YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Öncelikle, tüm Türkiye'yi de ilgilendirdiği için aslında bölgemden başlamak istiyorum. Denizli'de faaliyet gösteren Et ve Süt Kurumunun bölge hayvancılığına, özellikle şehrin, bölgenin et üreticilerine, halkın güvenilir ve ucuz et ihtiyacını karşılamaya yönelik hizmet vermesi beklenmektedir. Ayrıca Kurumun adında da yer alan süt üreticisi yetiştiricilerimize de hizmet vermesi gereklidir ancak Kurumun Denizli'de sütle ilgili hiçbir çalışması yoktur.

Et ve Süt Kurumunda kesim yaptırmak isteyen besicilere, Kurumun belirttiği kriterlere göre, yüzde 57 randıman 1'inci kalitede yağsız kesim büyükbaş alım fiyatı yerli hayvanlarda 34 lira, ithal hayvanlarda 33 lira olarak Et ve Süt Kurumunun resmî sayfasında açıklanmıştır. Serbest piyasada da büyükbaş hayvan karkas kilogram fiyatı, kesim fiyatı 34 liradır. Kendi "web" sitesinde "Hem üreticimiz kazanıyor hem tüketicimiz kazanıyor." söylemleriyle özellikle üreticiyi kurumlarında kesim yaptırmaya davet eden Kurum, özel kesimhanelerle aynı fiyatta kesim yapmakta, bu durum yetiştirici için cezbedici bir durum değil, üstelik yüzde 57 de randıman şartı aranmakta. Et ve Süt Kurumu satış mağazalarında günde belirli miktarlarda et satışı yapılmakta. Bütçeye uygun et ve et ürünleri almak isteyen vatandaşlarımızın da mağaza önlerinde kuyruklar oluşturduğunu görmekteyiz. Denizli Et Kombinası soğuk hava depolarında yeterli miktarda et olduğu düşünülürse halka arzın kısıtlı tutulması, üzerinde durulması gereken bir durumdur.

Kurban Bayramı döneminde il genelinde bulunan tüm özel kesimhaneler halkın kurban kesme taleplerine hizmet veriyor iken Et ve Süt Kurumu kesimhanesi bu hizmeti Denizli halkına sunmamaktadır. Gerekçe olarak da Kızılay adına kesim yapıldığı belirtilmekte. Hâlbuki bir plan dâhilinde hem Kızılay hem de talep eden vatandaşlarımız için kurban kesim hizmeti de sunulabilir diye düşünüyorum. Denizli Et ve Süt Kurumu Kombinası zaman zaman çevre illerde "dış kesim" adı altında kesim yaptırmaktadır. Gerekçe olarak da Denizli'de kesilecek hayvan bulunamadığı dile getirilmekte. Denizli'de yaklaşık 300 bin civarında büyükbaş hayvan varlığı göz önünde tutulursa ilimizde kesim yapılacak hayvan bulunamaması gerekçesi düşündürücüdür. Denizli Et ve Süt Kurumu Kombinası teknik açıdan her türlü büyükbaş ve küçükbaş hayvan kesimine uygundur, yeterli personel de mevcuttur. Buna rağmen başka özel kesimhanelerde kesim yapılması akıllara başka sorular getirmektedir. Ayrıca Denizli Et ve Süt Kurumu 2020 yılında küçükbaş hayvan kesimini de çok az miktarda yapmıştır. Kırmızı et üreticisi sadece büyükbaş hayvan üreticisi değildir, Denizli'nin 700 bin civarında küçükbaş hayvan varlığı mevcuttur. Küçükbaş hayvan yetiştiricilerimiz Et ve Süt Kurumunda hayvanlarını devlet garantisinde kestiremediklerinden özel kesimhanelere yönelmişlerdir.

Ayrıca, sunumlarınızdan da birkaç konuya değinmek istiyorum. Görüşmekte olduğumuz raporun 2018 cari yılı bilgileri başlıklı bölümünde "Yurt içi piyasadaki talebin karşılanabilmesi ve fiyat dalgalanmalarının önüne geçilebilmesi maksadıyla kurul tarafından yurt dışından et ithalatı yapılmaktadır." açıklaması bulunmakta. Tabii, belli dönemlerde ihtiyaç varsa et ithal edilebilir ancak bu yapılırken öncelik olarak ülkemizin hayvan üreticisinin korunması da esas olmalı. Bu kapsamda bir soru sormak istiyorum: Bosna Hersek'ten ikili anlaşmalar kapsamında ithal edilen kemiksiz lop etin kilogram fiyatının 5,20 euro olduğunu -o tarih itibarıyla bu bedel 45 lira civarında- 17 Ağustos 2020 tarihindeki faturadan öğreniyoruz. Aynı dönemde yerli üreticiye aynı ürün için 38 lira ödediğinizi görüyoruz. Bosna Hersek'teki hayvan üreticisini kalkındırmak için sosyal destek kapsamında 5,20 eurodan et alınırken zaten zararda olan Türk üreticisinden 7 lira düşük bedelle et alınmasının gerekçesi nedir? Yine, eskiden bu alımlar direkt yapılırken aracılar vasıtasıyla 50 euro cent komisyon verilmiş olabilir mi? Onu da merak ediyorum.

Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğünün "2018 gelir tablosu ve dipnotları başlıklı" tablosuna göre de Kurumunuz 2017 yılını 279 milyon 337 bin 370 lira dönem kârıyla kapatmış, bu döneme ilişkin faiz geliriniz de 25 milyon 938 bin 240 lira. 2018'de ise Kurumunuzun dönem zararı mevcut, 491 milyon 116 bin 178 lira ama aynı dönemde 17 milyon 817 bin 772 lira faiz geliriniz var.

Burada 2 soru sormak istiyorum. Birincisi: 2017 yılında yaklaşık 279 milyon lira dönem kârı açıklarken 2018 yılında dönem zararınızın 491 milyona çıkmasının gerekçesi nedir? İkinci olarak da hadi 2017'de elinizde para vardı, bu paradan kaynaklı da faiz geliri elde ediyorsunuz; 2018'de zarar ederken 17 milyon faiz gelirini nasıl elde edebiliyorsunuz? Yani zararı düşürebilmek için elinizde bir anapara varsa faizde tutacağınız anaparayı bu zararı düşürmekte kullanamaz mıydınız?

Yine, mali verilere ilişkin aynı tablodan devam edecek olursak, önceki dönemde Millî Savunma Bakanlığına ait askerî birliklerde satışı yapılan emtialara, sözleşme gereği tahakkuk ettirilen ceza bedelinin 673 bin 979 lira olduğu, 2018 yılında da aynı başlıkta 38 bin 591 lira ceza bedelinin tablonuza yansıdığı görülmekte.

Millî Savunma Bakanlığına bağlı askerî birliklerde satışı yapılan emtialarla ilgili neden ceza ödemek zorunda kaldınız? Aynı konuyla bağlantılı olarak bulguda da verdiğiniz cevapta: "Türk Silahlı Kuvvetlerinin karkas talebinin düşmesi, kıyma, kuşbaşı, şarküteri gibi işlenmiş ürünlere yönelmesi, askerî birliklere sevkiyat gibi unsurlar kombinamızın kapasite kullanımını etkilemektedir." açıklamasında bulunmuşsunuz. Sorum şu: Bir önceki dönemde askeriyeye verilen etlerin hastalıklı çıkması sonucu olarak mı Türk Silahlı Kuvvetleri karkas et almaktan vazgeçmiştir?

Teşekkür ediyorum.