AHMET KAYA (Trabzon) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Bütün heyeti saygıyla selamlıyorum. Aramızda misafir olarak bulunan Sayın Genel Müdüre, Genel Müdür Yardımcıları ve diğer heyete de hoş geldiniz diyorum.

Elektrik toplumun vazgeçilmez ve en önemli ihtiyaçlarındandır. Elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve dağıtımının kamu hizmeti niteliği taşıması nedeniyle her türlü kâr ve rant ilişkisinden arındırılmış olması gerekir. Elektriğin bir kamusal hizmet olarak kesintisiz, kaliteli, ucuz ve kolay erişilebilir şekilde halka sunuluyor olması gerekir. Maalesef Türkiye'de elektrik gibi hayati bir ihtiyacın dağıtım işi özelleştirilmiştir. Özelleştirme yapılırken de elektrik dağıtım bölgelerinde varlıkların daha verimli işletileceği, maliyetlerin azaltılacağı, elektrik arz güvenliğinin de arz kalitesinin de artacağı, kayıp kaçağın düşürüleceği ve yenileme ve genişleme yatırımlarının özel sektör tarafından daha hızlı yapılacağı söylenerek özelleştirmelere hız verilmiştir. Peki, sonuç böyle mi olmuştur? Hepimiz biliyoruz ki sonuçlar böyle olmamıştır. Uygulamada bu amaçların birçoğuna ulaşılamadığı ve büyük vatandaş mağduriyetlerine sebebiyet verildiğini gözlemliyoruz. Serbest piyasa anlayışı içinde yürütülen ve adına elektrik borsası da denilen mekanizma içinde kamu adına serbest üretim şirketlerinden satın alınan elektrikte zaman zaman akıl ve mantık dışı fahiş fiyatlar oluşmaktadır. Özel sektörün kâr alanına ve hırsına açılmış bu piyasada elektrik birim bedellerindeki fahiş artışların tarifeler yoluyla tüketicilere yansıtılması da kaçınılmaz olmaktadır. Dağıtım firmalarına para kazandırmak adına tüketim bedelleri ve hizmet bedellerine aşırı zamlar yapılarak maliyetler tüketicilere yüklenmektedir. Yetersiz personel istihdam ediliyor. Bu bu şirketlerin ağırlıklı olarak kâr amaçlı şirketler olduğunu hepimiz biliyoruz. Yetersiz personelle, az sayıda personelle hizmet vermeye çalışıyorlar. Temel amaçları kâr olduğu için kendilerince haklılar tabii, ne kadar az sayıda çalışanla ne kadar çok iş yapabilirlerse o kadar kâr edeceğiz düşüncesiyle az sayıda insan istihdam ediyorlar.

Yenilenmeyen, sürekli arıza yapan tesisler gerçeği var. Tesisatlar, patlayan trafolar, yanan panolar ve bu nedenle kesilen elektrikler. Tabii, elektrik kesilince dağıtım şirketlerini arıyor millet, arayınca da birçok yerde elektrik dağıtım şirketlerine ulaşamama sıkıntısı var. Arıyorsunuz, telefon sizi yönlendiriyor... Bu ciddi bir sıkıntıdır Sayın Genel Müdürüm, birçok vatandaştan bu yönde şikâyetler geliyor. "Muhatap bulamıyoruz." diyorlar ama aynı şirketler elektrik faturaları bir gün geciktiği zaman hemen oraya o kesme, bağlama ekibini gönderiyor. Kendi menfaatlerini korumak adına ne gerekiyorsa onu yapıyor ama bir arıza durumunda, ulaşım anlamında, bu şirketlerin çözüm üretme anlamında da ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Bu ve benzeri çok sayıda şikâyetler bizlere de ulaşıyor.

