| Komisyon Adı | : | (10 / 3200, 3361, 3362, 3364, 3365) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Türkiye Deprem Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alper İlki'nin depreme karşı alınabilecek önlemlerin ve depremlerin zararlarının en aza indirilmesi için alınması gereken tedbirler hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 22 .12.2020 |
İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Evet, ben de sunumunuzdan dolayı, sorulara verdiğiniz cevaplardan dolayı teşekkür ediyorum.
Ben, bu dağıtım konusuna tekrar gireceğim, bunu biraz açmanızı isteyeceğim. Şöyle: Yanlış hatırlamıyorsam bundan yaklaşık bir veya bir buçuk ay önce, iki ay da olabilir Meclis kürsüsünde bir milletvekili arkadaşımız, yine bu konular gündemdeyken yapı denetim firmalarıyla ilgili şöyle bir ifade kullandı, dedi ki: "Yapı denetim firması mal sahibiyle pazarlık yapıyor sonra da mal sahibiyle yaptığı pazarlığın işini kontrol ediyor. Böyle bir şey olmaz." diye yaklaşık iki ay önce filan bahsetti ama sizin az önceki ifadenize göre 1 Ocak 2019 itibarıyla yürürlüğe girdiğini söylüyorsunuz. Yani siz mal sahibiyle bu denetlemenin yapı denetim ücretini pazarlık mı ediyorsunuz yoksa mal sahibi bu parayı gidip bir başka yere mi yatırıyor, siz parayı kimden alıyorsunuz? Bunu bir açıklarsanız memnun olurum çünkü Mecliste bu yanlış biliniyor.
İkinci bir sorum da şu: Deprem Mühendisliği Derneği veya Türkiye Deprem Vakfındaki hocalarımızın birisi söyledi, aklımda yanlış kalmadıysa, "Bu denetimlerle ilgili bugüne kadar hiçbir yapı denetiminden 'Beton kalitesi bozuk.' diye geri gönderilmedi 'Demir bağlaması yanlış.' diye iptal edilmedi." diye bir ifade kullanıldı. Bu anlamda, yapı denetim firmaları olarak beton bozuk olduğu için söktürdüğünüz oldu mu, betonu kırdırdığınız oldu mu veya demir bağlamaları usulüne uygun, tekniğine uygun değil diye iptal ettirdiğiniz oldu mu; öğrenmek istiyorum.
Teşekkür ediyorum.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Çok teşekkür ederim Vekilim, çok güzel sorulardı.
Şimdi, şöyle: Şimdi, sahada uygulama yapan arkadaşımız bir uygulamanızı kendisi yapmış, ona kendisi cevap verecek.
Şimdi, dağıtımla ilgili şöyle: Dağıtım 2019 yılında başladı Sayın Vekilim. Kesinlikle ne yapı sahibiyle ne müteahhitle herhangi bir pazarlık söz konusu değil ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yazılım sistemi manuel çalışmıyor, otomatik yazılım, kendi atıyor ve yazılım 19.30 itibarıyla işleri atmaya başlıyor. Mesela, Kocaeli bizim üyemizdir, Kocaeli'den bize şikâyetler geldi "Şu insana hep iş gidiyor, bize gelmiyor." gibi. Kesinlikle söylüyorum, biz bu sistemi çok iyi kontrol ettik, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu konuyu gerçekten çok iyi yapıyor. Önceden 23.30'da biz atamaları yapıyorduk, insanların olmadığı bir zamanda otomatikman, saati kurmuş gibi, yazılım, havuza gelen işleri otomatik kendi atıyordu. Bu işte hile hurda kesinlikle olmaz, ben ona inanıyorum, ona da inanmak istiyorum çünkü bu konudan yargılanmış bir kardeşiniz olarak kesinlikle böyle bir şey yok Sayın Vekilim, orada bir yanlış...
İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Yani siz Çankaya'daki bir inşaatı kontrol ederken Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğünden almış olduğunuz para Keçiören'deki bir inşaatın parası da olabilir, Mamak'taki bir inşaatın parası da olabilir, bir başka ilçeninki de olabilir, nereden geldiğini bilmiyorsunuz.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Bilmiyoruz.
İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Mal sahibiyle bir alışverişiniz yok.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Yok.
İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Ama bak bu yanlış biliniyor, bak, sayın vekilim de öyle biliyor.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Hayır, hayır, bakın, ben size arz edeyim.
ULAŞ KARASU (Sivas) - Müteahhidin kabul etmeme durumu var ama.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Tabii, müteahhidin de var, Yapı Denetiminin de var. Bakın, bu sistem...
