uzatma yetkisi veriliyor.

Burada, Sayın Başkanım, sözümün başında söyleyecektim, öncelikle şahsınıza çok teşekkür ediyorum. Önceki gün siyasi parti grup temsilcileriyle yaptığımız toplantıda bu teklif içinde yer almamasını önerdiğimiz konuların tamamına yakını çıkarılmış durumda, işte, enerjiyle ilgili maddeler vardı, grev lokavt yasağıyla ilgili madde vardı. Bunlar çıkarıldığı gibi, o gün arkadaşlarımızla hep beraber yaptığımız öneriler de teklife dercedilmiş durumda. Bu nedenle teşekkür ediyorum yani bir anlamda mutabakata ulaştık da diyebiliriz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yok, biz henüz ulaşmadık.

SALİH CORA (Trabzon) - Siz ulaşmazsınız, şaşırmadım.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Bir tek Garo Bey'in işte, bugün de konuşmasında da ifade ettiği 1.170 lira konusu var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ha 1.170 lira yani.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Yani eğer imkânlar buna elveriyorsa bunu bir miktar artırabiliriz ya da şunu söyleyeyim, biliyorsunuz, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'yla ilgili kanunumuz var asgari ücretin üçte 1'inden az geliri olan aile içi kişi başına düşen gelir itibarıyla az geliri olanlara fondan destek sağlanabilmekte. Zaten bu, kanunda olduğu için, başka bir geliri olmayan, sadece 1.170 lira geliri olacak olan bu aileler Sosyal Yardımlaşmadan da yararlanabilir. Ama illa ki "Bunu dercedelim." dersek bu kanuna böyle bir hüküm koyabiliriz, diyebiliriz ki: "Falan kanuna göre, başka geliri olmayanlara 500 lira ilave Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan aylık ödeme yapılır." Bilmiyorum, o konuyu arkadaşlar da değerlendirirse bu anlamda, sadece 1.170 lira gelire muhtaç kalan aileleri de bu şekilde, rakam da öngörerek destekleyebiliriz bu kanunda. Zaten, kanuna göre, o desteği Sosyal Yardımlaşma vakıfları vermesi gerekir ama burada somut olarak da ifade edebiliriz bu 1.170 lira alacaklar için de. Başka geliri olmayanlara ilave 500 lira da fondan verilebilir.

Bu kanun teklifiyle ilgili, diğer düzenlemelere baktığımız zaman, konutlara ve faaliyetleri durdurulan iş yerlerine ilişkin su faturası borçları, KYK öğrenci kredi borçları, hazine ve belediye taşınmazları ile Millî Parklar ve Orman Genel Müdürlüğü taşınmazlarına ve izinlerine ait borçlar üç ay ertelenmekte, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler hâlinde faizsiz yapılandırılarak tahsili öngörülmekte. Ayrıca, bu sürenin üç ay daha uzatılmasına dair yetki verilmekte.

Yine, belediye taşınmazlarındaki faaliyeti durdurulan ve faaliyette bulunmayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin kira bedelleri tahsil edilmeyecek.

Yine, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunmayan işletmelerden ilan, reklam ve çevre temizlik vergileri faaliyetleri durdurulan döneme isabet eden kısımları için alınmayacak.

Yine, belediyelerin toplu taşıma faaliyetleri için gelir desteği yapabilmesine ilişkin düzenleme var.

Toplu taşıma yapan kişilerin izin, hat kirası borçları faizsiz olarak üç ay ertelemeye ilişkin düzenleme var ve yine, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler hâlinde faizsiz yapılandırma ve bu süreyi üç ay daha uzatma yetkisi veriliyor.

Belediyelere bir imkân olarak da belediyelerin gelir vergisi tevkifatı ödemeleri ile sosyal sigorta prim ödemeleri üç ay süreyle ertelenmekte ve iyen, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler hâlinde faizsiz tahsili öngörülmekte. Bu sürenin de üç ay daha uzatılabilmesi yetkisi verilmekte.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Buyurun.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Bunların dışında baktığımız zaman, yaşlılar ve engellilere yapılan yardımların üç ay süreyle gelir ölçütleri ve ağır engellilik şartı aranmadan yapılması ve yine, bu üç aylık sürenin de uzatılabilmesi yetkisi verilmekte.

