BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Özellikle bu beton numuneleriyle ilgili bu alınan, konulan çipler daha çok beton dökülmeden önce mikser inşaat alanına geldiği anda bu numuneler alınıyor. Hâlbuki betonun yerine yerleştirilmesi en az betonun mukavemeti kadar önemli, yani işlenirken betona esasen çimento oranıdır daha çok mukavemeti etkileyen faktörler. İşlendikten sonraki mukavemeti de önemli, dolayısıyla o araya bir karot almayı ilave edebilir yani yapı denetim şirketleri sadece bununla kendilerini "Tamam, bu sonuçlar iyi çıktı." demekle değil, aynı zamanda mesela orada yedi yirmi dört alınmaz da yirmi sekiz gün nihai mukavemetler açısından işin yirmi sekizinci gününde en azından 3 tane kolon, kiriş, döşemeden birer numune alınarak bu desteklenebilir diye öneriyorum Başkanım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Yani diyoruz ki yirmi sekiz günde yapı denetim firması kendi denetlediği yapıdan da numune alıp kırdırsın.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Evet, yani kolon, kiriş ve döşemeden.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Uygun bir şekilde alınır.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Nihai betonunun mukavemetlerini de görmüş oluruz.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Sadece görme açısından yani öncesinde alınan numunenin laboratuvarda kırılmasından sonra yirmi sekiz gün içerisinde de tekrar numune alınması.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Karot alınması...

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Karot alınması... Numune diyorum, karot.

NECİP NASIR (İzmir) - Kolonu niye zedeliyoruz Sayın Vekilim?

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Vallahi zedelenecek...

NECİP NASIR (İzmir) - Kolonu, donatıları patlatacak...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Şimdi, bu, önemli bir tespit.

Bakın, eğer beton...

NECİP NASIR (İzmir) - Denetim sistemine işlerlik kazandıralım yeter.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Şöyle söyleyeyim Başkanım, şimdi,

NECİP NASIR (İzmir) - Uygulama farklı oluyor şimdi, sorun o...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Yok tam tersine, ben bildiğim için bunu söylüyorum -ben aynı zamanda Türkiye Hazır Beton Birliğinin kuruluşunda da yer aldım- size şunu söyleyeyim: Betonlar şantiyeye geldi, numuneyi aldınız, pompaya yanaştı, ona orada 50 litre, 100 litre su verdiğiniz zaman betonun mukavemeti inanılmaz değişir; işlerken özellikle sıcak havalarda, betonun süresi de uzamışsa, betonu işlemek adına işleyen adamın inisiyatifine kalıyor; su verdiği anda betonun mukavemeti değişir, kaldı ki 10 santim, 12 santim çapında alacağınız numunelerle o kolona kirişe bir şey olmaz Sayın Vekilim merak etme yani hiç merak etme.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Bunları da öneriler olarak alıyoruz.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Bak, ben söyleyeyim, daha fazlasını, siz orada mekanik çalışma yaparken senin tesisat mühendisin geliyor, senin söylediğinden 10 kat daha fazla patır patır delip geçiyor.

NECİP NASIR (İzmir) - İşte, ona müsaade etmeyelim diyorum, ona müsaade edilmesin.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, teşekkür ediyoruz.

Bir de malum, bugün artık gelişen inşaat teknolojileriyle birlikte kazı ve kazı destek yapıları son derece uygulanabilir hâle geldi. Özellikle büyük şehirlerimizde eğimli arazilerin de yapılaşma noktasında tercih ediliyor olması ve eksi katların da otopark ve diğer maksatlarla kullanılıyor olması... Bu kazı ve kazı destek yapılarıyla ilgili de mutlaka bir uygulama yönetmeliğinin geliştirilmesinin altını çizeceğiz çünkü bakıyoruz, en küçük ölçekli istinat duvarları bile miadını doldurabiliyor, yer altı suyundan etkilenebiliyor, aşırı yağışlarda, işte, hep birlikte televizyonlarda da izlediğimiz, can, mal emniyetini tehdit eden bazı göçmeler meydana gelebiliyor. Bunların, deprem açısından da, deprem anında, işte, heyelanın tetiklenmesi hâlinde birçok yolun site içi bina giriş-çıkışlarını kapatması, yine ayrı bir tehdit oluşturması, arama kurtarmayı engelleyecek şekilde birtakım engeller oluşturması mevzubahis ve bunlar da son derece yaygın bir şekilde artıyor yani eğimli arazilerde yapılaşma arttıkça gerek çevre düzenlemesi, otopark düzenlemesi, bahçe, peyzaj derken, her yerde irili ufaklı istinat duvarı, her yerde birtakım iksa ve derin kazıyla karşılaşma mevzubahis oluyor; o açıdan, bununla ilgili de mutlaka uygulama yönetmeliği şeklinde bir mevzuat düzenlenmesinin altını çizeceğiz.

Yine -hızlandırarak söyleyeyim- 1'inci başlıkta "mevzuata ilişkin" derken... Depreme dirençli planlamayla planlarda mutlaka kırsal alanların da sınıflandırılmasını ve kırsal alanlarda depreme dayanıklı yapılaşmanın planlanarak usul ve esaslarının geliştirilmesini önereceğiz. Hem kırsal alanların cazibesinin artırılması hem de yapı kalitesinin artırılarak depreme güvenli hâle getirilmesini önermiş olacağız.

