| Komisyon Adı | : | (10 / 77, 372, 491, 534, 693, 817, 868, 992, 1004, 1018, 1150, 1170, 1221, 1305, 1434, 1518, 1806, 1815, 1943, 2009, 2139, 2206, 2391, 2909, 2929, 3031, 3032, 3382, 3558, 3575, 3581, 3583, 3647, 3677, 3682, 3690, 3708, 3740, 3769, 3798, 3817, 3831, 3840) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdür Vekili Kaya Yıldız'ın, DSİ'nin küresel iklim değişikliğiyle mücadeleyle ilgili olarak içme suyunda, sulamada ve taşkın korumada yaptığı çalışmalar hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 18 .05.2021 |
CİHAN PEKTAŞ (Gümüşhane) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.
DSİ Genel Müdürümüze çok çok teşekkür ediyorum. Kapsamlı bir sunum yaptılar. Esasen, DSİ, bu su mühendisliği konusunda, su yapıları konusunda gerçekten çok tecrübeli bir kuruluş, çok iyi yetişmiş insan potansiyelimiz var. Bu da gelecek adına bizlere ümit vermektedir. Ben, özellikle bir konuyu yine gündeme getireceğim. Bakan Yardımcımız Akif Bey burada bir sunum yaptığı zaman tarım alanlarımıza "24 milyon hektar" demişti. Başka bir Bakan Yardımcımız Hadi Tunç Bey buraya geldiler, o da "23,1 milyon hektar" dedi, siz de "24 milyon hektar" dediniz bugün. Şu rakamı bir netleştirelim. Aynı Bakanlığın kurumlarısınız, bu rakamların hangisi doğru? Çünkü arada bir 900 bin hektarlık yani 9 milyon dekarlık bir fark var, bunu bir netleştirmemiz lazım. 8,5 milyon hektar sulanabilir arazimiz var ekonomik olarak. Nüfusumuzun da 85 milyona yaklaştığını düşünürsek demek ki kişi başına 1 dekar arazi düşüyor. Peki, bizim bir de potansiyel yani ekonomik olarak bir sulanabilir arazi potansiyeli çalışmamız var mı? Yani bugünkü ekonomik şartlarda belki ekonomik olmayabilir ama yarın işte gıda fiyatları sürekli yükseliyor, gıdaya olan ihtiyaç artıyor. Gelecekte bir potansiyel olarak da şu kadar alanı da ilave pompajdı veya her neyse bir şekilde sulayabiliriz diye bir çalışma var mı, bunu DSİ mi yapıyor, başka bir kuruluş mu yapıyor, böyle bir çalışma var mı?
Şimdi, tabii, DSİ, inşa eden bir kuruluş ama artık yavaş yavaş işletmeci bir kuruluş hâline geliyor gördüğümüz kadarıyla. Burada özellikle artık o etüt, planlama, proje ve inşaat safhasından dolayı bir de tabii işletme dairesinin de burada önemi gittikçe artmaya başlıyor. Özellikle sulama birlikleri ki sulamalar onların eliyle yapılıyor ve su sarfiyatı yüzde 77'yle onların eliyle yapılıyor. Dolayısıyla burada sulama birliklerinin daha çok ön plana çıkması lazım. Bir kere benim gördüğüm kadarıyla sulama birliklerinin mevcut bütçeleri yetmiyor. Gerek ekipman yönünden gerek eleman yönünden gerekirse millî bütçemizden sulama birliklerine de artık ilave ödeneklerin verilmesi gerektiğine inanıyorum, ilave bütçe kaynaklarının aktarılması gerektiğine inanıyorum. Sizin bu konuda bir çalışmanız var mı? Çünkü gittiğimiz yerlerde özellikle görüyoruz, bakın, arazilerin arasındaki bu işte çiftçilerimizin kullandığı arazi yolları, bu yolların da bir şekilde iyileştirilmesi gerekiyor. Tabii, sulama birliklerinin böyle bir bütçesi olmadığı için bu tür işlere giremiyorlar.
Bir diğer konu, özellikle bu drenaj suları ciddi problem, özellikle bir sulama sahasında alt kotlarda kalan arazilerde bu sefer bir su birikiyor. Dolayısıyla suya hassas bitkilerde de ciddi verim düşüklüğü var. Bu konuda DSİ'nin bir çalışması var mı? Bir diğer merak ettiğim konu da şu: Bir alan sulamaya geçtiği zaman daha önce oradan yer altı suyu kullanılıyorsa biz sulamaya geçtiğimiz zaman yıllara sâri bir şekilde yer altı su seviyesinde bir iyileşme şu ana kadar gözlendi mi? Ayhan Bey, Başkanımız özellikle işte Konya'daki o içme suyu kuyularındaki su seviyesinde bir yükselme değil ama en azından bir azalma da beklenmediğini söyledi. Ancak bazı bölgeler var ki mesela yer altı su seviyesi yüksek dolayısıyla daha önce yer altı su seviyesiyle araziler sulanırken bir şekilde normal sulamaya geçilmiş ve orada artık kuyular kullanılmadığı için yer altı su seviyesi yükseliyor ve bitkilerin yetişmesinde etkili oluyor yani bazı suya dayanıklı bitkilerde de zararlı olmaya başlıyor. Mesela böyle bir çalışmayı tarım müdürlükleri mi yapacak, bunu sulama birliği mi gözleyecek veyahut da DSİ mi buna bakacak? Bu gibi alanlara da el atılması gerektiğine inanıyorum.
Ben, tekrar Genel Müdürümüze teşekkür ediyorum. İnşallah Komisyonun sonunda -zaten bu su kaynakları çok önemli- eminim ki zaten bütün Komisyondaki milletvekili arkadaşlarımızla da nihai sözümüzü söyleyeceğiz. Özellikle Sayın Bakanımız, Başkanımız da söylediler, bir kere biz bu Komisyondan çıkacak kararla belki su kanununa altlık teşkil etmek üzere çok önemli kararlar alacağız, ben buna inanıyorum. Dolayısıyla sizlerin de bu konudaki taleplerini de bilmemizde fayda var. Yani ben özellikle fikrimi söylüyorum, bir kere bu su kanunu... Su tek elden yönetilmeli, bugün daha hâlâ birçok bakanlığın müdahalesi var. Efendim, özel idareler tahsisler yapıyor, diğer birçok idareler su tahsisleri yapıyor ve dolayısıyla burada kurumlar arası bir çakışma da var. Güçlü bir otorite olarak bir bakanlık eliyle, DSİ'yle bir şekilde bunu yapmamız gerekiyor. Ben inanıyorum ki Komisyondaki bütün arkadaşlarımızla hemen hemen benzer görüşlerdeyiz. Dolayısıyla sizler de bu konudaki tekliflerinizi yaparsanız memnun oluruz.
Teşekkür ederim.