BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Değerli Komisyon üyelerimiz, kıymetli milletvekillerimiz, değerli uzman arkadaşlarımız; bugünkü Komisyonumuzun gündemi, daha önce size de bildirildiği üzere, Komisyon çalışmalarımızın değerlendirilmesi üzerine olacak. Bugün Komisyonumuza, Komisyon Üyesi Değerli İzmir Milletvekilimiz Necip Nasır'ın da bir sunumu olacak. Onunla birlikte de yine mail adreslerinize gönderdiğimiz ve Komisyonumuzun WhatsApp grubundan paylaştığımız gibi, İstanbul Milletvekili Hulusi Şentürk'ün de kentsel dönüşüme ilişkin bir sunumu var. Hulusi Bey'in katılımına göre onun da kısa bir şekilde kendi sunumunu değerlendirmesini isteyeceğiz inşallah.

Evet, Necip Bey'in sunumuna geçmeden önce, öncelikle ben birkaç bilgilendirme yapmak istiyorum.

Değerli milletvekillerimiz, 16'ncı Toplantımızı icra ediyoruz. Bugüne kadar yaptığımız çalışmalar: Komisyonumuzda dinlediğimiz kurum, kuruluş, akademisyen ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri 97 kişiyi buldu, bunlardan 13'ü çevrimiçiydi. Yüz on dört saatlik bir çalışma yürüttük. Komisyonumuzda tutulan toplam tutanak 2.151 sayfayı buldu. Komisyonumuza 68 rapor ve belge sunuldu ve aynı zamanda da Komisyonumuzca 51'den fazla -son talep ettiğimiz bilgi ve belgeler de var- bilgi ve belge talebi oldu. Bunları da bütün Komisyon toplantılarımızın süreci içerisinde, sizlerle elektronik postalarınızda ve grubumuzda paylaştık. Komisyonumuzda görevlendirilen 19 uzmanımızla da yaklaşık seksen saati aşan 9 çevrimiçi toplantıyla da Komisyon raporumuzun ana omurgasını, içindekiler indeksini belirlemeye çalıştık.

Bugün ben, sizlere de dağıtıldığı üzere, taslak raporumuzun konu başlıklarını ve yapısını arz etmek istiyorum. Onunla birlikte de önümüzdeki hafta yapacağımız diğer toplantılarla da son toplantılarımızla da Komisyonumuzun "öneriler" kısmını nasıl şekillendireceğimizi hep birlikte tartışalım istiyorum.

Öncelikle Komisyonumuzun raporu 4 ana bölümden oluşuyor: Birinci Bölüm "Türkiye'nin Depremselliği ile Hukuki ve Kurumsal Yapılanması", İkinci Bölüm "Deprem Risk ve Zararlarını Azaltma Çalışmaları", Üçüncü Bölüm "Deprem Risk ve Zararlarının Azaltılmasına İlişkin Öncelikler", sorun alanları; Dördüncü Bölüm'de "Sonuç ve Öneriler".

Birinci Bölüm'de "Türkiye'nin Depremselliği ile Hukuki ve Kurumsal Yapılanması" başlığı altında öncelikle Türkiye'nin depremselliğine değindik. Orada "Türkiye'de Hasar Yapan Önemli Depremler" ve "Türkiye'deki Aktif Faylar Üzerindeki Sismik Boşluklar" başlığı altında bilgilendirmeler yapıldı.

Birinci Bölüm 2'nci başlığımızda, hukuki yapımız ve hukuki yapı içerisinde ulusal mevzuat ulusal belgeler uluslararası belgeler ve ülke örnekleri var. Burada da "Hukuki Yapı" başlığı altında 7269 sayılı Kanun'dan Toplu Konut Kanunu'na, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'ne kadar mevcut ulusal mevzuatımıza kısa bir şekilde değindik. "Ulusal Belgeler" de de kalkınma planlarımız, UDSEP-2023, Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP), Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı ile 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı ve 2010 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında kurulmuş olan, yine, Deprem Riskini Araştırma Komisyonumuza ilişkin genel değerlendirmeler mevcut. "Uluslararası Belgeler"de de Sendai ve Hyogo Çerçeve Eylem Planları ile Türkiye'nin bu alanlarda yürüttüğü çalışmalara değindik. "Ülke Örnekleri" içerisinde de Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya'daki mevzuatlara da değinerek genel bir bilgilendirme yaptık.

Yine, Birinci Bölüm'ün 3'üncü başlığı olan "Kurumsal Yapılanma" altında da Merkezî Yapılanmamıza, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığımız, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve diğer bir başlık olarak yerel yönetimler, üniversiteler, meslek odaları, sivil toplum kuruluşlarının durumlarına değindik. Böylelikle Birinci Bölüm'deki "Türkiye'nin Depremselliği ile Hukuki ve Kurumsal Yapılanması"nı bitirmiş olduk.

