| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi ile Türkiye Varlık Fonunun 2018 Yılı Mali Tabloları ve Faaliyetleriyle İlgili Denetim Raporlarının Sunulduğuna Dair Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi (3/1153) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 09 .06.2020 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Genel Müdürüm, çok teşekkür ederiz yaptığınız açıklamalar için. Vizyonunuzdan dolayı çok memnun olduğumu belirtmek isterim. Türkiye'nin ihtiyacı olan petrokimya, maden sektörü, enerji, elektrik ve finans sektörüyle ilgili güzel bir vizyon çizdiniz. Cumhurbaşkanlığı Programı'nda da aslında bu vizyonun olmasını dilerdim ben yani "Türkiye'nin ihtiyaçları bunlar, buna yönelik olarak da şunları yapıyoruz." denmesi gerekirdi. Yıllardan beri söylediğimiz konulardan bir tanesidir bu ama Cumhurbaşkanlığı Programı'nda yani devletin yatırım ya da ekonomiyi gördüğü vizyonda böyle bir bütünlük yok maalesef, onlarda da olmasını diliyorum. Devletin iki parçaya ayrıldığı, iki başlı olduğu bir dönemde, iki hazinenin olduğu bir dönemde bir tarafın hiç olmazsa olumlu olmasından memnun olduğumu belirtmek isterim. Petrokimyada daha önceden özelleştirilen, bu alanlarda özelleştirilen birçok tesisimiz var maalesef, avantaj yitirildi o zamandan beri, çok önemli avantajlar yitirildi, bugün keşke onlar elimizde olsaydı. Yani özelleştirme karşıtı da değiliz ama bazı şeylerin doğru yapılması gerekir. Kamu veya özel, sonuç olarak da bir hedefiniz olur, o hedef doğrultusunda bir şeyler yaparsınız. Bizim ne yaptığımız belli değil, yıllardan beri hakikaten ne yaptığımız belli değil, böyle devam ediyoruz, borçla yaşayan bir ülke olduk. Onun için bu vizyon dolayısıyla memnun olduğumu, maden sektöründe açık verdiğimizi, bir maden holdingine ihtiyacımız olduğunu, bunun tabii ki sonuçta kamu olacağını -dışarıdan yatırım alsak da- görebilmek ya da petrokimyada benzer bir durumun olduğunu görebilmek çok olumlu gelişmeler. Sigorta sektörü keza öyle ama sigorta sektörüyle ilgili olarak daha fazla tartışmak isterim. Sigorta sektörü, biliyorsunuz, dışarıda bankaların sahibidir, bizde tam tersi, bankalar sigorta sektörünün sahibidir. Sigortacılığın gelişebilmesi için daha farklı, çok daha büyük bir vizyona ihtiyacımız var. Sizi aşıyor, belki Hükûmet politikalarının, devlet politikalarının da o yönde olmasını gerektiriyor, çok daha farklı bir yapılanma gerektiriyor.
Şimdi, geçen yıl, bir yıl olmamış, onunca ayda verdiğiniz bir şey var yani burada açıklama var: Fonun stratejik yatırımları desteklemek amacıyla İstanbul Finans Merkezinin üçte 1'ine yatırımcı olarak ortak olduğunu ve ülkenin finans merkezi olarak güçlü bir konuma gelmesinin hedeflendiğini belirtmişsiniz orada. Bununla ilgili yeterli açıklama yapmadınız. Bununla ilgili biraz daha açıklama yaparsanız memnun olurum, şu anda durumumuz nedir İstanbul Finans Merkezi konusunda? Daha sonra satın almalar da oldu hatırladığım kadarıyla.
Yine, geçen yılki açıklamalarınızda Fonun Türkiye'nin yurt dışı stratejisine destek olmak ve Türkiye'ye yabancı yatırımcı çekmek amacıyla Rusya Varlık Fonu'yla ortak bir yatırım fonu kurmak üzere görüşmelerin devam ettiği, mevcut durumda her iki fondan da eşit miktarda katkı vermek suretiyle başlangıç olarak 200 milyon avro ve toplamda 9 milyon avro olacak bir sözleşmenin imzalanmasının öngörüldüğünü açıklamıştınız, buna hiç değinmediniz. Herhâlde bu Rusya'yla olan şey "default" mu oldu yani olumsuz mu sonuçlandı?
BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Soruları alalım, sonrasında cevap vereceksiniz. Notlarınızı alın lütfen her bir soru için.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sermaye piyasalarını desteklemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığıyla ortaklaşa olarak, kamu bankalarının sermaye yapısında 3,7 milyar avro tutarında bir güçlendirme yapıldı ama bu sonradan, geçenlerde tekrar artırıldı herhâlde, yeterli olmadı galiba.
CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - "7 milyarlık fon artırıldı." dedi ama.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bir fon artırıldı ama yani, şimdi, bir yıl önce bu aktarma yapılıyor, bir artırım yapılıyor sonra tekrar yapılma ihtiyacı hissediliyor, demek ki tam bir ölçümleme yapılamıyor, yani, bunların daha doğru dürüst öngörülmesi lazım.
CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Covid-19'u öngörebilir misiniz?
BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Evet, bir saniye, lütfen.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Fona finans sağlamak ve Fonun finansman piyasasına girmesini sağlamak amacıyla çeşitli ekonomik bölgelerde bulunan 10 büyük bankadan 1 milyar avro tutarında kredi kullanıldığını, kullanılan krediye Fon bünyesinde bulunan hiçbir varlığın teminat olarak gösterilmediğini belirtmişsiniz. Daha sonra hiçbir kredi kullanılmadı mı? Bu kredinin de akıbeti nedir? Bununla ilgili bilgi verebilirseniz memnun olacağım.
Bir de Varlık Fonu Genel Müdürlüğüyle ilgili mali tabloları da istemiştim, onunla ilgili mali tabloları da görebilirsem memnun olurum. Yani "Ne kadar harcama yaptık?" raporda var, teşkilat yapısı vesaire birçok konu ayrıntılı olarak belirtilmiş ama bu konuya girilmemiş, denetçi raporlarında da girilmemiş. Onunla ilgili bilgi alabilirsem... Finansal raporlar yeterli olacaktır, kâr zarar, gelir gider tablosu yeterli olacaktır benim için.
Aslında Sayın Başkanım, değerli arkadaşlar; çok önemli bir konu. Bunun, başlangıç olduğu için hepimiz tarafından sorumluluk duyulması ve çok daha detaylı olarak tartışılması lazım. Şimdi, kanun çıkarken, Türkiye Varlık Fonu yönetimiyle ilgili, 6741 sayılı Kanun çıkarken, amaç olarak şunu ortaya koymuştu: Dış kaynak temin etmek ve stratejik büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek.
Bakın, biraz önce Sayın Genel Müdür, iştirakten değil, kendisinin, Fonun bu oluşumları doğrudan doğruya organize etmesinden bahsetti. Demek ki iştirak etme durumu söz konusu değil Türkiye'nin bu şartları altında, onun için bu oluşumu organize etmekten bahsetti. Bu da güzel bir şey, bunu eleştirmiyorum ama bu önemli bir konu, ayrı bir devlet yapılandırması gibidir bu konu, bunu da tartışmamız lazım. Yani, bunun çok daha farklı boyutları var, siz bu işleri bilen birisiniz Sayın Başkanım, bunları görüyorsunuz. Şimdi, bu çok olumlu da olabilir, devlette iki başlılığa da sebep olup sıkıntılara da sebep olabilir, bunları da görmemiz lazım ve benim gördüğüm kadarıyla Varlık Fonu yönetiminin vizyonu, stratejisi çok daha farklı. Cumhurbaşkanlığı Programı'nı okuyun, oraya bakın, oradaki vizyonla, stratejiyle bunun arasında çok büyük bir fark var. Hakikaten, yani bir ara iki ayrı hazine falan diye eleştiriyorduk, hani işin başlangıcıydı ama o yönde bir gidişat var. Yani burada daha olumlu bir vizyon olduğunu söylüyorum size, bunları konuşmamız lazım. Bu, devlet açısından tehlikeli olabilecek yani burası olumlu olsa dahi tehlikeli olabilecek bir gidişattır, bunları da konuşmamız lazım.
Sonuç olarak şunu sorayım Sayın Genel Müdürüm: Dış kaynak temin etmek amaçlardan bir tanesi. Ne kadar dış kaynak temin ettik ve stratejik büyük ölçekli yatırımlara iştirak ne kadar oldu? Yani, sadece kendi kaynaklarımızı kullanıyoruz, Varlık Fonu için biz burada Plan ve Bütçe Komisyonu olarak bildiğim kadarıyla onlarca kanun çıkardık, kanunda değişiklik yaptık. Hep Türkiye Varlık Fonunun daha rahat hareket edebilmesi için çıkarılan kanun değişiklikleri bunlar, mevzuatı da delik deşik ettik gerçekten. Sonuçta Varlık Fonunu kurduk, dört yıl mı oldu 2016'dan beri?
TÜRKİYE VARLIK FONU YÖNETİMİ AŞ GENEL MÜDÜRÜ ZAFER SÖNMEZ - Üç buçuk yıl oldu.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Varlık Fonu şimdiye kadar ne kadar dış kaynak temin etti? Bu yolda ne kadar çabası var, neler yaptı ve stratejik büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için neler yaptı, ne zorluklar var? Bunları da tekrar söz aldığınızda aktarabilirseniz çok memnun olurum.
Çok teşekkür ederim Sayın Başkan.