YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Yeni madde ihdasıyla şu an madde 6'yı mı madde 7'yi mi konuşuyoruz?

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Madde ihdasını bitirdik, 7'nci maddeye geçtik.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Eski hâlindeki 7'nci maddeden mi bahsediyorsunuz?

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Mevcuttaki 7'nci madde...

8'inci maddedeyiz şimdi. Teklifteki 7'nci maddeyi konuşuyoruz, aslında 8 oldu.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Tamam.

Burada dikkatimi başka bir şey çekti. "Üretilen doğal gaz." diyor. Dolayısıyla üretilen doğal gaz derken yerli ve millî doğal gazdan bahsediyoruz. Doğru mu anladım? Maddede bundan bahsediyor. Şimdi, dolayısıyla "üretilen doğal gaz" dediğimizde yerli ve millî doğal gaz kaynaklarımızın da sisteme, kara yoluyla da olsa bir şekilde ulaştırılması ve boru hattına verilmesinden bahsediyoruz. Yalnız, ilerleyen zamanda yasal dayanağını, yasal prosedürünü de oluşturuyoruz, onu anlamış oluyorum bu yönden.

Şimdi, bazı arkadaşlarımız bilmeyebilir ama LNG ve CNG arasında fark var. LNG sıvılaştırılmış, CNG de sıkıştırılmış doğal gaz. Dolayısıyla CNG'nin evsel yakıtta kullanılmadığını biliyorum ben, yanlış mı biliyorum bilmiyorum. CNG araçlarda kullanılan doğal gaz. Doğru mudur Sayın Başkan?

BOTAŞ GENEL MÜDÜRÜ BURHAN ÖZCAN - Farklı durumlar var.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Vardır ama...

BOTAŞ GENEL MÜDÜRÜ BURHAN ÖZCAN - Az önce Erzincan üzüm örneği öyle bir örnek.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Burada maksadımız, özellikle CNG'yle ilgili kısım da bu maddenin içinde olduğunda aynı petrol istasyonları gibi ilerleyen süreçte CNG istasyonları da illerde faal hâle geliyor.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Ben de anlamak için sorayım: LNG ve CNG nedir arkadaşlar?

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - LNG sıvılaştırılmış, CNG sıkıştırılmış doğal gaz.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Aynı ürünün iki türü mü?

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Aynı doğal gaz; birisi sıvılaştırılarak taşınıyor, birisi sıkıştırılarak taşınıyor.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Çok kısa özetleyeyim: LNG, doğal gazın soğutularak eksi 160 derecede...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Ben anladım o konuyu.

Yasin Bey'in sorusuna cevap verecek misin?

Yasin Bey, devam ediyor musun?