İkinci Bölüm'de "Deprem Risk ve Zararlarını Azaltma Çalışmaları" başlığında, öncelikle "Deprem Bilgi Altyapısının Geliştirilmesi ile Deprem Tehlike Analizleri ve Haritalanması" kapsamındaki çalışmaları raporumuza yansıttık. "Yer Kabuğu ve Jeodinamiği" "Diri Fay Haritası ve Paleosismolojik Çalışmalar" "Sismotektonik Haritalar" "Deprem Tehlike Haritası" "Sıvılaşmaya Yatkınlık Haritası" "Heyelan Envanter ve Duyarlılık Haritaları" "Mikrobölgeleme Haritaları" "Depremlerin İzlenmesi ve Analizi" "Jeodezik Gözlem Sistemleri" "Deprem Erken Uyarı Sistemi" "Tsunami Erken Uyarı Sistemi" "Deprem ön Hasar ve Kayıp Tahmin Sistemi (AFAD-RED)" "Afet Yönetimi ve Karar Destek Sistemleri (AYDES)" "Ulusal Deprem Araştırma Programı -devam etmekte olan bir çalışma- (UDAP)" "Yapı Sağlığı İzleme Sistemi (YSİS)" gibi 15 alt başlıkta "Deprem Bilgi Altyapısının Geliştirilmesi İle Deprem Tehlike Analizleri ve Haritalanması"na değinmiş olduk.

İkinci Bölüm 2'nci başlığı olan "Güvenli Yerleşmelere Yönelik Yer Bilimsel Etüt ve Mekânsal Planlama" başlığı altında da 6 alt başlıkta etüt ile mekânsal planlamanın içeriğini açıkladık. "Jeolojik Etüt Çalışmaları" "Jeolojik-Jeoteknik Etüt Çalışmaları" "Mikrobölgeleme" "

Zemin ve Temel Etütleri" "Sakınım Önlemleri ve Risk Azaltım Kriterleri" "

Üst ve Alt Ölçekli Mekânsal Planlama" olarak İkinci Bölümün "2.2" başlığının altındaki alt başlıkları belirlemiş olduk.

Yine, İkinci Bölüm'ün 3'üncü başlığı da "Mevcut Yapı Stoğu ve Depreme Dayanıklı Yapı Üretimi" başlığımız. Burada da "Deprem Yönetmeliği Düzenlemeleri" "Mevcut Yapı Stoku ve Hasar Görebilirlik" "Mekânsal Adres Kayıt Sistemi (MAKS)" "Üç Boyutlu Kent Modelleri ve Kadastro Altlıklarının Entegrasyonu" -mevcut olan bir çalışma- "Yapı İnşası ve Projelerinin Denetlenmesi" başlığı altında da Yapı Denetim Sistemi ile Elektronik Beton İzleme Sistemini değerlendirdik.

Diğer bir başlık olarak da "Depreme Yönelik Yapılan Yenileme ve Güçlendirme Faaliyetleri" başlığı altında, özellikle Kamu Hizmet Binalarının Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapımı ve İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi'ne (İSMEP) değinmiş olduk. Yine, bu başlık altında "

Üretim ve Sanayi Tesislerinin Güvenliği" "Altyapı (Ulaştırma, Haberleşme, Enerji, Su) Güvenliği" "

Tarihî ve Kültürel Mirasın Korunması" başlıkları değerlendirilmiş oldu. "Tarihî ve Kültürel Mirasın Korunması" başlığı altında da Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün sürdürülen çalışmalarına da değinmiş olduk.

Yine İkinci Bölüm'ün 4'üncü başlığı "Kentsel Dönüşüm Uygulamaları." Burada da 8 alt başlıkta kentsel dönüşüm uygulamalarını örneklerle ve bugüne kadar yaşanan süreç içerisindeki gelişimiyle değerlendirmiş olduk ve genel bilgiler verdik, mevzuatı tanımladık; yapı bazlı dönüşüme, riskli yapı tespitinden alan bazlı dönüşüme değinerek "Riskli Alan" "Rezerv Yapı Alanı" "Diğer Kanunlar Kapsamında Alan Bazlı Dönüşüm" "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları" "Yenileme Alanları" "

Kentsel Dönüşüm Uygulamaları ve İstatistiksel Veriler" "Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi" ve "Kentsel Dönüşümün Beş Yıllık Hedefleri" başlıklarıyla birlikte, en son da "

Kartal Kentsel Dönüşüm Uygulaması Örneği"ni verdik.

