BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, teşekkür ederiz.

Sorulara da geçeceğiz tabii ki.

Şimdi, özellikle, TEDAŞ'ın bünyesinde bulunan TEİAŞ'ın bütün yapay envanterini deprem risk gruplamalarına göre yapıların yapım yılları, türleri, kullanım amaçları şeklinde Sayın Genel Müdür biraz önce sunmuş oldu ve bununla ilgili de yaptıkları kapsamlı güçlendirme çalışmaları, planlamaları da bizimle paylaşmış oldu. Bu konuda TEDAŞ'ın envanterinin daha büyük olacağını tahmin ediyoruz.

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Doğrudur.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Ve bu envanterin aynı şekilde, TEİAŞ örneğinde olduğu gibi deprem güvenliği açısından ne durumda olduğu, hangi riskleri taşıdığı, hangi önceliklerle güçlendirilme ya da dönüştürülme ihtiyacı olduğuna dair bir çalışmanız var mı?

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Evet, onunla ilgili çalışmalarımız var Sayın Başkanım. Yani, afet ve acil durumlara ilişkin hızlı iletişim ve koordinasyonun sağlanması anlamında, bu tüm envanterin kaydedildiği, işte, coğrafi proje katmanlarıyla yani toplama alanları, afet ve acil durumlar da dâhil olmak üzere tüm bunların kaydedildiği çalışma başlatılmış ve yürüyor durumda, yani, coğrafi ortamda bunların hepsi sürdürülüyor; büyük bir aşama da katedildi, çalışma yürütülmekte.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet.

Şimdi, tabii, sizdeki yapı stoku çok daha fazla. Tüm Türkiye sathında elektrik dağıtımıyla ilgili, işte, şalt sahalarından tutun da indiricilere kadar, trafo merkezlerine kadar birçok kritik yapı mevcut. Şimdi, bunlarla ilgili, gerek Elâzığ'da gerekse İzmir'de meydana gelen depremlerde -yani, enerjiyi bir şekilde ihtiyaç olan yere ulaştırabilirsiniz belki havaya hatla, belki mevcut yapıların üzerinden falan ancak- İzmir Bayraklı'da ve Elâzığ'da -örnek verme açısından- ne kadar tesisiniz hasar aldı -yani, TEDAŞ'ın bünyesindeki yapılar ve elektrik dağıtımına ilişkin diğer tesisler- ne kadar yapıda hasar gerçekleşti; bunlar orta hasarlı-ağır hasarlı, hangi düzeydi; bunların bölgenin tekrar enerjiye, elektriğe kavuşturulması açısından önemi neydi, hangi kritik ya da stratejik öneme sahipti, bunları paylaşabilir misiniz?