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Kısmen şöyle devam edeceğim: Şimdi, tabii, Türkiye'de hâlâ coğrafi şartlardan dolayı ilçelere iletilemeyen doğal gazlardan bahsettik; doğru, kabul ediyoruz lakin belki coğrafi şart olarak çok sıkıntılı olmayan çevrelerimizde de hâlâ doğal gazın gelmediği bölgeler var. Özellikle seçim dönemlerinde "Hep geldi, geliyor." diye mevcut iktidar partisinin müjde olarak vermesine rağmen, yedi, sekiz sene önce vermiş oldukları müjdeleri bile yerine getiremediği bir ortamda... Hatta, ana iletim doğal gaz hattının kenarından geçen, 20 kilometre gibi bir mesafede olan, örneğin, kendi bölgemdeki Denizli Çivril ilçesinde bu ikinci yerel seçim olmasına rağmen hâlâ o doğal gaz sözünü, şartını yerine getiremeyen dağıtım şirketi lakin dağıtım şirketi buradaki kusuru da BOTAŞ'a atıyor. Diyor ki: "BOTAŞ benim ilçemin dibine kadar getirse, ben ilçeden içeriye bunu dağıtmakla mükellefim." Ama BOTAŞ o ilçeye kadar getiremediği yerde... Bakıyorum, orada herhangi bir coğrafi anlamda bir sıkıntı da yok yani dağlık, engebeli bir arazi de değil, dümdüz bir ovadan bahsediyoruz. Dolayısıyla, şimdi, burada belki 12-13 tane ilçede veya ilerleyen süreçte yerli, millî üretilen doğal gazı sisteme dâhil etmekten bahsediyoruz ki belki ta beş sene sonra faaliyete girebilecek bir olayın yasal zeminini oluşturuyoruz ama mevcutta doğal gaz hattının çok yakın olması, BOTAŞ hattının çok yakın olması, 20 kilometre gibi bir yakın mesafede olmasına rağmen, coğrafi olarak da çok büyük bir engel olmamasına rağmen muhtemelen maddi imkânsızlıklardan veya ödenek yetersizliğinden dolayı BOTAŞ bunu tamamlayıp ilçenin dibine kadar getirirse oradaki dağıtım şirketi bunu yapacağını taahhüt etmesine rağmen, sekiz on sene gibi bir süreç geçtiği hâlde, her seçim ortamında, yerel seçim ortamında özellikle "Vay, doğal gaz geliyor." diye vatandaşlardan bir de bu konularla ilgili abone bedelleri "Belirli bir sayıda abone miktarına ulaşırsanız size gazı getireceğiz." taahhütleri gibi örnekler var. Bunlarla ilgili ne yapıyorsunuz, ne yaptınız? Yani beş sene sonraya kanunu oturtmaya çalışıyorsunuz ama mevcut olan ortamın içinde -ya olabilir, diyebilirsiniz ki ödeneğimiz yok, ondan dolayı ama- ödeneğiniz olmayan kısmı niye siyasilere bir müjde gibi anlatma noktasına getiriliyor? Çünkü onlar da sizin gibi bürokratlardan bu konularda sözleri alıp da vatandaşa o sözü veriyordur yoksa keyfekeder, kendi kafasından bu sözü verecek değil siyasi.

Yani özellikle bu kısmı kaçırmış olabilir diğer arkadaşlarımız. Burada "üretim yapılan" diye, bizim üretilen doğal gazı kastediyoruz. Çünkü bir önceki maddede de üretim ile iletim arasındaki farkı da zaten açıkça belirtmişsiniz. Daha üretilen doğal gazımız çok az, kendiniz de biliyorsunuz, çok çok az. Şimdi, yeni, Karadeniz'de bulunan doğal gazla ilgili bu altyapı çalışmaları yapılıyor ise şayet bunun da daha bir beş sene sonrası var. Beş sene sonrasına yeni bir yasal zemin oturtmaya çalışırken mevcut, elimizdeki doğal gaz imkânı olmayan ama coğrafi olarak da bir sıkıntı yaşamayan bölgelere, ilçelere talep ettikleri hâlde niye verilmiyor?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Sayın Vekilim, sorunuza cevap verebilirim.

O sorunlar aşıldı ve şu anda BOTAŞ'ın yatırım programına alındı Çivril. Aynı zamanda doğal gaz dağıtım şirketi ENERYA da EPDK'ye müracaatını yaptı. Önümüzdeki yıl içerisinde doğal gaz verilmesi planlanıyor Çivril'e.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - İnşallah. Sekiz senedir aynı söz verildiği için...

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Yok, yok, bu sefer iş realize oldu, BOTAŞ yatırıma başladı yani fiilen...

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Buna benzer iyi şeylerle ilgili cevaplarınızı alayım.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Şöyle, çok kısa toparlayayım: 900'ün üzerinde ilçemiz var. Şu anda doğal gaz verilmiş ilçe sayısı 560, 400 civarı ilçemize de daha doğal gaz götürülmesi planlanıyor. Bugüne kadarki ilçeler hep nüfusu belli bir potansiyelin üzerinde olan ve boru hatlarına nispeten daha yakın olan ilçelerdi. Artık bundan sonra önümüzde ülke genelinde gaz götürülecek ilçelerin nüfus potansiyelleri 10 bin, 15 bin, 20 bin, belki 10 binin altında çok sayıda ilçemiz var. Bu planlamalarda nüfusu nispeten daha düşük olan ilçeler biraz geri planda kaldı gibi görünüyor, Çivril de mesela bunlardan biriydi. Yani yedi sekiz yıl önce söz verilmiş olabilir ama öncelik sıralamasına, fizibiliteye, ekonomikliğe koyduğunuzda ancak önümüzdeki yıla denk geldi. Bundan sonraki yıllarda da -bu önümüzdeki 400 küsur ilçenin hepsinin planlamaları yapılıyor Enerji Bakanlığımızla beraber- yıllık ortalama 50 ila 80 arası ilçemize gaz götürülmesi planlanıyor. Belediyelerle ilgili, yatırım maliyetlerinin bir kısmının üstlenilmesi de daha çok sayıda ilçemize doğal gaz getirilmesi içindi.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Evet, teşekkür ediyorum.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - CNG sorusu kaldı.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Evet, bir soru kalmış.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Soru neydi tam olarak?