İkinci Bölüm'ün 5'inci başlığı "Depreme Yönelik Hazırlık Çalışmaları." Burada da 8 alt başlık var. "Planlama Çalışmaları"yla başladık. "Planlama Çalışmaları"nın içinde 6 tane alt başlık var: "Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı" "UDSEP" "Türkiye Afet Müdahale Planı" "İl Afet Risk Azaltma Planı" "Hastane Afet ve Acil Durum Planları" "İşyeri Acil Durum Planı" "Planlama Çalışmaları" başlığı altında değerlendirildi.

"Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu (TARAP)" ayrı bir başlık olarak da "

Toplanma ve Geçici Barınma Alanları" "Tatbikatlar" "Toplumsal Farkındalık" "Eğitim" "Afet Gönüllülüğü" ve "Lojistik Depoları" başlıklarıyla da "Depreme Yönelik Hazırlık Çalışmaları" bölümünü tamamladık. Bir de devamında Kesintisiz ve Güvenli Haberleşme Sistemine de değindik, burada da alt başlıklar hâlinde AFAD, BTK ve diğer operatörlerin çalışmalarına değindik. 10 ve 11'inci alt başlıklarla da "Arama Kurtarma ve Müdahale" ile "Hasar Tespit Metodolojisi" alt başlıklarıyla da "Depreme Yönelik Hazırlık Çalışmaları" başlığını tamamlamış olduk.

İkinci Bölüm'ün son başlığı "Finansmana Yönelik Çalışmalar." Bu başlık altında " Deprem Konutu, Altyapı, Afet ve Acil Durum Harcamaları" " Doğal Afet Sigortası Sistemi" " Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı ve Sağlanan Destekler" "İller Bankası" "Yerel Yönetimler" ve Uluslararası Finansman Kaynakları" olarak finansmana yönelik çalışmalara değinmiş olduk.

Raporumuzun Üçüncü Bölüm'ünde "Deprem Risk ve Zararlarının Azaltılmasına İlişkin Öncelikler" başlığımız var. Bu başlıkta 11 alt başlık var.

1'inci başlığımız "Deprem Bilgi Sistemine İlişkin Öncelikler"; burada. "Deprem Veri Merkezinin Etkinliği" "Deprem Erken Uyarı Sistemlerinin İşlevselliği" "Deprem Ön Hasar ve Kayıp Tahmin Sistemi" alt başlıkları; burada.

2'nci başlığımız "Risklerin Belirlenmesine İlişkin Öncelikler"; burada "Risklerin Tanımlanması" "Risklere İlişkin Planlama ve Strateji Belgeleri" alt başlıkları var.

3'üncü başlığımız "Yer Bilimsel Etütler ve Planlamaya İlişkin Öncelikler"; burada. "Yer Bilimsel Etütler: Jeolojik-Jeoteknik/Mikrobölgeleme Etütleri" "Depreme Dirençli Kent Planlaması, Denetimi ve İzlenmesi" ve "Toplanma ve Geçici Barınma Alanlarının Tespiti" alt başlıkları var.

4'üncü başlığımız "Yapı Güvenliğine İlişkin Öncelikler"; burada. "Yapı Envanteri Tespiti" "Yerel Zemin Koşullarının Değerlendirilmesi" "Yapı Risklerinin Tespit Edilmesi" "Yapı Güvenliğinin Sağlanması (Güçlendirme ve Yeniden Yapım)" alt başlıkları var.

5'inci başlığımız "

İmar, Denetim ve Yapı Kullanımına İlişkin Öncelikler"; burada. "Yapı İnşası ve Projelerin Denetlenmesi" "

Mesleki Yetkinlik ve Mesleki Etik" "Yapı Kullanımının Denetlenmesi" alt başlıklarına sahip.

6'ncı başlığımız "

Kentsel Dönüşüme İlişkin Öncelikler"; burada. "Yapı Stokunun Belirlenmesi" "6306 sayılı Kanun Uygulamasında Mülkiyete İlişkin Tespitler" "

İmar Planına İlişkin Öncelik Alanları" "Yapılaşmaya Kapalı Alanlardaki Yapılar" "

Kentsel Dönüşüm Sonrası Sürece İlişkin Sosyolojik Boyut" ve "

Toplumsal Farkındalık" alt başlıkları var.

7'nci başlığımız "Mevzuata İlişkin Öncelikler"; burada. "Risk Azaltmayı Önceliklendiren Bütüncül Mevzuat İhtiyacı" "Mevzuattan Kaynaklanan Kurumlar Arası Görev, Yetki ve Sorumluluk Çakışması" "

Doğal Afet Sigortası Sisteminin Etkinliği" ve "

Mevzuat Hükümleri Çerçevesinde İşlem Tesis Edilememesi" alt başlıkları var.

