BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, teşekkür ediyoruz.

Sakarya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcımız Ali Oktar sunumu gerçekleştirdi.

Tabii, Sakarya'da 1999 depremi gerçekten bugüne kadar görülmemiş bir hasar ortaya koydu. Zeminin ne denli zayıf olduğunu... Bırakın Türkiye'yi tüm uluslararası araştırmacıların da gelip âdeta kamp kurduğu bir bölgeye dönüşmüştü Sakarya. Zemin özellikleri, jeolojik özellikleri dolayısıyla da depremin etkilerini son derece büyüten alüvyon bir ova merkezinin etrafının hilal şeklinde sağlam zeminlerle çevrili olup yansıtmayla, girişimle büyütme etkisinin çok yoğun yaşandığı, sıvılaşmanın çok yoğun yaşandığı ve bütün mühendislik bilgilerimizi baştan aşağı değiştiren bir depremdi. Tabii, acıları ve ilimizdeki sosyal etkilerini de yıllar içerisinde gördük, yaşadık.

99 depreminden bugüne kadar Sakarya'mızda çok şükür 2 kat, 3 kat imar disiplini uygulanıyor. Bu noktada hem o dönem Afet İşleri Genel Müdürlüğünün kamulaştırıp yeni yerleşim bölgesi ilan ettiği yerde resmî daireler kampüsünün, Adalet Sarayının, Valiliğin, diğer kalıcı konutlarımızın, kalıcı iş merkezlerinin ve bu Afet İşlerinin kamulaştırmasından artan yerlerde de Sakarya'mızda ilk defa 775 sayılı Yasa'ya göre, Gecekondu Kanunu gereğince kooperatiflere arsa tahsisi yapılarak, o bölgede kooperatifler vasıtasıyla da vatandaşın, özel girişimlerin -yaklaşık 6 bin konuta yakın- bu konut stokuna katkısı sağlandı. Ve bununla birlikte yine Büyükşehir Belediyemizin TOKİ iş birliğiyle, en dezavantajlı gruplara Korucuk bölgesinde, kalıcı konutlar bölgesinde çok uygun konutlar üretildi. Bununla birlikte, prestijli projelerden sayılabilecek, yine TOKİ'yle birlikte Büyükşehir Belediyemiz, bugün tam merkezinde Uluslararası Dağ Bisikleti Şampiyonası'nın yapıldığı çok güzel bir bisiklet vadimizin de o bölgeye kazandırıldığı konutlar üretti. Yeni yapılanmayla imar planları hazır olan, çevre yolları bağlantısı hazır olan merkez ilçelerimizden batıdaki Serdivan'da da vatandaşın, özel sektörün, yüklenici müteahhitlerin çok ciddi, çok güzel şehircilik anlayışıyla, bütün donatı alanları, çekme mesafeleri, 2 katı aşmayan site nizamında yapılaşmalarıyla da güvenli yapı stokunu son derece hızlı bir şekilde artırdı ve imar disiplinini korudu çok şükür.

Tabii, yatay mimaride Genel Sekreter Yardımcımızın dediği gibi iddialı bir duruma dönüştük Sakarya merkezinde. Zaten kırsal mahallelerimizde katlı yapılarımız yok. Merkezde de -altını çizdiği gibi- birtakım 5 katlı, az hasar almış ya da hasarsız bir şekilde 99 depreminden kalmış belli yapılar var. Bunların bazıları güçlendirme yapmış, yasal süreç başlatmış; bazıları yıkım kararları çıkmış, yıkılmış. Hasarsız olup da bugün eski cazibesini yitirmiş, biraz ticari, biraz ofis gibi kullanılan ama merkezde olduğu için de bir şekilde vazgeçilemeyen ve aynı zamanda imarın 3 kata düşmesi neticesinde olduğu yerde dönüştürülemeyen yapılar da var. Ama çok kıymetli yerlerde bu dönüşümler de yapıldı bir şekilde. İşte, önceden konut olan yerler dönüşerek ticari kullanıma dönüşmüş, merkezde de bu tip yapılarımız var.

