SİBEL ÖZDEMİR (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Bütün katılımcıları ben de saygıyla selamlıyorum.

Sadece benim mi dikkatimi çekti? Konuşma gündemini söylerken anlaşmanın Cumhurbaşkanına yetki devri noktasında söylediniz. Zaten anlaşma metninin yürürlük maddesi bu anlaşmanın yürürlük yetkisini Cumhurbaşkanına devrediliyor. Hani bu aradaki fark nedir? Bunu Sayın Başkana sormak istiyorum.

Ben, Avrupa Birliği alanında çalışıyorum ve özellikle de ticari politikalar alanında çalışan bir akademisyenim. Gümrük Birliği Anlaşması, Türkiye'nin Avrupa Birliği ilişkisinde önemli dönüm noktası olan bir anlaşmaydı yani bir kırılma noktası ilişkilerimizde ve bugüne geldiğimizde de detaylı bir şekilde güncellenmeye ihtiyacı olan bir anlaşma ve Avrupa Birliğiyle şu an yaşadığımız ilişkilerin de temel noktasında bizim Gümrük Birliği Anlaşması'nı güncelleme tartışmamız var. Ama bu anlaşmanın güncellenmesi koşulu tabii ki Türkiye'nin hızla geriye gittiği son dönemlerde, Kopenhag siyasi kriterlerinde bir aşama kaydetmesine ve hızlı bir reform sürecine -o müzakerelere başladığımız 2005 yılı dönemindeki hızlı reform sürecine- ve kazanımlarımızı, şu an, o kaybettiğimiz hukuk ve adalet noktasındaki kazanımlarımıza tekrar hızlıca geri dönmemiz noktasında... Ve bu anlaşmanın güncellenmesi tartışılırken tabi ki İngiltere'nin Avrupa Birliğinden ayrılması sürecinde bizim de 2016'dan itibaren hızlı bir şekilde İngiltere'yle olan ticari ilişkilerimizi kapsamlı bir şekilde bir anlaşmaya dönüştürmemiz gerekiyordu. Ben de yakından takip ettim ve 2017'den itibaren Ticaret Bakanlığı her Meclise geldiğinde bu anlaşmanın kapsamını, detayını. Çünkü bu anlaşma şöyle önemli: Bizim Avrupa Birliğiyle ilişkilerimizde, ticaret ilişkilerimizde hızla güncellememiz gereken Gümrük Birliği Anlaşması açısından da her iki taraf açısından da örnek, model bir anlaşma olabilir mi acaba? Hani gümrük birliğinde bizim güncelleme noktasında ki özellikle tarım, işlenmiş tarım ürünleri, sanayi, hizmetler sektörü, kamu alımları gibi noktalarda şu anki imzaladığımız STA'yla bunlara bir örnek model oluşturabilir miyiz tartışması var. Ancak, şimdi anlaşmaya baktığımız zaman, Sayın Ticaret Bakan Yardımcısı da bilgi verdiğinde, bu anlaşma sadece var olan ilişkiyi, Türkiye-İngiltere arasındaki gümrük birliği sürecindeki koşulları aynen koruyor ama diğer o bizim özellikle Avrupa Birliğinden elde etmeye çalıştığımız kazanımlarımız ve güncellenmesini ısrarla istediğimiz alanları kapsamıyor; hizmetler alanı ve işlenmiş tarım ürünleri alanı. Tarım ürünlerinde Sayın Bakan Yardımcısının söylediği kadarıyla bir revizyon yapılmış ama bunun detayını bilmiyoruz açıkçası. Bu noktada yani bize kazanım sağlayacak bir noktaya ya da ileride Avrupa Birliğine bunu öne süreceğimiz bir noktaya taşınabilecek mi? Bu konuyu sormak istiyorum.

