BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Başkanım, hakikaten Erhan Bey'e sataştılar.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Nedir? Tutanakları alıp bakacağım o zaman, tamam.

ERHAN USTA (Samsun) - İç Tüzük'ü çiğniyorsunuz.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - "Samsun Milletvekili olmasına rağmen bu işi bilmiyor." gibi bir söz söyledi.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Bakacağım efendim, bakacağım. Tutanakları isteyelim, tamam.

Buyurun.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, Bakan Yardımcılarımız, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, tarım çok önemli tabii ki çok stratejik bir sektör ama bu pandemi sonrası önemi çok daha fazla arttı, pandemiyle beraber bütün dünyada çok daha önemli hâle geldi. Sizin 2021 bütçe teklifinize bakıyorum, konuyla ilgili bir farklılık bulamadım; geçmiş yıllardan gelen, bu seneye ilişkin bir farklılık bulamadım, sunumunuzda da yoktu. Bu sene çok daha farklı olması lazım. Yani tarım sektörü gerçekten de kurtarıcı bir sektör durumuna geliyor dünyada. Bütün dünya için stratejik, bizim için de aynı şekilde. Yani sadece doğa turizmi nedeniyle tarıma bakamayız, insanlar doğaya açılmak için, doğayı tanımak için köylere, kırsala gitmiyorlar; daha fazla yetiştirici olmak için gidiyorlar. Dikkat ederseniz, tek katlı evlerin, bahçeli evlerin, tarım yapılabilecek küçük alana sahip olan evlerin de fiyatları arttı. Tarıma tekrar büyük bir yönelme var kentlerden, bunun değerlendirilmesi lazımdı bütçenizde ve konuşmada.

Bir de dikkatimi çekti, diyorsunuz ki: "2003'ten beri, 2018, 2019 arasında şöyle oldu böyle oldu." Sayın Bakanım, burada devletin bütçesini görüşüyoruz, özellikle iki yılını görüşüyoruz. Yani AK PARTİ'nin yıllarını görüşmüyoruz, AK PARTİ propagandası yapmıyoruz. Burası bütçe değerlendirmesi yapılan yer. Sadece o rakamların verilmesinin bir anlamı yok ki böyle bir bütçe değerlendirmesinde. O yanlış olmuş. Onu hemen hemen bütün bakanlıklar terk etti, siz devam ettiriyorsunuz. Hiçbir bakanlık hemen hemen yapmıyor artık bu değerlendirmeyi.

Sayın Bakanım, yine, sunumunuzda, su yatırımlarıyla ilgili çok başarılı olduğunuzu söylemişsiniz. Bakın, bir şey söyleyeceğim: Bu davetiye 2015 yılına ait; 15 Ekim 2015 Perşembe, saat 11, Polatlı. "Polatlı'da destan yazmaya devam ediyoruz. Ankara'ya 8 tesis, 164 milyon liralık yatırım kazandırıyoruz." diyoruz. Açılışı yapılacak tesislerin başında da Polatlı'daki Gökpınar Barajı var ve 2015'te temeli atıldı, hep beraber bir hazırunla attık; 2017'de bitecekti. 2020 oldu. Aslında daha önceden projelendirilmiş, planlanmış bir baraj bu, çok da ihtiyaç var. Polatlı çiftçisi çok büyük sıkıntı çekiyor ama madem başlandı, bunun ödeneğinin verilmesi lazım ve bir an önce bitmesi lazım. Hakikaten yörede büyük sıkıntı var. Gökpınar Barajı...

Sayın Bakanım, biliyorsunuz, 2019 yılının da kesin hesabıyla ilgili bakanlık olarak 2019'da yaklaşık 36 milyar lira harcamanız var. Onunla ilgili hesap veriyorsunuz. Arkadaşlarımız, ağırlıklı olarak 2021 bütçesini ya da tarımsal faaliyetlerinizi değerlendirdiler. Ben, bu konuyu çok iyi bilenler olduğu için o konuya girmeyeceğim ama özellikle, 2019 yılı Bakanlık kesin hesabı üzerinde durmak istiyorum, Sayıştay raporları üzerinde durmak istiyorum.

