GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Öncelikle, bir övgüm size, yani Komisyonun başladığı ilk günden üç ay içinde meselelere bakış açınız bir uzman, bir akademisyen seviyesinin üzerine çıktı. O nedenle sorduğunuz sorular da çok kıymetli. Önce size, sonra sunum yapan İstanbul Büyükşehir Belediyesi ekibine de teşekkür ediyorum.

Soruma geçmeden önce, geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz İstanbul Büyükşehir Belediyesi önceki dönemki Başkanımız, yaklaşık on dört yıl İstanbul'u yöneten, bugün de konuştuğumuz pek çok çalışmanın başlamasına katkısı olan Sayın Kadir Topbaş'ı rahmetle anarak başlıyorum.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Allah rahmet eylesin.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Şimdi, birkaç sorum olacak, isterseniz onları sırayla sizlere sormak istiyorum. Bir tanesi: Bir biçimiyle ifade edildi ama belli bir kentsel dönüşüm deprem odaklı yenileme ya da kentsel dönüşüm çalışması yapılan arazilerin plan sınırlarının dışında ama bölge sınırlarının içindeki kamu arazilerinin de dönüşüm planlarına dâhil edilerek emsal transferi ya da bu bölgedeki yoğunluğun azaltılması konusunda bazı önermeleriniz oldu, bunu biraz açmanızı istiyorum.

İkincisi: Yine, mülkiyeti kamuya ait olan araziler üzerindeki deprem odaklı dönüşümlerde birden fazla konut sahibi olanlar ile tek konut sahibi olanlar arasında yine bölgedeki emsal yoğunluğunun yetmemesi durumunda Türkiye Büyük Millet Meclisinden bir yasal düzenlemeye ihtiyaç var mı yani hukuki anlamda... Yani bir evi olan ile bir apartmanı olan, 20 dairesi olan ve bunu birlikte alan bütünlüğünde dönüşüme gidecek olanlarla ilgili karşılaşılan hukuki sorunlar nedir? Bunlarla ilgili bir yasal düzenlemeye ihtiyaç var mı?

Yine benim çok önemli saydığım... Plan sınırı içinde mevcut imar planlarına göre konut ya da ticaret alanında bulunanlar ile donatı, yol ve yeşil sahada bulunan, bu nedenle de tapusunu ilgili kamu kurumundan, belediye ya da hazineden alamamış olanların dönüşüm alanları içinde karşılaştıkları sorunların çözülmesi konusunda nasıl bir yasal düzenlemeye ihtiyaç var? Burada ben kişisel fikrimi söyleyeyim: Yani özellikle gecekondu bölgelerinde kırk, elli yıl önce yerleşim alanına gelmiş ve hak sahipliği temelinde orada 2981 ya da 775 sayılı Yasa ya da 3290, her neyse daha önceki yasalara göre hak sahipliği almış, belge almış, tapu tahsis belgesi almış olan insanların bugün imar planlarında yeşil sahada kalıyor olmaları yüzünden mülkiyet sahibi olamaması yani tapu sahibi olamamasıyla ilgili nasıl bir önermeniz var?

Yine, özellikle Tarihî Yarımada, Beyoğlu gibi neredeyse parselin tamamında yapının bulunduğu -belki arka bahçesinde 2 metrelik bir çekme söz konusu olabilir- bu tür yerlerde ada bazında ya da bölge bazında dönüşüm yapılamıyor ise parsel bazında yapılan güçlendirme ya da yıkıp yeniden yapmalarda karşılaşılan Otopark Yönetmeliği'yle ilgili nasıl bir önermeniz var? Özellikle buralarda, zemin katlarda dükkân ya da ofis bulunan yerlerde otopark yapılması durumunda karşılaşılan en temel sorun otoparkın mutlaka ikinci bodrum katlarda yapılması. Bunun için neredeyse zemin katın yarısının cephesinden bir otopark girişi ve dükkânın yarısının ortadan kalkması sonucu... Yani 2 bodrumlu binalarda çevresindeki yapıların büyük oranda tek bodrumlu ya da bodrumsuz olması durumunda o binalarla ilgili emniyet ve güvenlik önlemlerinin alınmasının da ek maliyetler getirmesiyle ilgili yaşanan sıkıntılar, özellikle buralardaki dönüşümleri ciddi biçimde sıkıntıya sokuyor. Bu konuda nasıl bir önermeniz var?

Yine bu dönüşüm alanlarında, özellikle finansmanda siz yurttaşların katılımının esas olması gerektiğine ilişkin bir önerme yapıyorsunuz ki günümüzde pek çok kurum da buna doğru gidiyor. Ama burada özellikle finansmanı faizinin karşılanması ya da finansmanın belli bir kısmının elde edilecek olan yeni satılabilir alanlardan karşılanması konusunda bir yönetmelik değişikliğini önerdiğinizi söylediniz. Bu konuyla ilgili acaba İmar Yasası'na ilave edilecek bir yönetmelikle mesela çatı katları ya da eğimden dolayı açığa çıkacak olan katların iskan edilmesiyle bunların, dönüşümün finansman ihtiyacını karşılamasında kullanılması konusunda daha açık bir önermeniz olacak mı?