8'inci başlığımız "Uygulama, İzleme ve Denetim Sistemine İlişkin Öncelikler"; burada. "

Stratejik Seviyede Hazırlanan Plan ve Belgelerin Uygulanmasında İzleme-Değerlendirme Sistemleri" "Deprem Yönetimi Konusunda Kurumlar Arası Etkin Koordinasyon" "

Kamu Özel Sektör İşbirliğinin Etkinliği" "

Denetim Süreçlerinin Etkinliği" "Mevzuatın Etkin Uygulanması" alt başlıkları var.

9'uncu başlığımız "Finansman Yönetimine İlişkin Öncelikler"; burada da. "Deprem Konutlarının Kamu Desteği ile Yapılması" ve "Kamunun Deprem Risklerini Azaltmaya Yönelik Finansman İhtiyacı" alt başlıkları var.

10'uncu başlığımız "Toplumsal Farkındalığa İlişkin Öncelikler"; burada ise. "Eğitim-Öğretim Müfredatında Deprem Bilincine İlişkin Ders İhtiyacı" " İncinebilir Gruplarda Deprem Bilinci" "

İşyerlerinde Deprem Bilinci Eğitimi İhtiyacı" "

Medya Araçlarına İlişkin Öncelik Alanları" "Yapısal Olmayan Risklerin Azaltılmasına İlişkin Öncelik Alanları" alt başlıkları var.

Ve son alt başlığımız da "Deprem Sonrasına İlişkin Öncelikler"; burada da. "Ulaşım" "

Arama ve Kurtarma" "Haberleşme ve Koordinasyon" "GSM Altyapıları ve İletişim" "Güvenlik" alt başlıkları var.

Değerli milletvekillerimiz, son bölümümüz de "Sonuç ve Öneriler" bölümümüz. Biraz önce bahsettiğim, deprem risk ve zararlarının azaltılmasına ilişkin öncelikler ve sorun alanları kapsamında, yine aynı alt başlıklarda, 11 alt başlıkta sonuç ve önerilerimizi inşallah sunacağız.

Burada hem Komisyonumuza yapılan sunumlar hem o sunumlar esnasında değerli milletvekillerimizin tutanaklara geçmiş önerileri hem katılan akademisyenlerimizin bu önerilere verdiği cevaplar esnasında ortaya çıkan birtakım yeni önerileri uzmanlarımızca taranarak birinci bölümü hazırlandı, sizlerin mail adreslerine gönderildi ve grubumuzdan paylaşıldı.

Onunla birlikte, sizlerin de önümüzdeki hafta salı günü 14.30'da Çevre ve Şehircilik Bakanımız Murat Kurum'un katılımından sonra yapacağımız çarşamba ve perşembe günkü toplantılara da değerli milletvekillerimizin de önerilerini hazırlayarak yazılı olarak getirmelerini ve hangi önerilerin birleştirilip hangilerinin üzerinde duracağımızı, yapacağımız çalışmanın seyrine göre de gerekirse perşembe günü tekrar bir toplantı yaparak inşallah Komisyon çalışmalarımızı 20 Mart Cumartesi günü -zaten resmî süremiz doluyor- tamamlamış olacağız.

Bu öneriler içerisinde tabii ki bizlerin de dile getirdiği, uzmanlarımızla da değerlendirerek bir taslak çerçeve oluşturduğumuz, bazı önerilerin de birleştiği yaklaşık 30-35 sayfalık bir kısım da var ama bu, tabii, çok ham bir kısım. Burada değişik başlıklarımız var; mevzuata ilişkin, uygulamaya ilişkin birçok husus var; bunlara da değiniriz, bunları da açarız ancak bu konuda tabii, değerli milletvekillerimizle önümüzdeki hafta salı günü Bakanımızla yapacağımız toplantıdan sonraki çarşamba ve perşembe günkü toplantılara... İkinci kısmını da hafta sonu sizlere ulaştıracağız; diğer önerileri, Komisyon çalışmalarımızda öne çıkmış, hem kurum kuruluşlardan, STK'lerden, akademisyenlerden hem de değerli vekillerimizin bu çalışmalar esnasındaki görüşlerinden öne çıkmış önerileri de derleyerek -bugün sizlerle ilk 56 sayfasını paylaştık- yaklaşık bir 50 sayfa daha hafta sonu tekrar mail olarak sizlere ulaştırılacak. Bu hususların onlara da bir çerçeve ve değerlendirme imkânı sağlayacağını düşünüyoruz. Sizlere son dağıttığımız Komisyonumuzun taslak raporumuzun sonuç ve önerilerinin son 11 başlığı altında da değerli milletvekillerimizin önerilerini önümüzdeki hafta salı, çarşamba günü hep birlikte değerlendirerek raporumuza dercetmeyi, inşallah, planlıyoruz.

Bu noktada Necip Bey'in sunumuna geçmeden önce söz isteyen İstanbul Milletvekili Hayrettin Nuhoğlu.

Buyurun Değerli Vekilim.