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Mesela Dereli'de bir tane trafo, sel güzergâhı üzerinde olduğundan dolayı tamamen off olmuştu o sel altında kaldığında; İzmir'de bir tane trafo binanın, üzerine yıkılması neticesinde devre dışı kalmıştı. Elâzığ'da bu anlamda herhangi bir hasarımız söz konusu değildi, ben onu özetlemek istedim. Yani, afetlerde üzerine bina yıkılmadığı müddetçe veya sel afeti gibi, o baskının önüne denk gelmediği müddetçe bizim tesislerimiz genelde hasar görmüyor. Şebeke ya yer altı ya havaya hat. Ancak heyelan bölgelerinde bazen direkler gidebilmekte ama yer altı tesisleri her zaman için korunaklı olmakta yani onlar ciddi hasar görmüyorlar, trafo merkezlerimiz de ciddi hasar görmüyor. Yani, bizim daha ziyade karşı karşıya kaldığımız husus, emniyet açısından elektriği kesip oradaki süreçte beklemek. Yani, biz beklediğimizden dolayı sanki enerji verilemiyormuş gibi sahaya yansıyor belki ama enerji verilemediğinden kaynaklı değil, emniyet tedbirli kesintiden kaynaklı. Bizim, İzmir, Elâzığ ve Giresun Dereli'deki örneklerimize baktığımızda da gördüğümüz, ciddi hasarlarımız yok, kayda değer hasarlarımız yok. Bunları da çok hızlı bir şekilde yerine getirebiliyoruz işletme yedekleriyle, hemen mobil trafoları kurabiliyoruz oraya. Yani, kısaca vermek istediğim cevap bu.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Bir şey daha soracağım: Malum, 1999 depreminden sonra yapı üretimi alanında bizim birçok mevzuat düzenlemelerimiz oldu, yönetmeliklerimizde değişiklikler oldu; birtakım hesap esaslarımızda, birtakım kabullerimizde zeminden gelen deprem yüklerinden tutun da malzeme özelliklerine kadar çok esaslı değişiklikler oldu. Biz 1999 depreminde gördük ki bu noktada birçok şalt sahasında öngörülmeyen hasarlar, yani üzerinde herhangi bir betonarme ya da başka bir çelik yapı olmamasına rağmen bütün bu sistemlerin kendiliğinden o sarsıntılarda hasar aldığını da gördük, yaşadık; bunların teamülleri de çok ciddi, uzun zamanlar almıştı. O günden bugüne -sizler kurum içerisinde bu tecrübeyi taşıyan bir Genel Müdürümüz olarak- elektrik dağıtımında, iletiminde bütün bu ekipmanın depreme karşı, bu yüksek sarsıntıya karşı güvenliğini sağlama noktasında ne gibi değişiklikler oldu?

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Tabii, şebekenin daha modernize olması anlamında, bu anlamdaki katsayıların yükseltilmesi anlamında sürekli çalışmalar yapmaktayız biz de yani "Daha dayanımlı direkler nasıl oluşur?" diyerek. Hatta bununla ilgili, şebekelerin modernizasyonunu sağlayabilme anlamında yaptığımız ihaleler var ve proje çalışmaları da yürüyor. Ama genel itibarıyla şebekeye baktığımızda, biraz, tabii, iletim çok büyük; Orhan Bey az önce sunumunu yaptı, oradaki şalt tesisleri de büyük ama dağıtım tesislerine baktığımızda, bunlar biraz daha küçük şeyler. Yani orada üzerine bir yıkıntı olmadığı müddetçe bizim tesislerimiz ciddi anlamda hasar almıyor.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet.

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Burada ekstra, ekstra... Yani deprem anlamında baktığımızda, çok fazla bir zayıflık söz konusu değil ki mesela eskiden bizim trafolarımız, alçak gerilim trafolarımız bina tipliydi ama çok uzun süredir bunlar hep modüler olmaya başladılar, prefabrik olmaya başladılar, daha da küçüldüler.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet.

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Dolayısıyla bu tarz depremlerde biz bunların şeylerini görmüyoruz. Yani en fazla, açmalar oluyor; o açmaları çok rahatlıkla gideriyoruz. Yani öyle, işte, depremden dolayı... Ha, bazen su baskınlarına -yani eğer ki şey olduysa- maruz kalabiliyoruz. Bununla ilgili de her bir yenilemede veya fırsat buldukça bunları kotlar itibarıyla şey yapabilme veya suları atabilme anlamında tedbirler alınıyor; bu anlamda, şartnamelerimizi sürekli yeniliyoruz, sürekli bu anlamda da geliştiriyoruz, o çalışmalarımızı da yapıyoruz. Aşırı yağmur, su... Mesela İzmir'de tsunami vardı, yani o bölgede de bir tane trafomuzu su basmıştı ama onun üç beş saat içerisinde o kısmı telafi edildi, özel şeylerle kurutuldu hemen; yani yanlış hatırlamıyorsam altı saat sonra trafo tekrar devreye alındı.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Teşekkür ediyoruz.

TEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ HALİL İBRAHİM LEVENTOĞLU - Ben teşekkür ederim.