ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Öncelikle hem raporu, ana raporu hem de diğer partilerin muhalefet şerhlerini biz de inceleme fırsatı bulduk. Emeği geçen arkadaşlarımın hepsinin emeklerine sağlık.

Komisyon çalışmasıyla ilgili şimdi, Sayın Fatma Vekilimizin kendisinin imza atmak durumunda kaldığı ama işte, bizzat keşfe giden diğer vekilimizin hazırladığına dair şu raporda da... Hani tabii ki eleştirebiliriz, karşı çıkabiliriz, farklı düşünebiliriz -ki zaten farklı farklı şeyler yazmışız- ama bunun doğrudan... Ya "Bu rapor şuradan yazılmış, buradan yazılmış." tarzında ithamların doğru olmadığını...

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - Nereden yazılmış dedik? Bir yerden yazılmış demedik.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Tekrara dönmeyelim Başkanım.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - "Ama bir yerden yazıldı." demedik Haydar Bey.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Onun üzerinden yürüyor. Yani bakın farklı düşünebiliriz, farklı farklı görüşlerde olabiliriz ki farklı şeyler...

METİN NURULLAH SAZAK (Eskişehir) - Tabii, tespitleri sulandırmamamız gerekiyor yani bazı şeylerle. Evet, dedikleri doğru da...

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Müsaade edin, ben hepsini dinledim.

Ben, Komisyonumuzun çalışması açısından daha dikkatli bir dil kullanılması gerektiğini, itham etmememiz gerektiğini "O, sana mı ait? Şuradan mı geldi?" gibi bu tavır ve tarzın İnsan Hakları Komisyonuna uymadığını düşünüyorum. Bence daha dikkatli olmalıyız.

Düşünce hürriyeti, elbette işte, birbirimize saygı, hepsi, özellikle İnsan Hakları Komisyonunda dikkat edilecek hususlar. Biz de eleştiririz bu raporu. Yani "Şuradan baksaydınız." deriz. Mesela, biz elbette ki Azerbaycan'ın tarafındayız ama bu taraflılık sadece bizim ırkdaşımız olduğundan kaynaklı değil aynı zamanda mazlum olduğundan kaynaklı tarafız. Bir savaş suçu varsa bunu tespit edeceğiz, sivillerin bombalanması varsa bunu tespit edeceğiz ki siz gittiniz, tespit ettiniz. Raporlaştırmışsınız ama bu sorun sadece bugünün sorunu da değil. Aynı coğrafyada geçmişte yaşadığımız farklı ırklardan, farklı insanlardan, farklı vatandaşlardan... Aslında bugün hepsi bizim vatandaşımız ülkemizde yaşıyorsa ve kabul ediyorsa ama yaşanan bir tarihsel sorun bugüne kadar tartışılagelmiş ve devletler arasında bu sorun devam ediyor, Azerbaycan'a yapılan haksız müdahale, işgal yıllardır devam ediyor ama bizim durduğumuz yer de her koşulda bütün dünya halklarının barış içerisinde yaşayabilmesinin koşullarını oluşturabilmek, zalim varsa karşısında hep beraber durabilmek. Ama her koşulda da hele de kendi ülkemizde birlikte yaşadığımız Ermeni vatandaşların da herhangi bir hakkı, herhangi bir vatandaşlık hakkı, yaşam hakkı konusunda veya başka türlü her ne sebeple olursa olsun Ermenistan'ın Azerbaycan'a haksız müdahalesinden sonra ülkemizde herhangi bir sıkıntı yaşanmaması için de var gücümüzle uğraşmak gibi bir görevimiz olduğunu da düşünüyoruz parti olarak.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - Ben de Komisyon Başkanınız olarak, burayı yöneten kimse olarak meseleyi uzatmak taraftarı değilim. Konumuz insan hakları ihlalleri, elbette savaş suçu insanlığa karşı suç. Dolayısıyla, mademki hepimiz Komisyon üyesiyiz, öncelikle, tarafımız, suç işleyen, ihlalde bulunanlarla ilgili bir duruşumuzun olması gerekir; bu kadar basit.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Hemfikiriz Başkanım, bunda sıkıntı yok.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - Ama bu duruşu göremedim ben bu raporda, muhalefet şerhinde.

Ali Haydarcığım, karşılıklı konuşmak istemiyorum, şunu anlatmaya çalışıyorum: Şimdi, burada Azerbaycan'da işlenmiş cinayetlerden hiç bahsedilmeden Ermenistan'da yapılmış gibi, cinayet işlenmiş gibi gösterilmeye çalışılması kabul edilemez bir durumdur. Çünkü bakın, hiçbir uluslararası kurum, hiçbir insan haklarıyla ilgili kurum ve kuruluş Ermenistan'da sivillerin öldürüldüğüne dair bugüne değin herhangi bir ifade beyanında bulunmamıştır. Allah aşkına, eğer böyle bir şey olsaydı Avrupa, Batı koşa koşa buraya giderdi arkadaşlar.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Hemfikiriz Başkanım, buna itirazımız yok bizim.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - Dolayısıyla, benim burada Komisyon Başkanı olarak, bu ülkenin bir vatandaşı olarak ve en önemlisi İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Başkanı olarak insan hakkı ihlalinin, savaş suçunun bulunduğu yerde hiç olmazsa üyelerimizden bu samimiyeti beklemek benim hakkım. O zaman bana bir başka insan hakkı ihlaliyle ilgili olarak herhangi bir şey söylediğinde nasıl gelecek, ben bu samimiyeti nasıl vereceğim?

Teşekkür ediyorum.

Arkadaşlar, raporu oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) - Muhalefet şerhimizle beraber.