MURAT SARISAÇ (Van) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, değerli Komisyon üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle, Sayın Bakanım, başınız sağ olsun.

Ben, biraz daha kendi seçim bölgem Van üzerinden bir değerlendirme yapmak istiyorum. Orada hem esnaftan hem de Van'daki genel sorunlardan Sayın Bakanımızın haberi vardır mutlaka ama yine de burada bir tekrardan dile getirmek istiyorum.

Jeostratejik konumu, genç nüfusu ve doğal zenginlikleriyle her açıdan ciddi bir potansiyel taşıyan Van ilimiz, 1 milyon 107 bin nüfusuyla Türkiye'de 19'uncu il, ayrıyeten, yüz ölçümüyle de yine Türkiye'nin 6'ncı ili. Bu noktada Urartulara başkentlik yapmış, geçmişten günümüze birçok farklı kültürü, inancı yine günümüze kadar taşımış, içinde barındırmış bir il ama buna rağmen bu kadar kültürel ve doğal zenginlikleri olmasına rağmen, İran'la hem dünyaya açılan bir kapı hem de Orta Doğu'nun ekonomik pazarı durumunda bulunmasına rağmen, yeterince kıymet verilmediği ve hak ettiği yerde olmadığını düşünüyoruz.

Neredeyse yüzde 80'i genç nüfus yani yaş ortalaması 20. Buna karşın ilimiz yanlış hayvancılık ve tarım politikalarıyla geriletilmiş ve genç nüfus, yani gençlere dönük istihdam politikaları kalıcı bir şekilde uygulanmadığı için de artık Van'da herkes neredeyse iş aramaktan bile kendini sakınır bir hâle gelmiş ve bütün umudunu yitirmiş durumda. Bu noktada, her ne kadar resmî veriler başka gösterse de aslında bugün işsizlik oranı yüzde 40'lara varacak bir durumda ve genelde resmî göç verilerine göre de zaten Van en çok göç veren illerden bir tanesi. Bu göç vermeyi de biliyorsunuz, istihdam yaratılamadığı için başka illere göç ediyorlar ve bunlar da, işte, Sakarya'da, ülkenin başka yerlerinde linçlere maruz kalıyorlar, yine ana dillerinden ve kimliklerinden dolayı farklı muamelelere maruz kalıyorlar.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Doğru değil ya, doğru değil ya!

MURAT SARISAÇ (Van) - En son da Afyonkarahisar'da Özkan Tokay inşatta öldürülmüştü.

Yani, özellikle 2011 yılında yaşanan 2 büyük depremle sarsılan Van'da doğru ekonomik programların hayata geçirilmemesinden dolayı mevcut sorunlar kronik bir hâl almış durumda.

Yine, kent ekonomisi açısından temel parametrelerden olan Van esnafı bırakın kâr etmeyi, bazı günler siftah bile yapamamaktadır. Özellikle, Van depremi sonrasında bir yıl boyunca iş yapamayan esnafın vergi, su, elektrik borçları katlanarak ödenemeyecek boyuta ulaşmıştır. Oysa, biliyorsunuz, geçmişte Kocaeli'nde yaşanan deprem, yine Rize'de yaşanan sel felaketinde doğal afet ilan edilmişti ve vergi terkini yapılmıştı oralarda. Van esnafı için vergi terkini uygulanmasına gidilmemiştir. Bu nedenle Van'da birçok esnafımız iflasını açıklarken birçoğu da bankalardan aldıkları kredilerle ancak borçlarını ödeyebilmişlerdir. Dolayısıyla, Van esnafı vergi borçlarının yapılandırılmasını değil, vergi terkini sözünün tutulmasını şu an bile beklemektedir Sayın Bakan. Özellikle, Mart 2020'den bu yana Covid-19 salgını nedeniyle de Van esnafı büyük bir mağduriyet içindedir. Doğal olarak salgın süresince berber, lokanta, ayakkabıcı, kahvehane, hotel, minibüsçü, terzi, pastane, bakkal, pazarcı ve benzeri küçük işletmeler ciddi bir ekonomik krizle karşı karşıya kalmışlardır. Dükkânlarını açamadıkları hâlde iş yapamamalarına rağmen dükkân kirası, elektrik, su borcu ve benzeri katlanmaktadır. Pandemi sürecinde Van'da 400'ün üzerinde esnaf kepenk kapattı. Hükûmetin yaptığı tek şey ise esnafı kendi kredi faizlerinin altında ezilmesine neden oldu.

Yine, bir diğer önemli konu da biliyorsunuz Van, İran'la uzun bir sınıra sahip, 4 ilçesiyle yani 295 kilometrelik bir sınıra sahip.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Sayın Sarısaç, sürenizin sonuna geldiniz, toparlarsanız sevinirim.

MURAT SARISAÇ (Van) - Toparlıyorum Sayın Başkan.

Van bir sınır kenti olmasına rağmen şu ana kadar bunun avantajlarından faydalanmış değil. Üstüne üstlük şu an Türkiye'de sanırım tek kapalı sınır kapısı olan Kapıköy Van'da bulunuyor. Bununla ilgili yetkililerin özellikle Van'da sınır kapısını açıp... Yani Van'da biliyorsunuz sadece yedi ayda, 2019'un ilk yedi ayında 400 bin İranlı oraya giriş yapmıştı. Esnafın geçindiği tek geçim kaynağı neredeyse bu kalmış. Bununla ilgili sınır kapısının açılıp hatta bir çok anlamda adım atılması...

Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.