Tabii, Sakarya'da biz depremin etkilerini sağlıktan tutun da sosyal alanlara kadar birçok alanda hissettik. Deprem sonrasında, inanın, depreme karşı güvenli 1 hastane odamız dahi kalmamıştı. Yıllarca o sebeple, eski sigorta hastanesi dediğimiz hastanemizde güçlendirmeler tartışıldı. Ve çok şükür yeni yapılan, deprem izolatörleri de bulunan Araştırma Hastanemiz, Kadın Doğum ve Çocuk Hastanemizle 10 bin kişiye düşen ortalama yatak sayısını da artırmaya çalışıyoruz. Ama gerçekten 99 depreminin bizde güvenli sağlık hizmetleri noktasında da büyük etkisi olmuştu.

Tabii, şehirdeki kültür, sanat vesaire diğer bütün faaliyetlerle alakalı da depremin olumsuz etkileri var. Kültür merkezlerimiz hasarlıydı, onların yeniden yapılması için projeler geliştirildi. Onunla ilgili yeni yapılan Kültür Merkezimiz de var. Bir tanesi faaliyete daha kapsamlı devam ediyor.

Tabii, bu ölçekte depremin... İlk kurulduğunda Adapazarı Büyükşehir Belediyesi olarak kuruldu, 2000 yılında adı Sakarya da değildi. Sonra, yarıçapı 20 kilometre büyütüldü, daha sonra Büyükşehir Yasası'yla merkez ilçe de bölünerek diğer ilçelerle birlikte bir hüviyete kavuştu. Yani, depremin bu kadar merkezinde olup, bu kadar hasarını alıp etkilerini çok uzun süre yaşayan bir il Sakarya ama buna rağmen bu imar disiplininden taviz vermeyen, bu noktada gerçekten başarılı bir süreç yöneten bir ilimizdir.

Fakat tabii, bu yatay mimarinin de çok verimli bu alanlarda, ovalarda bir imar baskısı... Tabii, bu noktada yeni düzenlemelerle tarım alanını imara açmak gibi bir şey söz konusu değil. Bunlar, çok daha önceden, belde belediyelerinin olduğu zamanlarda imara açılmış olan yerler. Sakarya'da hiçbir alan -özellikle merkezinde- tarım yapılamayacak alan değildir, biraz kendi hâline bıraktığınızda hemen zaten yeşillikler her yeri kaplar, her türlü tarımsal faaliyet yapılabilir, o yönüyle de başka bir alternatif. Tabii, çok eski, Genel Sekreter Yardımcımızın değindiği 67 ve 43 depremlerinde şehrin daha yüksek kesimlere, daha sağlam zeminlere taşınması çok tartışılmış ama bunlar bir türlü gerçekleştirilememiş. 99 depremi de gelişmişlik açısından böylesine büyük, merkeze yerleşmiş bir yoğunluğu taşımanın mümkün olmadığı bir zamandı.

O yönüyle Sakarya, özellikle 99'dan bugüne bütün bu değişimlerin etkisini yaşadığımız, gördüğümüz, örnek olabilecek birçok uygulamayı, birçok hikâyeyi içinde barındıran bir şehrimizdir çok şükür. İşte, fotoğraflarda gördüğünüz, devrilme tahkikinin olmadığı yapıların, temel derinlikleri 80 santimetreyi, 1 metreyi geçmeyen 5 katlı binaların nasıl devrildiğini, nasıl sıvılaşma etkisiyle gömüldüğünü Sakarya'da çok net gördük. Bugün inanın 2 katlı yapıda dahi o günün 5 katlı yapısında olmayan temel derinliğini, temel sistemini, taşıyıcı sistemde kolon, kiriş kesitlerini yeni yönetmelikler gereği uygulamak durumundayız. Çok şükür, bölgemizdeki agregarının kendi doğal yapısı da beton üretimine son derece müsait, böyle bir avantajı da Sakarya yaşadık ve Sakarya'daki yapı işçiliğinin kaliteli olması bütün bölgeye de işçilik anlamında bir örnek teşkil etmesi aslında biraz da 99 depreminin... Bakın, bu fotoğraflarda çerçeveleri, camları dahi sağlam olan yapıların zeminden dolayı, birçoğu da böyledir. Tozlu Camisi'ni görüyorsunuz, o da yangın geçirdiği için o hasarı aldı, daha önce yangın geçiren, altında iş yerleri olan bir camimizdi. Buna rağmen tabii, zeminin bu bütün dezavantajlarını yaşadığımız bir ilimizdi.

Evet, teşekkür ediyoruz Genel Sekreter Yardımcımıza.

Şimdi, sorular var.

Adana Milletvekilimiz Müzeyyen Şevkin.

Buyurun Sayın Vekilim.