ÖZGÜR CEYLAN (Çanakkale) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, değerli misafirler, basın emekçileri; öncelikle hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.

Makina ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi Hakkında Kanun Teklifi incelendiğinde, ilgili Bakanlığı Millî Savunma Bakanlığı olan bir kamu iktisadi teşebbüsü statüsündeki Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunun anonim bir şirkete dönüştürüldüğü görülmektedir. Söz konusu kanun teklifi, kamu yararı içermemektedir. Anayasa'nın 3'üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesine göre "Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür." Anayasa'nın 5'inci maddesine göre "Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak" devletin temel amaç ve görevlerindendir. Anayasa Mahkemesine göre, Anayasa'nın 2'nci maddesindeki hukuk devleti ilkesi gereğince yasama işlemlerinin kişisel yararları değil, kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla yapılması zorunludur, bu konuda Anayasa Mahkemesi kararı da mevcuttur.

Kanun teklifinin genel gerekçesinin ilk paragrafı "Türk savunma sanayiinin temelini oluşturan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu" ve ikinci paragrafı "Mühimmat, silah, roket, patlayıcı ve diğer savunma ürünleri konusunda Türk Silahlı Kuvvetleri ve güvenlik güçlerinin en önemli tedarikçisi konumunda olan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu" nitelemeleriyle, MKE'nin Türkiye devleti açısından taşıdığı başat önemi ikrar etmektedir. Teklifin 4'üncü maddesinde, şirketin bu maddede öngörülen faaliyetleri "millî güvenlik hedefleri doğrultusunda" gerçekleştirilecektir denmektedir.

Türk milletinin bağımsızlığı ve bütünlüğü ve ülkenin bölünmezliğini tehlikeye atacak bir kanunun, kamu yararı taşımayacağı açıktır. Bu itibarla Anayasa'nın 2, 3 ve 5'inci maddeleri beraberce dikkate alındığında, millî güvenlik hedefleri doğrultusunda, Türk savunma sanayisinin temelini oluşturan ve şu hâlde devletin idamesi için zaruri bir kamu iktisadi teşebbüsü olan ve alternatifi de bulunmayan MKE'nin, tüm kadrosu özel hukuka tabi personelden müteşekkil şekilde ve uygun kamusal yönetim ve denetim kural ve ölçülerinin aşındırıldığı bir kulvara sokularak anonim şirkete çevrilmesinde kamu yararı yoktur. Genel gerekçede de MKE'nin gelişen teknolojiye ayak uydurması, üretim, imkân ve kabiliyetlerinin artırılması, nitelikli personelin istihdamının sağlanması gibi nedenlerle günümüz ticari hayatının gerekliliklerine uygun yapısal dönüşüme ihtiyaç duyulduğu belirtilmektedir ancak teknoloji, üretim ve personel açısından gerekli niteliksel ilerlemenin sağlanması için MKE'nin anonim şirket biçimine büründürülmesi gerekmediği gibi, doğrudan Türkiye'nin bağımsızlığı ve ülkesinin bölünmez bütünlüğü açısından yeri doldurulamaz bir konumda olan MKE'nin yapısına ilişkin tartışmanın da ticari hayatın gereklilikleri üzerinden yapılması mümkün değildir.

Türkiye devleti bir şirket değildir değerli arkadaşlar, kaldı ki 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 4'üncü maddesinin 2'nci fıkrası, zaten hâlihazırda "Teşebbüsler, bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir." hükmünü içermektedir. Kanun teklifi ise var olan bu statüyle yetinmemekte ve MKE'nin anonim şirkete dönüştürülmesi yoluyla, ileride olası bir özelleştirmenin de yolunu açmaktadır; bu, birinci konu.

İkinci olarak, yine Anayasa'ya aykırılık olarak değerlendirdiğimiz husus: Teklifin 3'üncü maddesinin 3'üncü fıkrasına göre, şirketin sermayesinin tamamının Hazineye ait olacağı net bir şekilde öngörülüyor. "Denetim" alt başlıklı 5'inci madde ise şu şekildedir: "Şirket, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun yetkilendirdiği bağımsız denetim kuruluşları arasından Genel Kurul kararı ile belirlenecek kuruluş tarafından bağımsız denetime tabi tutulur. Hazırlanan bağımsız denetim raporu, Genel Kurula sunulmasını müteakip Şirket tarafından Bakanlık ve Hazine ve Maliye Bakanlığına gönderilir." Ancak Anayasa'nın "Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi" başlıklı 165'inci maddesindeki "Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak Devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esasları kanunla düzenlenir." hükmü açısından değerlendirildiğinde teklifin "Denetim" başlıklı 5'inci maddesi bir eksiklik, dolayısıyla Anayasa'ya aykırılık arz etmektedir çünkü teklifin bu maddesi denetimin sayılan işlemlerle sınırlı olduğu şeklinde yorumlanabilir ki teklif edilen maddede de Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine atıf yoktur. Anayasa'nın 165'inci maddesi gereği ya Türkiye Büyük Millet Meclisinin denetimi için yeni bir yöntem ortaya konulmalı ya da 4 Temmuz 1987 tarihli 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 2010 tarihli 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'na atıfta bulunulmalıdır. Sermayesinin tamamı Hazineye ait olarak kurulan, öngörülen anonim şirketin denetiminin teklif edilen maddeyle sınırlı tutulması Anayasa'nın 165'inci maddesine doğrudan aykırılık teşkil etmektedir. Bu nedenle, kanun Anayasa'ya aykırıdır. Komisyonun bunu değerlendirerek kanun teklifinin geri çekilmesini talep ediyoruz.

Teklifin geçici madde (1)'inci fıkrası uyarınca, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi müteakip altı aylık sürenin sonundan itibaren şirkette özel hukuk hükümlerine tabi olmayan personel çalıştırılamayacağı belirtilmektedir. Buna karşın hâlihazırda MKE'de zaten İş Kanunu'na tabi şekilde çalışan 2.900 civarı personel bulunmaktadır ve Kurumun kadrosunun bütünüyle özel hukuka tabi personelden ibaret hâle getirilmesinin herhangi bir meşru gerekçesi de bulunmamaktadır. Kaldı ki Türkiye'nin güvenliğiyle ilgili merkezî bir kurum olan MKE'nin bütünüyle özel hukuk hükümlerine tabi personele teslim edilmesi ciddi istihbarat risklerini de içermektedir. Teklifte öngörülen personel rejiminin ve personele ilişkin geçiş hükmünün uygulamada Kurumda çalışan kamu görevlileri açısından çok yönlü hak ihlallerine yol açacağı da öngörülmektedir.

Bütün bu hususların Komisyonumuzca değerlendirilerek teklifin reddedilmesini talep ediyoruz.