YUNUS EMRE (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Şimdi, şöyle başlamak istiyorum: İç Tüzük'ü ben de inceledim, tekrar dönüp baktım. Ben sizin gibi düşünmüyorum başlangıçta onu belirteyim. Çünkü İç Tüzük'ün 26'ncı maddesi şu düzenlemeyi yapıyor, bizim, tabii, parlamento hukuku bakımından da çok kritik bir mesele olduğunu da gündeme getirmemiz gerekir o da şu: "Komisyon kendi gündemine hâkimdir, üyeleri tarafından gündeme alınması teklif edilen işler hakkında karar verir." Yine devam eden bölümünde "Üyelerinin üçte biri tarafından Komisyona teklif edilecek gündem üzerine de komisyonlar, Başkanlarınca toplantıya çağrılır." 26'ncı maddede düzenleniyor.

Şimdi, Sayın Başkanım, tabii, bizim sizin şahsınıza, Başkanlık Divanına da saygımız var ancak yani, demokratik bir işleyişin bir Parlamento işleyişinin sürebilmesi, tabii ki, kararların çoğunlukla alınmasına dayalıdır ama bir yandan da milletvekillerinin, halkın temsilcilerinin özgür tartışma yapabilmesine, bilgilenebilmesine dayalıdır. Biz milletvekilleri olarak, birçok bakanlığımıza yazılı soru önergeleri yöneltiyoruz. Bunların birçoğu ne yazık ki yanıtlanmıyor. Bilgilenme amaçlı bu türden toplantılar talep ediyoruz, İç Tüzük dairesi içerisinde ne yazık ki bu toplantılar yapılmıyor. Bakın, biz Sayın Başkanla Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesiyle birlikte çalıştık, orada da bizim Delegasyon Başkanımızdı.

Şimdi, geçtiğimiz hafta Konsey Toplantısı'nda yine bir acil müzakere konusu Türkiye'yle ilgili oldu ve bir rapor oylandı. Şimdi, bu Rapor'da gündeme getirilen bir konu var İstanbul Sözleşmesi'yle ilgili. Şimdi, İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılması bir ayrı tartışma konusu, bunun hukuka uygunluğu bir ayrı tartışma konusu, Meclisin bununla ilgili karar alma konusu ayrı bir tartışma konusu -ben bu konulara girmeyeceğim- o Raporda gündeme getirilen ama bizi çok ilgilendiren bir mesele var, o da şu: Böylesine önemli bir konuyu Meclis müzakere etmedi. Yani, biz bunun müzakere edilmesini, Mecliste bir tartışma konusu olmasını, bir görüşme konusu olmasını istedik bu reddedildi. Şimdi, bunu bir Batılı politikacı gördüğü zaman bu durumu anlayamıyor. Yani, Meclisin birtakım işlevleri var dünyada da, Türkiye'de de; Meclisler denetim yaparlar, yasalar yaparlar, başka şeyler yaparlar ama bir yandan da Meclisin belli konuların tartışıldığı, konuşulduğu, ilgililerine bilgi sorulduğu bir forum işlevi de vardır. Yani, meclislerin ortaya çıkışında da bu çok temel bir konudur. Yani, bizim yaptığımız çağrı Sayın Başkan, yani bir karar alınmasına dönük bir çağrı değil, buradaki işlem Meclisin üyeleri olan milletvekillerinin bu konuda ilgilileri tarafından bilgilendirilmesi ve Komisyon düzleminde birtakım sorularının bu şekilde yanıtlaması. Ayrıca hatırlayacaksınız, bu Komisyona geçmişte birçok defa bakanlar da katılmıştır. Yani Sayın Dışişleri Bakanı gelmiştir, bilgi vermiştir Türkiye'nin genel dış politikası hakkında, komşularla ilişkiler hakkında. Bunlar yapılır yani bu netice itibarıyla bize sevk edilen, Başkanlıkça gönderilen bir şey değildir. Yani bu Sayın Komisyon Başkanının, dönemin Komisyon Başkanının davetiyle Sayın Bakanın katılmasıdır. Yani bu şekilde de ilgili bürokratların davet edilmesi suretiyle bunu yapma yoluna gidilebilir. Yani demokrasinin en temel unsuru, bir centilmenlik anlaşmasının varlığıdır. O da yani centilmenlik anlaşmasının kapsamı da doğal olarak demokratik işleyişin hem iktidar hem muhalefet tarafından sahiplenilmesidir. Yani milletvekillerinin bilgilendirilmekle ilgili...

BAŞKAN AKİF ÇAĞATAY KILIÇ - Söz isteyen bayağı bir milletvekilimiz var, biraz toparlayabilirsek.

YUNUS EMRE (İstanbul) - Tamam, son bir kaide olarak şunu söyleyeyim: Bakın, bir örnek de size vereceğim, bizim sevgili bir büyüğümüz, sizi de ailenizi de yakından tanıyan Dışişleri eski Bakanımız ve Dışişleri Komisyonu Başkanımız Murat Karayalçın'la ben geçen gün konuştum, bazı meseleleri sorarken, bilgisini sorarken Dışişleri Komisyonu Başkanlığı yaptığı dönemle ilgili şeyleri de sordum tabii, Meclis arşivinde vardır, onun o dönem hazırladığı, bana da ulaştırdığı "Bir Komisyon Daha Etkin Nasıl Çalışır." diye bir dokümanı da var, o da rehberlik edebilir diye düşünüyorum ama şunu söyleyeceğim: Mesela o dönemde, değerli arkadaşlar yeni atanan Büyükelçilerimiz, Komisyona geliyorlar, bu bir şekilde onları Amerikan sisteminde olduğu gibi sorgulama falan da değil ama ne yapmak istiyorlar, Türkiye'nin o bölgedeki, o ülkedeki meselelerini nasıl değerlendiriyorlar diye Komisyon üyelerini bilgilendiriyorlar. Yani bizim Komisyonumuzun tarihinde bu türden şeyler de vardır. O yüzden yani biz çok rica ediyoruz, yani bu konuları gözetmek gerekir. Bakın, buraya 10 tane, 15 tane anlaşma geliyor ve bunların büyük bir çoğunluğu oy birliğiyle geçiyor, Genel Kurula geldiği zaman ilgili süreler gözetilse aslında, bunların geçmesi de mümkün değil. Yani biz Türkiye'nin menfaatlerini düşündüğümüz için, bu anlaşmaların Türkiye'nin çıkarına olduğunu düşündüğümüz için bu centilmenlik boyutuna çok dikkat ediyoruz. O bakımdan da yani milletvekillerinin böyle bir bilgilenme talebinin kabul görmemiş olması, demokratik bir işleyişte kabul edilemez ve üzüntü vericidir, bunu not etmek istiyorum.

Teşekkür ederim.