Sizden ricam, Trabzon'da belli yerlerle ilgili bilgiler vereceğim, bunları not almanız ve çözümüne katkı vermenizdir. Ortahisar ilçemiz var -Trabzon eski merkez ilçemiz- burada Beştaş Mahalle'miz var. Özellikle Çukurçayır Mahalle'mizin yakın bölgelerinde sıklıkla kesintiler ve voltaj düşüklükleri oluşuyor, burada bir çözüm üretilmesi gerekiyor. Yomra ilçemiz özellikle hızla gelişen, son dönemde çok sayıda konutun yapıldığı bir ilçe. Burada, yeni yerleşim alanı olduğu için, yeni konutlar yapıldığı için hızla artan bir nüfus gerçeği var ve buna bağlı olarak ciddi bir elektrik ihtiyacı var. Hatlar kırk yıllık hatlar, eski hatlar ve trafolar yetersiz kalıyor, trafo kapasiteleri yetersiz kalıyor, sürekli voltaj düşüklükleri ve elektrik kesintileri yaşanıyor. Yomra'nın Şanlı Mahallesi'nde yine benzer sorun yaşanıyor. On beş yıldır kurum yetkililerine başvurulmasına rağmen -muhtar arkadaşlarımızın serzenişidir bu- maalesef sonuç alınamıyor. Bakın, nokta atışı Yomra Şanlı Mahallesi. Yine Çınarlı Mahallesi aynı sorunla boğuşuyor. Maden Mahallesi, kırsal bir mahalle, açık kablolu hatlar orada kullanılıyor, direkleri kırılmış durumda, sık sık yine elektrik kesintileri yaşanıyor. Kıratlı Mahallesi Hozarak Küme Evleri mevkisinde iletim telleri fındık dallarına temas edecek kadar alçakta ve hatta geçen yıl vatandaşımızın birisi orada fındık toplarken fındık dallarının tellere temas etmesi sonucu ağır yaralandı, öyle bir sıkıntı yaşandı orada fakat sıkıntı devam ediyor, hâlâ bir çözüm üretilmiş değil. Kömürcü Mahalle'mizde yatalak hastalar var, onların tedavisinde kullanılan cihazlar voltaj düşüklüğünden çalışmıyor. Ocak Mahalle'miz, Keleşli, Sırt ve Çamlık Küme Evleri'nde hatların ve trafonun yenilenmesi gerekiyor ama maalesef tüm çabalara rağmen, girişimlere rağmen ilgilenen olmuyor. Oymalı Mahallesi yine aynı durumda. Yine Özdil, Pınarlı, Yokuşlu, Taşdelen ve Tepeköy Mahallelerimizde elektrik kesintileri ve voltaj düşüklüğü nedeniyle elektronik aletler, beyaz aletler çalışmaz durumdalar. Bu mahallelerimizin muhtarları yıllardır uğraşıyor ama bir adım yol alamıyorlar, bunları lütfen not alın ve çözümü adına da katkı verin diye rica ediyorum sizlerden. Şalpazarı ilçemizin Geyikli Mahallesi, Gültepe Mahallesi aşırı yük, trafo yetersizliği nedeniyle sürekli pano yanıyor, mahalle halkı elektriksiz kalıyor, trafo kapasitesi bir türlü artırılmıyor ve yenileme çalışmaları yapılmıyor. Yine aynı ilçemizin Gökçeköy Mahallesi, Kuzuluk ve Sugören Mahallelerinde de sık sık elektrik kesintileri yaşanıyor. Akçaabat ilçemizin Haçkalı Baba Yaylası'nda bir trafo sorunu vardı, Mecliste de gündeme getirmiştik, bilmiyorum çözüldü mü? Yine, Akçaabat Derecik'te, Uğurlu Mahalle'mizde trafo sorunları var, sürekli kesintiler oluyor, bunları da sizlere aktarıyorum. Şimdi, niye aktardığımı birazdan ifada edeceğim. Elektrik kesintisi olur elbette ama milletimiz bunları çok ağır bedelini ödüyor. Biliyorsunuz, pandemi koşullarındayız, millet genelde evde oturuyor. Buzdolaplarında yiyecekleri, içecekleri var, bizim o bölgelerimizde hayvancılık faaliyetleri yapılıyor. Buradaki süt, süt ürünleri ve benzeri ürünleri de elektrik kesintileriyle bozuluyor ve vatandaşların büyük mağduriyetler yaşamasına sebebiyet veriyor; beyaz eşyalarını kullanamıyor vatandaşlar.

Bunun dışında, 2019 yılı sonu itibarıyla dağıtım şirketleri bazında hat uzunlukları, trafo sayıları ve trafo kapasiteleri tablosu var önümde. Bu tabloyu incelediğimiz zaman, Trabzon ilinde trafo sayılarının çok yetersiz olduğu görülüyor yani bakın mesela Trabzon'un hat uzunluğu 20.791 kilometre olarak görünüyor. Trafo kapasitesi 1,233 megavat, toplam trafo sayısı 4.005. Yine benzer iller var mesela başka bir il, ismini vermeyeceğim. İlimizde hat uzunluğu 12 bin yani Trabzon'un yarısı kadar hat uzunluğuna sahip ama trafo sayısı Trabzon'dan yaklaşık 930 fazla. Bu da Trabzon'da aslında... Tabii bunun birçok parametresi var fakat Trabzon'da gerçekten trafo sayılarının yetersizliğini ortaya koyuyor, bu konuya da dikkat çekiyorum.

Tabii, bu tür şikâyetler muhtemelen sizlere de geliyordur. Sizin dağıtım şirketlerini denetleme göreviniz var yani bu sizin yasal göreviniz ve yapmanız gereken bir görev. TEDAŞ olarak dağıtım tesislerini, dağıtım şirketlerini malik olarak denetliyor musunuz? Denetliyorsanız bu tür eksiklikler, bu tür sıkıntılar nereden kaynaklanıyor? Muhtemelen, tabii, siz de haklısınız, şöyle bir gerçek var Türkiye'de: Özellikle bu AK PARTİ iktidarı döneminde elektrik dağıtım işi özelleştirildi, 21 tane şirkete verildi ve bu şirketler maalesef büyük oranda yandaş şirketler. Yani siz ne yapmak isteseniz, "Denetleyelim, şartları iyileştirelim, vatandaşa ucuz, kesintisiz nitelikli elektrik sunalım." Deseniz de muhtemelen o siyaset kurumunun, o yandaşlığın baskısına maruz kalıyorsunuz ve bu tür çözümleri üretemiyorsunuz diye düşünüyorum. Bunun da altını çizdikten sonra sizlerden bu ilettiğim meselelerin çözümüne katkı vermenizi rica ediyorum. Çalışmalarınızda başarılar ve kolaylıklar diliyorum.

Teşekkür ediyorum.