BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Teşekkür ederiz Sayın Bakanım.

Orta hasarlılarla ilgili hemen küçük, şöyle bir ilave yapmak istiyorum: Bayraklı'da gördüğümüz temeller mütemadi temeller ve zemin Z4 sınıfında; 8 kat, 10 kat, 12 kat yapılar var Sayın Bakanım. Bunların bazıları, tabii malum, deprem esnasında orta hasar almış, orta hasarlı, birçoğu da ağır hasara dönüşmüş zaten. Fakat bu orta hasarlıların... Biz orada Büyükşehir Belediyesindeki sunumda da aramızda tartıştık. Şimdi, 80 bin lira bir kredi var. Bu orta hasarlıları 80 bin lirayla -temelini özellikle- "jet grout" yapması, kazık temel yapması, mevcut bina içerisinde zemin iyileştirme yapması mümkün değil gibi gözüküyor ve bunlar 8 kat, 10 kat; 12 kat olanlara da rastladık. Hemen yanı başında Bakanlığımızın yaptığı, 20 metre 65 santim çapında âdeta kazıklar bütün blokun temelinin altını, radyenin altını kaplayacak şekilde, eksi 1 kota da inilmiş şekilde, aralara da "jet grout" yapılmış şekilde çok kapsamlı bir temel sistemi var. Şimdi, Bayraklı'da kalan konut stokunun Sayın Bakanım, güçlendirilmesi -özellikle orta hasarlıların- bu rakamlarla, hatta daha fazla para harcasa bile mümkün değil gibi gözüküyor.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Zor, evet.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Biz onunla ilgili aramızda da hem İzmir'de hem Elâzığ'da toplantılar esnasında tartıştık. Şimdi, kamu yapılarının güçlendirilmesi, KAYES sistemi kapsamında bütün idarelerimiz güçlendirme programları uyguluyorlar. Burada yüzde 40 esasına göre hareket ediyorlar. Eğer güçlendirme maliyeti yeni yapımın yüzde 40'ını aşıyorsa yıkıp yeniden yapmayı öngörüyorlar.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Genelde de aşıyor.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Biz bunu, orta hasarlı sorununun çözümü açısından, eğer orta hasarlının güçlendirilme maliyeti yıkıp yeniden yapmanın yüzde 40'ını aşıyorsa o yapıyı sürüncemede bırakmak, vatandaşı çok ağır bir mali külfet altında bırakmak... Yıllarca biz Sakarya ve Kocaeli örneğinde çok yaşadık, on yılı aşkın süre verildi bunlara Sayın Bakan, yıllarca peşi sıra orta hasarlılar sorun olarak geldi; güçlendirilemedi, iskân edildi, en son elektriği, suyu vesaire bunlar kesilme noktasına gitti. Böylesine riskli bir yapı stokunu böyle bir sürüncemede bırakmamak adına, biz "Orta hasarlılarda da böyle bir sistem uygulanabilir mi?" diye öngöreceğiz. Yani böyle bir teklifimiz, önerimiz olacak. Eğer orta hasarlı yapının güçlendirilme maliyeti yeniden yapım maliyetinin yüzde 40'ını aşıyorsa o yapıya doğrudan ağır hasarlı kabul edilip yıkım kararı verilmesi, kişilerin de hak sahibi olması noktasında bir yaklaşık oluştu aramızdaki tartışmalarda ama tabii, bunun getireceği diğer mali yük, diğer hususlar mutlaka ölçülmeli, bunlar da dikkate alınmalı. Bu konuda bir ilave yapmak istedim.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Burada, orta hasarlıların yeniden yapılmasının daha iyi olacağı noktasındaki görüş herkesin ortak görüşüdür ancak bir depremde binaların yüzde 10'u, 15'i az hasar; yüzde 10'u, 15'i ağır hasar, yıkık ve acil yıkılacak yapıysa yüzde 30'u da orta hasarlı çıkar. Yani "Orta hasarlı çıkıyor." demekle bu sayıların 3 katını yapmanız gerektiği çıkar. Yani orta hasarlı olmayıp... Ben size şöyle söyleyeyim: Bayraklı'da az hasarlı olup, hasarsız olup yıkılması gereken de var. O zaman onun suçu ne yani? Bence oradaki...

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Burada şöyle bir şey karşımıza çıkıyor Sayın Bakanım: Şimdi, orta hasarlı olan yapı, diyelim ki DASK'tan da yararlanmışsa DASK'tan aldığı teminatlar çok düşük kalıyor.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Onu artıralım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Çok düşük kalıyor ve aynı zamanda güçlendirmeye yetmiyor. Yani taşıyıcı sistemde...

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Onu artırabiliriz ama afette ağır hasarlının hak sahipliği başka bir şey. Yani "ağır hasarlı" dediğiniz zaman, evi yapıyorsunuz, iki yıl ödemesiz, on sekiz yıl sıfır faizle ona destek oluyorsunuz. Niye bu? Aslında mantık da çok aykırı değil yani -AFAD'ı da dinlemişsinizdir muhakkak- orada barınma ihtiyacını gidermek. Yani eskiden daha küçük, daha belli alanlarda küçük metrekarelerde konut yapılıyordu. Şimdi, biz, sosyal bir çöküntü yaşanmaması adına küçük de yapıyoruz, büyük de yapıyoruz ve metrekareyi de... "Küçük" dediğimizde de 85-90 metrekare 2+1 yapıyoruz, bak, 90 metrekare 2+1; 120 metrekare 3+1. Şimdi, 90 metrekare 2+1; Elâzığ'da, Malatya'da, İzmir'de gezseniz birçok 3+1 o metrekarelerde. Küçük ya, neye göre küçük yani? Şimdi, mesela burada...

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Sayın Bakanım "Orta hasarlılarla ilgili kentsel dönüşümde öncelik ya da bir tık bir avantaj da sağlanarak dönüşümleri hızlandırılabilir." şeklinde de bir yaklaşım...

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - Ama işte, ölçülü davranmak lazım, bundan önceki orta hasarlılar var.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - 6306 kapsamında olur yani.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANI MURAT KURUM - 6306'ya almamızda sorun yok; biz dedik hepsine, İzmir'e, Malatya'ya, hepsine "Getirin, hepsini 6306'ya alalım." dedik. Orada sorun yok ama orta hasarla ilgili alacağımız kararı çok ölçülü almak lazım yani geriye dönük de sonuçları çıkar, "Bana niye yapılmadı?" sonuçları çıkar. Bence onun dışında başka... Yani onları ağır hasarlı statüsüne getirmek biraz farklı olur diye düşünüyorum ben. afet kanununa aykırı yani bu bence riskli yapı, kentsel dönüşümle ilgili bir konu o yani afet kanunuyla ilintilememek lazım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Anladım Sayın Bakanım.

Teşekkür ediyoruz.