Yine, şu önemliydi: Bizim vatandaşlarımız açısından oturma, hizmet sunumu şartıyla çalışma izni. Bu konuda da bir güncelleme yapıldığını söyledi Sayın Bakan Yardımcısı. Bunun detayı nedir, nasıl bir süreç işleyecek? Yani ileriye taşıyacak bir anlaşma çünkü biz hızlı bir rekabet ortamına gireceğiz İngiltere'yle ticaret ilişkimizde. İngiltere çok fazla sayıda ticaret anlaşması imzaladı ama biz bu noktada, bu alanda ve bu pazarda bu hakları koruyacak ve ileriye taşıyacak detaylı güvenceleri elde ettik mi ileriye dönük çünkü şu an yatırım ve hizmetleri ileriye attığımızı söylediniz, sadece mal ticaretine odaklanmış bir anlaşmayla karşı karşıyayız. Peki, Avrupa Birliğinin imzaladığı Brexit Anlaşması da aslında tam kapsamlı bir anlaşma değil, hani günübirlik imzalanan bir anlaşma gibi duruyor. Bizim gümrük birliğinin güncellenmesi noktasında Avrupa Birliği bizden ek yükümlülükler isteyecek mi bu noktada çünkü o ikisi arasındaki anlaşma da sorunlu ya da eksikken biz bu noktada gümrük birliği güncellememizde sorunlar çıkabilecek mi?

Rekabet politikası noktasında yine eksik çünkü yine Avrupa Birliğiyle güncelleme noktasında rekabet politikasında çok geri bir noktadayız ve sorun alanı, kamu alımları, devlet yardımları, şeffaflığı noktasında biz üzerimize düşen yükümlülükleri yerine getirmedik. Bunlar nasıl olacak çünkü Brexit Anlaşması'nın temeli de baktığımızda Avrupa Birliğinin en büyük hassasiyet gösterdiği iki nokta; devlet yardımları, kamu alımları ve rekabet politikası. Biz bu noktada daha DTÖ'nün kamu alımları anlaşmasını imzalamadık teknik olarak. Bu bir sorun yaratmayacak mı bizim açımızdan? Bunu da sormak istiyorum.

Bu, benim çalışmalarım. Özelikle de bu noktada çalışan akademisyenlerin çalışmaları da çok detaylı. Bunlar dikkate alındı mı? Özellikle devlet yardımları kamu kurumlarında özerk güvence sağlayan yatırımcılara çünkü biz bu kuralları uygulayamayacağız. İngiltere'deki yatırımcılar kamu alımları noktasında buna iştirak edemiyorlar çünkü bunun önünde bir engel var. Bunu gerçekleştirebilecek misiniz?

2017'den itibaren tartışmaya başlanan bir anlaşma. Daha detaylı bir anlaşmayla karşımıza çıkabilirdi Hükûmet bu anlamda. O sorun alanlarını, Avrupa Birliğiyle yapmasını istediğimiz sorun alanı noktalarını kapsamadığını görüyoruz.

Diğer bir nokta, yani genel tartışma, bu anlaşma sadece kötüye gitmesini engelleyen bir anlaşma yani ilişkileri aynı noktada, aynı seviyede tutan bir anlaşma. Hizmet sunumuna odaklanabilirdik ki gelişen yeni ticari koşullarla birlikte yeni alanlar var, dijital alanlar var. Çevre konusu, yeşil mutabakat konusu çok tartışılıyor. Bunlarla da ilgili gerçekten daha detaylı, daha ileriye taşıyıcı bir anlaşma olabilirdi yine söyleyeceğim.

Eğitim alanında bir alanı kapsamıyor. 2 ülke arasındaki en temel sektörlerden biri de eğitim sektörü. Bu noktada öğrencilerimize... Çünkü Avrupa Birliği ile İngiltere arasında ve Avrupa Birliği üye ülkeleri arasında böyle bir anlaşma var ve Türk öğrencilerin İngiltere'deki alacakları eğitimde işte o okul ücretleri dediğimiz noktada bir avantaj sağlıyorlardı, burada belki eklenebilirdi. Bu da çünkü eğitim alanı hem dijital hem de uygulama açısından önemli bir alan, burada da bir fırsat kazanılır ya da sağlanabilirdi. Rekabet, fikri mülkiyet alanı yine sorun alanı.

Benim görüşlerim bu şekilde, bu konularda daha detaylı açıklık sağlarsanız çünkü anlaşma metninde de bu konularda sizin Bakan Yardımcısının sözle söylediği noktalarda anlaşma metninde bu tür eksiklikler olduğunu ya da ben anlaşmada detaylı, kapsamlı göremediğimi belirtmek istiyorum.

Teşekkür ederim.