| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi (1/281) ile 2019 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/280) ve Sayıştay tezkereleri a) Kültür ve Turizm Bakanlığı b) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu c) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ç) Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü d) Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı e) Vakıflar Genel Müdürlüğü f) Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı g) Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı ğ) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu h) Atatürk Araştırma Merkezi ı) Atatürk Kültür Merkezi i) Türk Dil Kurumu j) Türk Tarih Kurumu k) Kapadokya Alan Başkanlığı |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 02 .11.2020 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Ben de İzmir depremi dolayısıyla 90'ı aşkın yurttaşımızın vefatıyla ilgili milletimize başsağlığı ve sabırlar diliyorum.
Sayın Bakan, geçen yılki bütçe görüşmelerinde değil ama ondan sonra bakanlıkta yaptığınız sunumda çok iyi bir vizyon, gayet yerinde somut projeler ortaya koydunuz fakat pandemi dolayısıyla onları gerçekleştirme imkânı olmadı maalesef. Dolayısıyla, turizmi konuşanlar da oldu ama çok fazla konuşmak istemiyorum. Orada yaraları sarmaktan, olan tahribatı gidermekten başka şu anda yapacak bir şey yok, maalesef ama kültür alanıyla ilgili çok önemli konular var. Siz de biliyorsunuz, kültür maddi açıdan belki çok önemli değil ama manevi açıdan kültürel, geleneksel değerler açısından çok önemli bir konu. Kültür ekonomisi, kültürün toplumumuza etkisi, küresel gelişmeler ve teknolojinin gelişmesi veya oluşması karşısındaki durumumuz gibi konulara ve bunlarla ilgili kurumlarınızla; Devlet Tiyatrolarıyla veya müzelerle ilgili yapılabilecekler konusuna vakit kalırsa ayrıca girmek istiyorum ama Bakanlığınızın 2019 Sayıştay Raporlarına da girmek istiyorum. Önemli tespitler var orada da. O tespitler için şunu söyleyeyim: Kendi şirketlerinizde o tür tespitler yapılsa kimseyle çalışmazsınız yani çok önemli. Bilmiyorum, teftiş yaptırıyor musunuz? Geçen yıl hem Bakanlığınız da hem de Vakıflar Genel Müdürlüğünde denetim yaptıracağınızı söylemiştiniz. Bilmiyorum, yaptırma imkânınız oldu mu, sonuçları ne oldu? Bakanlığınızın bir de teklifi var. Bakanlığınızın teklifine göre 6 milyar 16 milyonluk bir bütçesi var Bakanlığınızın. "6 milyar 800 milyon" dediniz ama o ilgili ve bağlı kuruluşlarla birlikte. Bunun -6 milyar da yetersiz ama- 1 milyar 435'i yatırım bütçesi. Bunun da kültüre ayrılan payı 1 milyar 216, sanat ve kültür ekonomisiyle ilgili olanı 5,5 milyon, 5,5 milyon. Turizm geliştirilmesiyle ilgili de 122 milyon ayrılmış. Bu eksik yatırım ödeneğinin harcanacağından da Sayın Bakanım şüphe ediyorum. Neden şüphe ediyorum biliyor musunuz? Bu sene içerisinde 1 milyar 77 milyon lira ayrılmış yatırım ödeneği olarak. Ne kadar harcamışsınız biliyor musunuz, haziran sonuna kadar? 73 milyon lira. 1 milyar 77 milyon ayrılmış, 73 milyon lira altı ayda harcamışsınız. O zaman seneye de harcamazsınız bu parayı diye endişe ediyorum.
Şunu söyleyeceğim, bu konulara tekrar gireceğim Bakanlığınızın ama Vakıflar Genel Müdürlüğü meselesine girmek istiyorum. Geçen sene de Vakıflar Genel Müdürlüğüyle ilgili ben bir şeyler söylemiştim, Sayıştay raporunu esas alarak bazı eleştirilerde bulunmuştum, cevap vermediniz. Sağ olsun bizim Salih Cora Bey -bilmiyorum nereden vâkıf konuya- bazı şeylerde bulundu, gerçi ben Sayıştay raporuna istinaden o konulara girmiştim ama biraz önce söylediğim gibi Vakıflar Genel Müdürlüğünde bir denetim yaptırmanız şart. Şimdi bu senenin Vakıflar Genel Müdürlüğü Sayıştay raporunda da yani 2019'un kesin hesabıyla ilgili raporda da 16 eleştiri var, çok önemli eleştiriler. Geçen sene denetim görüşünü etkileyen olarak görülen bazı eleştiriler etkilemeyen olarak alınmış. Yani sanki denetim görüşünü etkilemeyen eleştiriler 16'sı da öyleymiş gibi görünüyor ama etkileyen eleştiriler aslında önemli. Bu vakıfların Sayıştay raporu da -bilmiyorum- Sayıştay denetçilerinden mi yoksa Sayıştayın kurum olarak Meclise gönderdiği rapordan mı kaynaklanıyor? Özellikle Sayıştay masasına sesleniyorum, çok başarılı bir rapor olarak görmedim, epey yanlışlıklar var. Mesela, Vakıfbankın Hazineye devri sonucu ortaya çıkan 2 milyar 777 milyon liradan bahsediyor. Aslında bakıyorum, arkada mali tablolarda 13 milyar 800 küsur milyon görünüyor bu meblağ. Şimdi, Vakıflar Genel Müdürlüğüne Vakıfbank hisseleri satıldı biliyorsunuz, devredildi, Hazineye devredildi, oradan da Varlık Fonuna devrediliyor. O ayrı bir konu ama Vakıflar Genel Müdürlüğü bu meblağı, 13 milyara yakın bu meblağı ne yapacak? Dört sene ilk meblağ ödenmiş görünüyor. Ondan sonra da her şubat ayında yaklaşık 2.800'lük meblağlar hâlinde kâğıt olarak verilen bu meblağlar ödenecek. Vakıflar Genel Müdürlüğü nasıl bir projeyle bunları değerlendirecek, önemli olan o. Nasıl bir projesi var, nasıl değerlendirecek bu 13 milyar 800 milyon lirayı? Bununla ilgili hiçbir bilgi yok, ne Sayıştay raporunda var ne de siz sunumunuzda bu konuyla ilgili bilgi verdiniz. Çok önemli bir meblağ bu sonuçta. Bir bankanın ortaklığını bırakıyorsunuz ki asıl işini yapsın diye gerekçe gösterildi. Vakıflar Genel Müdürlüğünün bankayla çok fazla ilgisi yoktu atamalar dışında ki atamalar da siyasi otorite tarafından yapılıyordu, onun dışında banka yönetimine karışmıyorlardı. Neden böyle bir şey yapıldı bilmiyorum?