Tarımsal satış kooperatifleri birliklerinin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kaynaklı kredi borçlarının 2020 taksit ödemesi, 2021'e ertelenmekte.

TEDAŞ'ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları yeniden yapılandırılmakta.

Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilen lisanların geçerlilik süresi bir yıl uzatılmakta.

AR-GE ve tasarım merkezleri ile teknoloji geliştirme bölgelerinde yürütülen faaliyetlerin geçici süreyle bölge dışında da yürütülmesine izin verilebilmesi düzenlenmektedir.

Ayrıca, kanunda, genel kurul toplantıları ya da bazı yükümlülükleriyle ilgili, önümüzdeki dönemde tarihi belirtilen toplantıların ve yükümlülüklerin ertelenmesi de düzenleniyor.

Yine, muhtarlık seçimlerinin ertelenmesi düzenleniyor. Buna benzer diğer hükümler var.

Burada bir konuyu da ifade etmek istiyorum. Hazine ve Maliye Bakanımızın önceki gün verdiği bilgilere göre, kısa çalışma ödeneğine 200 bin firma 2 milyondan fazla çalışan için müracaat etmiş. Bu müracaatın 700 bini onaylanmış. Kısa çalışma ödeneği sürecinin uzun olduğu konusunda sahadan şikâyetler hepimize gelmiştir. Bu kanun teklifiyle bu konuda da bir düzenleme yapılıyor. Kısa çalışma başvurularında, işverenlerin beyanı doğrultusunda çalışanlara ödemelerinin gerçekleştirilmesi düzenleniyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Buyurun.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Dolayısıyla, kısa çalışma ödemeleri de sahadan gelen talepler doğrultusunda hızlandırılıyor. Tabii ki esnafımıza gerekli duyurular yapıldı, bu kısa çalışma ödeneği başvuruları e-posta yoluyla yapılabiliyor. Bu mağdur olan bütün esnafımız, bu başvuruları rahatlıkla yapabilir yani hiç kimse "Ben bundan yararlanamayacağım." gibi bir şeye düşmemeli, mutlaka başvurarak almalı.

Bir diğer konu, yine sahadan çok şikâyet aldığımız... Malum, alınan tedbirlerle 2 milyondan fazla mükellefin muhtasar, KDV ve prim ödemeleri altı ay ertelendi. 2 milyona yakın gelir vergisi mükellefi mücbir sebep kapsamına alındı. Burada da durum şu: Yani, bazı sektörlerden gelen şikayetlerde "Biz de mağdur durumdayız ama mücbir sebep hâli kapsamına alınmadık." diyorlar, haklılar. Bu konunun yeniden gözden geçirilmesi lazım, bilmiyorum başka bir kıstas ortaya konulabilir mi? Mesela, satış hasılatında belli bir oranın altında düşüş olan bütün işletmeleri, bütün kişileri yararlandırma imkanı olabilir mi, bunu tabii Maliye Bakanlığı bir kanuna ihtiyaç duymaksızın yapabilir, zaten kanunda bu yetkisi var. Bununla ilgili, bunu bir gözden geçirmesini istiyoruz. Bu mağdur olan tüm mükelleflerin ve işverenlerin, bu anlamda mağduriyetlerinin giderilmesini öngörüyoruz.

Tabii esnafımızla ilgili şu önerilerimiz de var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sayın Başkan, maddelerde çok uzun konuşmayacağım yani onun için... Önerilerimizi ifade edeceğim.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Peki, buyurun.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Malum, icra iflasların ertelenmesiyle ilgili kanun çıkardık. Kurum başkanlarımızla konuşuyoruz, Gelir İdaresi Başkanı, SGK Başkanı... Bu elektronik haciz uygulamasının halen durmadığı yönünde şikayetler var, Sayın Bakan Yardımcımız da burada. Yani, kişinin banka hesabına bloke konuluyor, bin lira alacak için bloke konuluyor ama adamın 100 bin liralık hesabı bloke kalıyor, blokeyi çözdürmek için iki-üç gün uğraşmak durumunda kalıyor. Yani, bu konuda taşraya çok kesin bir talimat verilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Yine, bu oda ve borsa gelirlerinden kamuya yapılan kesintiler var, bunların ötelenmesinin doğru olacağını düşünüyoruz. Esnaf odaları olsun, diğer odalarımızın olsun aidatlarında bir indirim yapılmasının doğru olacağını düşünüyoruz. Tüm serbest çalışan taksici, dolmuşçu, servisçi, şoför esnafına da gelir desteği ödemesi yapılmasını öneriyoruz. Bunun dışında işte, Türk Hava Yolları'nın kargo ücretlerinde indirim yapılabilir, limanlarda ardiye ve demuraj ücretlerinde indirim yapılabilir, ticari araçların Motorlu Taşıtlar Vergisinin 2'nci dönem için alınmaması bile bizce doğru olur diye düşünüyoruz.