LÜTFİ KAŞIKÇI (Hatay) - Reddi hâkim gibi.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Biz çok olay yaşadık. Biz sahadan geliyoruz, aslında bizi dinlemeniz çok iyi oldu.
SEVDA ERDAN KILIÇ (İzmir) - Dinliyoruz.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Evet, Sayın Vekilim, bu soruya en iyi cevabı vereceğiz size. Mesela, bu kura çekimi yapılırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Bakan Yardımcımız kurayı çekti, ben de sektörde Başkanım, orada bürokratlar da var, dedim ki inşallah bana ilk 1, 2, 3 çıkmaz yani ben yapımızı biliyorum ya, hemen dedikodu çıkar, işte bu yapı denetim sistemi geldi, kendi sıraları çıktı diye, nasıl dua ettiysem 172 firma girdi, 169 çıktı bana. Kurayla belirlendi ilk daha başlangıç.
İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Ona "nefesi kuvvetli" diyorlar.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Sonra, bu sistemi... Burada, bakın, biz hiç paradan konuşmadık, kaliteden konuşuyoruz, depremde kimse ölmesin diyoruz. Burada ben şuna inanıyorum Sayın Başkanım: Eğer denetim bağımsız olursa başarılı oluyor. Siz birine gelip "Beni denetleyin." dediğiniz an itibarıyla başarısızlığı orada kabul ediyorsunuz. Yıllarca biz yanlış sistem üzerinde doğru çözüm üretmeye çalıştık ama şimdi bence 2019 yılı bir milattı ve şu an 5 tane ülke de bizim bu sistemimizi aldı.
İkincisi: Denetimde "Beton dökümlerinde düşük çıkan oldu mu?" dediniz. Daha yeni, taze... Bizde betonlar yedi günlük ve yirmi sekiz günlüktür. Yedi günlük 9 tane takım alırız, 3 tanesini yedi günlükte kırarız. Bunu nasıl alırız? Şantiyeden alırız. Şantiyede beton dökülürken mikserden karekod okutuyoruz. Hangi mikserden gelmiş Sayın Vekilim? Önceden, hani bunu alıp bir mikserden gideyim, kaçayım yok artık. 9 adet alırız, 3 tanesini daha yeni olan... Mamak'ta oldu ya, yer de verelim, daha yeni Ankara'da. Yedi günlüğü düşük çıkıyor; Yapı Denetim, ilgili idareye yazıyor, diyor ki: "Beton düşük çıktı." Durduruyor inşaatı. Bir kat beton dökülüyor Yapı Denetim'den habersiz, şu an olay savcılıkta. Bundan önce bu e-Dağıtım gelmeden önce 8'lik demirler vardı, işte, bizim şantiyelerde çektiğimiz, bu akma ve kırılma demirlerini... İnanın, biz sahalardan demir kaldırtıyorduk Sayın Vekilim, çürük çıktığı için. Bundan dolayı şikâyet edildik. Dönemin müsteşar yardımcısının odasında toplantı oldu bu demirlerden dolayı, imalatta geri gidiyor mu meselesi. Bizi şikâyet eden kişi, aracı kurum. Yani zaten demir üreticileri belli, onlardan alıp müteahhide veren alıcı, buradan 1 liraya alıp buraya 1,5 liraya bir iki yıl vadeli veren kişi. Biz onun demirini kaldırdığımız için o bizi şikâyet etti. Ben kişiyi tanımıyorum, hiçbir Yapı Denetim... Burada arkadaşlarımız başlarından geçenleri anlatabilirler hiç kimse kimseyi tanımıyor, biz kimsenin de ticari ortağı değiliz. Biz, kamu adına binaları sağlam yapmak istiyoruz, biz o demiri kaldırdık diye toplantıda bana dediler ki: "Siz demiri kaldırdınız, zararınız ne bizim biliyor musunuz?" "Zararınız ne?" dedik. Biliyorsunuz demirler tırlarla geliyor ve vinçlerle koyuyorsunuz, vinçlerle getiriyor, getirme götürmesinin bize maliyet olduğunu söyledi. Buna verdiğim cevap şuydu: "Bürokratların olduğu bir ortamda siz dernek başkanı olarak bizi suçluyorsunuz. Siz bir aile reisisiniz, gittiniz bir aracı kurumdan demir değil de süpermarketten yoğurt aldınız. Aldığınız yoğurdu eve getirdiniz, çocuklarınızla eşinizle sofraya oturdunuz, yoğurdu açtınız, yoğurdun üzerinde küf var ya da rengi bozuk; bunu çocuklarınıza ya da eşinize yedirir misiniz? Ya da siz yer misiniz? Biz de bunu inşaatta kullandırtmayız; senin ürünün defolu, senin zararın bizi ilgilendirmez. Sen de kimden aldıysan ona git." Bunları yaptık Sayın Vekilim.