Onun haricinde önemli bir bulgu, geçen sene eleştirmiştim, 2 vakıf üniversitesine -tamam bu vakıf üniversiteleri Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı ama- 277 milyon lira bir borç verilmiş. On seneden beri o borç duruyor, ne faiz tahakkuk ettiriliyor ne bir şey. Sayıştay bunu eleştiriyor, Sayıştayın eleştirisi var. Bununla ilgili bir nema olması, kayıtlarda gösterilmesi lazım, takip edilmesi lazım. Her açıdan eksik olan bir meblağ bu. Şimdi, 2 vakıf üniversitesi de kendisine ait tüzel kişilikleri olan üniversiteler, ayrı tüzel kişilikleri var. Bir alacak-borç ilişkisi farklı tüzel kişilikler arasında oluyorsa bu vergi açısından da, ticari kaygılarla da farklı değerlendirilir. Dolayısıyla gereği neyse onun yapılması lazım Sayın Bakanım.
Yine, 2019 mali yılı bütçesinde, gider tablosunda başlangıç ödeneği olarak 504 milyon lira tahsis edilmiş, 912 milyon lira harcama söz konusu olmuş. "Bu artışın ana sebebi de yatırım harcamaları." diyor. Ancak yatırım harcamalarına bakıyorsunuz, 170 planlanan, 510 gerçekleşen; 2019'da. Çok plansız bir şekilde demek ki bu yatırımlar yapıldı. Bir sene aşağıda kalıyor, bir sene 4 kat daha fazla yatırım yapılıyor, plansız programsız bir şekilde. Vakıflar Genel Müdürlüğüyle ilgili bir denetim yaptırsanız göreceksiniz, Vakıflar Genel Müdürlüğü bu açıdan dökülüyor. Zor bir kurumdur Vakıflar, Vakıfları idare etmek de zordur hakikaten, toparlamak da zordur ama bu desteği de vermek lazım, kendileriyle ilgili bu çalışmayı yaptırmak lazım. Bilgisayarın olduğu bir ortamda artık bu tür çalışmalar rahatlıkla yapılabiliyor.
Sayın Bakanım, Bakanlığınızın Sayıştay raporuna gelelim: Bakanlığınızın Sayıştay raporunda da toplam 10 eleştiri var, çok önemli eleştiriler bunlar. Biraz önce söylediğim gibi, özel sektörde olsa büyük sıkıntı çıkaracak konular. Mesela, kurum maddi duran varlıklar hesabının gerçek durumu yansıtmaması, sunulan hizmetlerden elde edilen gelirlerin tahakkuk ve tahsilat tutarları arasında uyumsuzluk olması yani herhangi bir şekilde muhasebe tutulmuyor demektir, alınan şartlı bağış ve yardımların muhasebe kayıtlarının hatalı yapılması. Daha ne olacak? Yani bakıyorsunuz, bir bakanlıkta olmaması gereken hatalar bunlar. Yine, belediyelerce tahsil edilen taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı payının takip edilmemesi, Bakanlığın yurt dışı teşkilatlarına gönderilen avans ve kredilerin yasal süre içerisinde mahsup edilmemesi, müzelerde turnikeli giriş olmaması, ki dolayısıyla ne kadar kişinin girip çıktığının belli olmaması.
Döner sermayeyle ilgili olarak da benzeri eleştiriler var. 7 eleştiri var, bunlar da önemli eleştiriler.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Tamamlıyorum Sayın Başkanım.
BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Buyurun.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Mesela, hazine hissesi ve SHÇEK hissesinin yanlış hesaplanması gibi. Banka Kredi Kartlarının Müze Kart Özelliği Kazanmasına İlişkin Protokol gereği elde edilen gelirden idare payının eksik alınması. Şimdi, Müze Kart'ı çıkarılıyorsa bu, tabii ki kredi kartı gibi otomatik, bilgisayarda, manyetik ortamda kullanılan bir kart. Bunun bu şekilde hatalı olmaması lazım, bu tür sıkıntılar çıkarmaması lazım Sayın Bakanım.
Dolayısıyla hem Bakanlığınızda hem de bugün bu sene fırsat bulup da çok kısa bir eleştirisini yaptığım Vakıflar Genel Müdürlüğünde gerçekten tekrar denetim yaptırmanızı diliyorum.
Bütçelerinizin hayırlı olmasını diliyorum ayrıca da.
Teşekkür ederim Sayın Başkan.