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Arkadaşlar, bürokrasi iyi dinlesin!

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Şimdi, CNG'yle ilgili genel piyasa kanaati şudur: CNG, araçlarda kullanılan doğal gaz, ben amiyane tabirle söylüyorum. CNG, araçlarda kullanılan doğal gaz lakin şu anda çok fazla ilimizde hatta araçların da ona modifikasyonu anlamında yeterli olmadığı için, ilerleyen süreçte bu, aynı petrol istasyonları gibi CNG istasyonlarının olmasının da önünü açacak...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Türkiye'de kaç yerde var? Kayseri'de var, Ankara'da var, başka?

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - 3 yerde mi var?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Belediyeler olarak 5 yerde var fakat belediye haricinde özel sektör şirketleri CNG dönüşümü yapılmış araçlara istasyon kurmaya başladı.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - CNG dönüşümü yapılıyor mu, LPG gibi aynen?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Tabii ki yapılıyor hatta sıfır üretimden de CNG'li araç üretilmeye başlandı.

Sayın Vekilimizin dediği gibi...

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Bu madde onu mu kapsıyor?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Hayır, hayır.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Bu onunla ilgili değil.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Sadece evsel tüketim mi dâhil?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Hayır. Bu, ilçelerdeki evsel tüketime CNG götürülme amaçlı.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Yoksa araçlarla ilgili değil mi?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Araçlarla ilgili sistem kuruldu.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - CNG'nin maliyeti ile -otomobilde veya araçta- LPG'nin maliyeti nasıl?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - CNG şu anda en uygun maliyetli efendim araçlarda. Şu anda dönüşüm maliyetleri biraz yüksek.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - O dönüştürücü sistem mi pahalı?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Dönüştürücü sistem pahalı çünkü yüksek basınç olduğu için -200 bar civarında- oraya çok özel...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - CNG 200 bar mı?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - 200 bar civarında, 180-200 bar.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - LPG 15 bar mı?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - LPG'nin basıncı daha düşük efendim, daha düşük ama...

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - O da mı aynı, araçta tank koyularak...

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Evet, aracın uygun bir yerine, genellikle bagajına yüksek basınç...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - 200 bar olarak mı, 200 barlık tank mı olacak?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Aynen öyle.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Daha düşük barda sıkıştırılamıyor mu?

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - 140-150 barlara kadar sıkıştırıldığını biliyoruz ama o zaman da tabii debisi ve motor gücüne...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Depo maliyeti çok yüksek olur ya.

MADEN VE PETROL İŞLERİ GENEL MÜDÜRÜ CEVAT GENÇ - Başkanım, menzili azalıyor.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Evet, depo mesafesi kısalıyor.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Miktar azaldığı için.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Sayın Başkan, belirli bir mesafede fizibil bir değer yakalayabilmemiz için...

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Bir sonraki istasyona kadar yetişecek bir durum olması lazım.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Kit durumu nedir? Orada kit yerli mi, ithal mi, neyle dönüştürüyoruz onu...

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Efendim, şu anda burada bu tüpler, kit...

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Konya'daki firma yapıyor herhâlde.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRESİ BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - Şu anda bunların hepsi ithal.

BAŞKAN MUSTAFA ELİTAŞ - Konya'daki firmanın yaptığı ne bu LPG için? Konya'daki firma yapıyor ya LPG için.

EPDK DOĞAL GAZ PİYASASI DAİRE BAŞKANI HÜSEYİN DAŞDEMİR - LPG için olabilir de CNG için konuştuğumuzda, benim bildiğim yerli üretim yok.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - LPG 50 milibar tarzında...