Bakanlığınızın ve size bağlı kuruluşların Sayıştay raporlarında çok önemli eleştiriler var. Onun için arkadaşlarla beraber paylaştık hatta "Tek kişinin yetiştirmesi mümkün olmaz." dedik. Ben Bakanlığınızı aldım. Şimdi, Bakanlığınızla ilgili geçen sene de çok önemli eleştiriler vardı, bu sene de çok önemli eleştiriler var Bakanlığınızla ilgili 13+32 toplam 45 eleştiri var, döner sermayeyle ilgili de 8. Yani toplam 53 eleştiri söz konusu.

Sayın Bakan, bildiğim kadarıyla sizin şirketleriniz var. Şirketlerinizle ilgili denetim yapmakta olan yeminli mali müşaviriniz ya da bağımsız denetçiniz şirket yöneticileri tarafından defter, belge sunulmadığını söylese ne yaparsınız? Şimdi, Sayıştay denetçileri döner sermayeden ve Bakanlıktan defter, belgeleri istemişler. Kendilerine mali tablolar, defter, belgeler, kayıtlar sunulmamış. Siz, sunumuzda "Raporda yer alan, mali tablolarıyla verilmesi gereken sayım ve tespit tutanaklarının verilmemesi, mali tablolarla birlikte sunulması gereken açıklanamayan o notların bulunmaması, İPA kapsamında kullandırılan fonların Bakanlık muhasebe sistemine kaydedilmemesi bulgularına katılmıyoruz. Bunlarla ilgili olarak Sayıştaya bilgi de verdik." dediniz ama Sayıştay yazmamış. Evet, geçen yıllarda hakikaten, Bakanlık görüşünü, kurum görüşünü yazıyordu. Bu sene yazmamışlar ama Bakanlık görüşü burada. Yani bunlarla ilgili olarak bunu kabul etmemeniz gibi kurumunuzun, Bakanlığınızın bir şeyi söz konusu değil, kabul ediyorsunuz. Kabul ediliyor Sayıştaya verdiğiniz cevaplarda, bu durum kabul ediliyor. Sonuçta zaten kabul edilmesi normal. Mali tablolar, verilmesi gereken sayım ve tespit tutanakları verilmemiş. Yani bunların Hazine ve Maliye Bakanlığında olması diye bir şey söz konusu değil ki, bunlar sizde olacak.

Bakın, Sayıştay, nasıl denetim yapıyor, neden denetim yapıyor, denetimde hangi yöntemi kullanıyor? Mali rapor ve tabloların doğruluğu ve güvenilirliği ile bu mali işlemleri ve hesapları üreten sistemlerin verimli ve etkili çalışıp çalışmadıkları değerlendiriliyor. Bu doğrultuda da sizin Bakanlığınıza verilen görüş olumsuz, görüşlerden bir tanesi olumsuzdur, Bakanlığınıza olumsuz görüş verilmiş. Bir bakanlığa ki Tarım Bakanlığı gibi bir bakanlığa olumsuz görüş verilmesi normal değil Sayın Bakanım. Geçen yılda da 43 bulgu vardı, bu sene de böyle; ne oluyor? Yani Bakanlık bir şeyler yapmaya çalışırken diğer taraftan bunların kayıt altına alınması, takip edilmesiyle ilgili nasıl bu kadar büyük sorun olabiliyor? Tamam, biliyorum, 2 bakanlık birleşti ama geçmişte de bütün bunlar yapıldı, sadece sizin Bakanlığınızda değil, diğer Bakanlıklarda da birleşmeler söz konusu; bir gariplik var. Geçen yıl da söylemiştim, eğer gerekiyorsa Sayıştay tarafından bir eğitim verilsin ya da Maliye Bakanlığı tarafından eğitim verilsin ama durum buysa, kayıtlar bu vaziyetteyse gerçekten çok yazık ki bu vaziyetteyse dememe gerek yok, hakikaten öyle.