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ CEM ÖZTÜRK - Cem Öztürk, ben de inşaat mühendisiyim. On dokuz yıldır yapı denetimi yapıyoruz biz de. Beton kırma olayı iki kere başımıza geldi, yani beton düşük olma olayı çok çıkıyor ama bunlar genelde karotla kurtarıyor. Çünkü beton C-20 beton, 25 çıkması gerekiyorsa 24 çıkıyor, 23 çıkıyor ama bunun genelde karot sonuçları kurtarıyor. Ama bazı durumlarda kurtarmadığı durumlar oluyor, bununla ilgili en çok sıkıntı yaşadığımız kişiler de müteahhitlerden daha çok beton firmaları, tabii ki kırılmasını istemiyor çünkü onun maliyetini karşılamak istemiyor. Bu durumda biz -çalıştığımız laboratuvarlar biliyorsunuz, özel laboratuvarlar ama Bakanlık denetiminde- Bakanlıktan aldırıyoruz son karotumuzu, Bakanlığın Gölbaşı'ndaki laboratuvarından gidiyoruz, aldırıyoruz; böyle iki kere başımıza sorun çıktı, zaten birisinde katkı klefesi bozulmuş, neredeyse bildiğiniz hamur gibi yani bir hafta on gün geçti hâlâ gidin, orada elinizle alabiliyorsunuz hamur gibi. Kimse karşı çıkamadı zaten ona, herkes gereğini yaptı ama ikinci betonumuzda, karot sonuçları düşük çıktı, beton firması: "Yok, bizim sonuçlarımız normal, başka firmadan aldıralım." dedi. Başka firmaya gittik, yine aldırdık, yine düşük çıktı. Biz kırmak istiyoruz, kırmak istemiyor firma çünkü ödemek istemiyor firma. En son dedik ki: "Bakanlığın laboratuvarına gideceğiz." Bakanlığın laboratuvarına gittik -bunların hep maliyetlerini müteahhit karşılıyor çünkü müteahhit de bizden yana oldu- Bakanlıkta da aynı şekilde sonuç çıkınca müteahhidimizi kırdırdık. On dokuz yıldır yapı denetim yapıyorum 2 kere denk geldim kırdırmaya ama dediğimiz gibi karot aldırmayı çok yaptık.
BAŞKAN VEKİLİ İLYAS ŞEKER - Hocalarımıza bu bilgiyi verin de yanlış olmasın. Başka yerlere de...
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ CEM ÖZTÜRK - Hocalarımız şimdi, genelde teorik cevap... Pratikte pek göremiyorlar, bir tek -dediğiniz gibi- annesinin arkasında görmüş onu, onun için.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Şimdi, biz sahadan geliyoruz ya, mesela biz...
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ CEM ÖZTÜRK - Keserle çok kovalandık.
YAPI DENETİM VE DEPREM MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ GENEL BAŞKANI NAZMİ ŞAHİN - Celal Bey çok güzel bir şeye de değindi. Ben kusura bakmayın 02.00'den beri burada hep eleştirilince Vekilim doğru tespit yaptı. Ben de duygusalım biraz etkilendim, baya bir etkilendim, özür diliyorum.
Şimdi, aslında Yapı Denetim Sistemi'ni devlet koyarken, bu müteahhidin de hak ve hukukunu koruyor. Aslında müteahhit kardeşimiz beton isterken sadece diyor ki: "Bana C-25." Müteahhit belki C-25'i nasıl istediğini kâğıt üzerinde işte 150 liraya, 200 liraya anlaşıyor. Aslında sistem, müteahhidin şantiyesine dökülen betonun kalitesini de müteahhidin de hakkını koruyor. Ya, diyor ki: "Sen bunun parasını ödedin, sen bu kaliteli betonun parasını verdin, buraya hazır beton kaliteli gelip dökülecek." Yapı Denetim de bunu denetliyor zaten. Aslında müteahhit parasını verdiği insanı, devlet Yapı Denetim aracılığıyla -o yüzden biz 224'ten yargılanıyoruz- denetletiyor. Aslında müteahhidin hak ve hukukunu, yapı sahibinin hak ve hukukunu da yapı denetim sistemi koruyor o açıdan.