Tarımla ilgili de, tarım tabii çok önemli yani bu gıda arz güvenliğinin korunması gerekiyor. Bu anlamda alınan çok güzel tedbirler var. Başta hazineye ait kullanılmayan tarım arazilerinin çiftçilerin kullanımına açılması çok olumlu. Yine, tohum desteği, yüzde 75'i hibe olmak üzere verilen tohum desteği çok önemli. Ancak, bu tohumu eken çiftçinin bir de mazot, gübre, ilaç gibi kullanımları var. Bu temel girdileri daha uygun fiyatla alabilmesini de sağlamak gerekir. Sayın Başkanımızın verdiği bilgi de Tarım Bakanlığımızın bu konuda bir çalışması olduğu yönünde. Yani, çiftçimizin de bu anlamda, bu sıkıntısını bir an önce çözmemiz gerekiyor. Yine, tarımsal sulamadaki kullanılan elektrik çok pahalı yani çiftçi bunun hakkından gelemiyor. Bu borçlar, hem mevcut borçlar ötelenmeli hem de elektrik tarifesi tarımsal sulamada biraz daha düşürülmeli. Çiftçilerin, tarım kredi kooperatiflerine ve Ziraat Bankasına olan kredi anapara ve faiz ödemeleri faizsiz ötelenmeli, uzun vadeli yapılandırılmalı. Ayrıca, Sayın Bakan Yardımcım -gerçi burada İçişleri Bakanlığımız yok herhâlde- çiftçilerimizden şöyle bir şikayet var... Sokağa çıkma yasağını deldiği için, tarlasına giden çiftçilerimizden ceza yiyenler var. Yani, bu, kabul edilebilir bir şey değil; bırakalım çiftçimiz tarlasına gitsin. Bunu İçişleri Bakanlığımıza iletelim. Tarlasında ekimle, dikimle, sulamayla uğraşan çiftçimizi bu sokağa çıkma yasağından muaf tutmamız gerekir. Bunu da dikkate almamız lazım.

Son olarak, medyamızla ilgili sıkıntılardan bahsedeceğim. Tabii ki medya sektörümüz de bu salgından olumsuz etkilendi; özellikle de çok zor durumda olan yerel medyaya acilen destek sağlanmalı. Bu kapsamda, vergi, SGK prim borçları ötelenmeli yani biraz önce bahsettiğim mücbir sebeple ilgili sektörlerde bu da dikkate alınmalı. Yerel medya şirketlerine KOBİ kapsamında KOSGEB kredi ve desteklerinden yararlanma imkânı verilmeli, telif bedelleri başta olmak üzere RTÜK payı ve frekans bedelleri bir süre ertelenmeli, TÜRKSAT uydu bedel ödemeleri yine bir süre ertelenmeli, bunda indirim yapılmalı, kamu spot yayınlarını ücretlendirmek suretiyle TÜRKSAT ve RTÜK'le mahsuplaşması sağlanmalı, toplumsal mesaj içeren devletin duyuruları ilgili bakanlıkça resmî ilan olarak yayınlatılmalı.

Yine, çalışanlarla ilgili de sıkıntı var tabii; iş akdi feshedilen birçok basın mensubumuz var. Bunlara yönelik de bir destek ödemesi yapılabilir; ayrıca, kredi alma imkânı sağlanabilir. Bu konuda da düzenlemeler yapılması gerektiğini düşünüyoruz.

Sayın Başkanım, teşekkür ediyorum.

Teklifle ilgili de görüşümüz olumlu.