Sayıştay raporunun denetim görüşü olumsuz demiştim. Sayıştay mali yapıya bakıyor, Sayıştay raporunun hemen başlarında var, çok güzel bir rapor. İç kontrol sistemini değerlendiriyor, mali yapıyı değerlendiriyor. Diyor ki: "1) Kurum organizasyon yapısı içerisinde görev, yetki ve sorumluluklar açık bir şekilde belirlenip yazılı hâle getirilmemiştir. 2) İç kontrol risklerinin belirlenmesi ve belirlenen risklerin kabul edilebilir düzeye indirilmesine yönelik kontrol faaliyetleri, çalışmaları tamamlanmamıştır. 3) İç denetim birimiyle ilgili faaliyetlerin İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından dış değerlendirmesi de yapılmamıştır." Dolayısıyla da olumsuz olması normal. Ve ilk bulgu 2019 yılı mali tablolarıyla verilmesi gereken sayım ve tespit tutanaklarının verilmemesidir, mali tablolarla birlikte sunulması gereken açıklama ve notların bulunmamasıdır. Bunlar işin esası, başlangıcı, a'sı, bunlar olmayınca diğerlerinin olması mümkün değil Sayın Bakanım.

Zamanımız doluyor da kusura bakmayın, bu kadar kısa zamanda bunların değerlendirilmesi, 50 küsur bulgunun eleştirilmesi, gündeme getirilmesi mümkün olamıyor. Ama bakın, dün gece biz Genel Kuruldan saat bire doğru çıktık. Orada verginin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili bir konu vardı, o maddelere ilave olarak "Tarımsal amaçlı kooperatiflere kullandırılan kredilerden kaynaklanan alacakların gerçek tutarı göstermemesi." diye bir eleştiri var. Bu tarımsal amaçlı kooperatife kullandırılan kredilerin affıyla ilgili bir madde geldi, geçti dün akşam. Şimdi, bu eleştiriye bakıyorum, nasıl uygulanacak Sayın Bakanım bu? 2019 yılı içerisinde tahsili gereken 54 milyondan 41 milyonu tahsil edilmemiş ve sonuçta 1.343 adet tarımsal amaçlı kooperatiften tahsili gerektiren miktar ise anapara ve faiz toplamı olarak 628 milyon liraymış, 628 milyon lira. Merkez Saymanlık Müdürlüğü ile Genel Müdürlük arasında çelişki var, rakamlar farklı. Şimdi, uygulamada bu affı, yeniden yapılandırmayı nasıl uygulayacaksınız merak ediyorum ben de. Sayın Bakanım, bu konu yeni de değil, 2015-2018 yılları arasında Sayıştay denetim raporlarında bu konuya defalarca yer verilmiş ama hâlâ çözülememiş. Bilgisayar çağındayız, bütün bunların çözülüyor olması lazım, nasıl oluyor anlayamıyorum. Aslında, sizin sadece tarım değil de bu konuları bilen bir işletmeci olarak Sayıştay raporlarını tam olarak okumanız lazım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Toparlayalım Sayın Kuşoğlu.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Bakan konuşuyordu, ona hitap ediyorum onun için biraz bekledim.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Buyurun.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Bakanım, geçen yıllarda da eleştiriler var. Geçen yıllardan, mesela, izleme rakamlarına bakıyorum; 42 eleştiriden 26'sı yerine getirilmemiş, yerine getirilen 6 tane bulgu var, kısmen yerine getirilen 10 tane var yani 36 bulgu yerine getirilmemiş vaziyette. Şeyde de öyle, 10 bulgu döner sermayede yerine getirilmemiş, 1 bulgu... Yani toplam 50'den fazla bulgu içerisinde 2 bulgu tam olarak yerine getirilmiş, diğerleri yerine getirilmemiş bile ve biraz önce verdiğiniz notunuzdaki bilgi de yanlış maalesef.

Sayın Başkanım, eğer uygun görürseniz... Bu konuyla ilgili olarak Sayın Bakan, Sayıştaya verdikleri bilginin yer almadığını söyledi. Sayıştay denetçilerimiz de burada, hiç olmazsa kesin hesapla ilgili kısa bir açıklama olsun, örnek olsun, örnek teşkil etsin. Bir açıklama alabilirsek memnun olurum.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Peki.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Çok teşekkür ediyorum.

Bütçelerimizin hayırlı olmasını dilerim Sayın Bakan.