İstanbul'da son simülasyonlar 2008-2012 yılı arasında dört yıl içinde 1 milyon 300 bin kişilik bir nüfus artışı, son sekiz yılda da 1 milyon 608 binlik bir nüfus artışı var. İlk kez 2020 yılında İstanbul nüfusu 59 bin azaldı. Ben ve benim gibi düşünen bir kısım -belki azınlıkta kalabiliriz- İstanbul nüfusunun 16 milyon 800 binin üzerine çıktığında bu kentte; bir, üst gelir gruplarının; iki, üst eğitim gruplarının; üç, 50 yaş üzerindeki emekli olmuş insanların kenti terk etmeyle karşılaşacağı bir sosyolojik önerme var. Bu nedenle yeniden büyümesi konusunda sizin açıkladığınız 1 milyon 800 bin MAKS sistemine göre boş konut; bunun bir kısmının İstanbul'da kayıtsız yaşayan yabancılara ait olduğunu biliyoruz, bir kısmının İstanbul'a gelip ikametgâhını almamış olan çok sayıda öğrenciye ait olduğunu biliyoruz ama belli ki gene de bunun yarısı kadar boş konut var. O nedenle burada siz boş konutlarla ya da yapı müteahhitlerinin, üçüncü şahısların elindeki satılmamış olan konutlarla deprem odaklı dönüşüme tabi tutulacak ve emsal yoğunluğu sebebiyle yer değişikliğini öngördüğünüz bu önermeyle ilgili burada "Büyükşehir Belediyesinin de bir finansmana katkı yapacağını" söylediniz. Büyükşehir Belediyesi bunun neresinde katkı yapacak? Yani bakanlık var, siz varsınız, yurttaş var. Bunu biraz daha açmanızı rica edeceğim yani bunu ben tam anlayamadım, o nasıl olacak? Yani üçüncü şahsın sattığı bir bina var, 500 bin TL'ye satıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı dönüşüme tabi yapılarla ilgili -yeni açıkladığı rakam- 200 bin TL'lik bir kaynak kullandıracağını söylüyor. Yani bunun üzerindeki farkın bir kısmını Büyükşehir Belediyesi, bir kısmını yurttaş mı karşılayacak, yani bu konuyla ilgili bir çalışma var mı? Onu öğrenmek istiyorum.

Bir de İstanbul'da, tabii, mülkiyet... Özellikle Tarihî Yarımada başta olmak üzere 1999 depreminden önce yapılmış olan yapılardaki kiracı oranı ev sahibi oranına neredeyse eşit ya da biraz üzerinde. Bu konularla ilgili sizin, Büyükşehir Belediyesi ya da ilçe belediyesinin tespit ettiği riskli yapılarda olası yeni kiracı yerleşmesinin engellenmesi konusunda herhangi bir sistem çalışmanız var mı? Yani Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün, Nüfus İşleri Genel Müdürlüğünün bu konularla ilgili bazı önermeleri olmuştu Komisyonumuza. Yani bunların tapu kayıtlarına işlenmesi, nüfus kayıtlarında nüfus müdürlüklerinin buralara yeni kayıt açmaması gibi. Acaba ilçe belediyelerinin de bu tür yapılarla ilgili başta elektrik, su ve doğal gaz gibi bir takım kamusal hizmetlerin verilmemesi konusunda bir çalışmanız var mı? Yani özellikle kiracıların -İzmir depreminde de gördük ki- riskli yapılarda binanın durumuyla ilgili çok fazla bilgi sahibi olmadan yaşamını yitirdiklerini görüyoruz.

Bir de öngörünüm bölgesinde... Şimdi, öngörünüm bölgesi, tabii, özel bir yasayla, 2886 sayılı Yasa'yla... Öngörünüm bölgesinde 1985 öncesi yapılmış olan yapılar içinde iskânını almadığı için yenileme ve güçlendirme izni alamayan yapılarla ilgili -bunların da ortalama bir kısmının yığma, bir kısmının betonarme olduğunu düşünürsek- ortalama 60 ve 60 yaş üzerindeki bu yapıların yıkılıp yeniden yapılması da söz konusu olmadığına göre bu tür bölgelerdeki yapılarla ilgili bu karbon esaslı güçlendirme olmak üzere yani İmar Mevzuatı'na ilave edilmesi gereken bir önermeniz var mı? Başta Beşiktaş, Sarıyer, Beykoz ve Üsküdar ilçelerinin öngörünüm bölgelerinde neredeyse 1985'ten sonra biz bu bölgelerde imarın kapalı olduğunu biliyoruz ama sonrasında yapılan kimi yapılar ile 1950'lerden önce ya da sonra yapılmış olan yapılarla ilgili de deprem odaklı güçlendirme konusunda bir önermeniz olacak mı?

Teşekkür ediyorum.

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ GENEL SEKRETER YARDIMCISI MAHİR POLAT - Not almaya çalıştık ama 8 soru olduğu için bazılarının içeriklerinde şeyler olabilir. Biz yine de eksik kalırsa sizden katkı alırız.

1'inci soruyu Onur Bey ve Tayfun Bey cevaplayacaklar. Oradan başlayalım.

Buyurun.

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR AŞ GENEL MÜDÜRÜ ONUR SOYTÜRK - Şimdi "imar planında donatı alanında kalan yerlerin kentsel dönüşüm amacıyla kullanılması" diye sordunuz, doğru not almışım değil mi Başkanım?

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - İmar planında donatı, yol ve yeşil sahada kalan yurttaşların konut alanında kalanlarla arasında yaşadığı ihtilafları...