AFAD'la ilgili çeşitli görüşler var, bu konuda sizin de görüşlerinizi almak isterim açıkçası. Yani AFAD'ın İçişleri Bakanlığının altında değil de doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlı bir Koordinasyon Kurulu şeklinde, tüm bakanlıklarla aynı mesafede olan bir kuruluş şeklinde etkinliğinin artırılıp artırılamayacağına yönelik görüşler var, bu konuda da görüşlerinizi almak isteriz.

Tabii, bu deprem tatbikatlarıyla alakalı da, depreme dirençli toplum ve güvenli yaşam kültürünü geliştirme açısından eğitimin her başlık altında, her yaş grubuna, her kademede mutlaka öne çıkarılması; müfredatta buna uygun düzenlemelerin artırılması; medya ve sosyal medyada bu farkındalığın artırılması; özellikle yapı güvenliği üzerinde toplumsal farkındalığın artırılması ve sadece kurum kuruluşlarda, okullarda ve diğer resmî dairelerde değil, her düzeyde iş yerlerinde, sitelerde, apartmanlarda sık sık tatbikatlar düzenlenerek vatandaşımızdaki deprem farkındalığının yüksek tutulması da düşüncelerimiz arasında.

Bir de, sosyal medyada, özellikle deprem yaşanan süreçler içerisinde, infiale yol açacak, arama kurtarma ekiplerini yanıltan, zaman zaman vatandaşta da farklı algı ve tepkiler oluşturan bu tip yayınların yapılmasının, yanıltıcı kullanımın önüne geçilmesine yönelik düzenlemeler yapılması düşüncesi içindeyiz.

Bir de, söylediğimiz gibi, DASK'ta oluşan finans kaynağının uygun düzenlemelerle güvenli konut üretimi için kullanılabilmesi tekliflerimiz arasında olacak. Bu, tabii, daha çok, sigorta mevzuatını ilgilendiren; aynı zamanda, kendine özgü bir finansman yönetimi modeli gerektiren bir husus. Hem DASK primlerinin binaların deprem performansına göre belirlenmesi hem de DASK'ta oluşan kaynağın kentsel dönüşüme de belli oranlar, belli düzenlemeler şeklinde kullanılabilmesi düşüncesi var.

Bir de özellikle deprem bölgelerinde, deprem yaşanmış yerlerde ağır hasar oluşmuş ya da yıkılmış binalarda DASK poliçesi bulunan vatandaşlarımızın DASK'tan alacakları teminatın doğrudan geri ödemelerinin, gerek 7269'a göre gerek 6306'ya göre ortaya çıkan geri ödemelerinin mahsup edilebilmesini de öngöreceğiz.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Kredili almışsa diye düşünüp... Kredili ev almışsa diye...

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, özellikle o gibi mağduriyetlerin önüne geçme açısından.

Finansmanın etkili kullanılması için ayrı bir fon mantığında kullanılmasına yönelik görüşler var, bunu da sizin görüşlerinize açacağız.

Deprem zararlarının azaltılmasıyla ilgili, devamlı faaliyet gösterecek kurumsal bir yapılanma şeklinde görüşler var, düşünceler var; onu da sizlerin görüşlerine açacağız, açıyoruz.

Kira yardımıyla birlikte faiz desteğinin de uygulanması yönünde çeşitli talepler ulaştı. Bazı vatandaşlarımız kira yardımını tercih ederek faiz desteğinden yararlanmıyor; bazısı kentsel dönüşüm için kredi kullanıp, faiz desteğinden yararlanıp... Ki faiz desteklerinin de artırılmasına, güncel faiz oranlarının en azından yarısı şeklinde düzenlenmesine, kira yardımıyla birlikte faiz desteğinin olmasına yönelik de talepler var ve bu teşvik ve kredi faiz desteklerinin kira yardımlarının olduğu gibi bölgesel olarak da değişiklik arz edebilmesine yönelik görüşler var, bunlar da geliştirilecek öneriler arasında.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Başkanım, onun 3'üncü bir boyutu olarak... Mesela, ne kiracı ne de ev sahibi, o an orada çalışan bir insan, o da orada hayatını kaybediyor. Bir 3'üncü mağduriyet boyutunu da açabilirsek iyi olur yani.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, tabii, özellikle iş yerlerinin hem çalışanlarının hem de o anda iş yerinde bulunan müşterilerin deprem sonucunda yaralanma ya da hayatını kaybetmeleri konusunda mali bir sorumluluk, ihtiyari bir sorumluluk sigortası teklif edilebilir, aynı Karayollarındaki birtakım uygulamalarda olduğu gibi. Yani, iş yerleri bu sigortayı yaptırmakla da yükümlü olurlar. Hem çalışanlarını depreme karşı sigortalamış olabilecekleri -Allah korusun- hem de o anda içeride bulunabilecek, ihtimal dâhilinde olan müşterileri de koruyacak şekilde bu tip bir sigorta zorunlu hâle getirilebilir iş yerleri için.

Evet, değerli milletvekillerimiz, burada öne çıkan başlıklar bu şekilde. Biraz önce söylediğim gibi, tüm sunumlardan, buradaki toplantılarımız esnasında dile getirilen görüşlerden derlenmiş tüm öneriler -yaklaşık 86 sayfa- sizlerle -mail adreslerinizden, WhatsApp grubundan da- paylaşıldı.

Aynı zamanda, taslak raporumuzun başlıklarını, bölümlerini ve en son kısımda da önerilerimizin hangi başlıklar altında derleneceğini geçtiğimiz hafta da sizinle paylaşmıştık. Bu noktada, Hatay Milletvekilimiz Lütfi Kaşıkçı, önerilerini şimdi Komisyonumuza sunacak. Ben sözü Lütfi Bey'e bırakıyorum.