ERHAN USTA (Samsun) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ben de tabii, geçmişte tütün üretiminin çok yoğun olduğu bir bölgenin milletvekiliyim. Samsun'da, bizim çocukluğumuzda her köyde, her evde insanlar tütün kırar, tütün asar, kurutur ve satardı; böyle ciddi bir gelir kaynağıydı. Şu anda Samsun'a baktığımızda, tabii, çok az köyde, çok sınırlı sayıda üretici bu işi yapıyor.

Şimdi, tabii, tütünle ilgili Türkiye'nin aşama aşama bir geçmişi var ama en önemlisi belki, işte, bu 2001 yılında yapılan düzenlemeler. Orada ne yapıldı? Şimdi, orada, tabii, TEKEL piyasada en büyük oyuncu; her tarafta tütün üretiliyor ve TEKEL üretilen tütünü almak durumunda. Ben orada yapılan düzenlemeleri meşrulaştırmak için söylemiyorum ama belli ki hatalar orada yapıldı bugün bu noktaya geldiysek ama bu hataların hepsinin ortağı AK PARTİ'dir aynı zamanda, onu da görmemiz gerekir. Yani doğruya doğru, bir şey konuşacaksak. Bakın, ben söyleyeceğim: Şimdi, orada ne yapıldı? Tütün üretimi sınırlandırıldı. Bu Derviş yasaları falan dediğimiz, MHP'nin de koalisyon ortağı olduğu 57'nci Hükûmet zamanında yapıldı, Tarım Bakanı da MHP'dendi ayrıca. Şimdi, bu sınırlandırma niye yapıldı? Bir anlamda, devlete geliyor, TEKEL'in aşırı bir yükü vardı, ondan sonra bu olmasın, devlet çünkü alıyor tütünü, kullanmıyor, yakıyor; hatta önce depolara atıyor, depoda her yıl havalandırılıyor bu, havalandırma parası veriyoruz, sonradan da yakıyoruz tütünü, atıyoruz, gidiyoruz. Ciddi bir zarar oluşuyordu. Tabii, bu bir beceriksizlikti, o beceriksizliği... Belki de bunu bize birileri empoze etti, onu da bilmiyoruz şimdi geriye doğru bakınca. Sonrasında ne oldu? Her şeyi, bu piyasayı Türkiye tamamen yabancılara vermekte çareyi buldu. Tabii, o zaman kısıtlanmasının, kota konulmasının -aynı şeyi şeker pancarında da yaşıyor Türkiye- o anlamda belki bir gerekçesi vardı ama şu anda baktığımızda, tamam, sigara firmaları olarak zaten piyasa tamamen yabancıların elinde, değil mi? Benim bildiğim kadarıyla yerli bir üretici sigara firması yok, tamamen yabancıların elinde ama üretilmiş, bu kıyılmış tütünü kullanan, işte oradan belki bir yerli payı var, çok küçük bir yerli payı var; bu da giderek azalıyor.

Şimdi, geçmişte, baktığımızda, esas itibarıyla evet, o zaman da çok sınırlı sayıda yabancı firma vardı ama 2 tane aktör vardı: Üretici ve devlet vardı, devlet hem üretiyor hem de vergi topluyordu. Şimdi üretici var, devlet var yine aktör, devlet vergi alan olarak var, bir de yabancı sigara firmaları var, piyasanın tamamı onların elinde. Şimdi, burada, yabancı sigara firmalarının hakları korunuyor mu? Korunuyor, hem de aşırı derecede korunuyor. Bu politikaların üretilmesinde, bugüne gelmemizde yabancı sigara firmalarının çok ciddi bir etkisi var ama tamamını oraya yüklersek bence yanlış bir şey yapmış oluruz.

Bakın, 2021 yılında tütün mamullerinden alınacak vergi miktarı, arkadaşlar, 65 milyar lira ÖTV, yaklaşık 15 milyar lira da KDV var, devlet buradan 80 milyar lira vergi alıyor. Yani, burada, hazine bir şeyden vazgeçmiyor aynı zamanda. Ha, şimdi, diğer türlü, bu piyasada, işte, tütünü al, sar, iç dediğin zaman, bunun bir çoğunu zaten kontrol edemiyorsun, tamam mı? Ve şu anda vergisi çok düşük.

Yani dolayısıyla burada, yoksa şu anda, bana göre, bu ülkede tütünü kısıtlamanın, üretimini de satışını da kısıtlamanın hiçbir sorun olmaması lazım. Artık devlet almak zorunda değil. Yani satabiliyorsa istediği kadar üretsin...

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - O zaman piyasa düşer, çok fazla üretirsek ve alıcı olmazsa...

ERHAN USTA (Samsun) - Ağabey, piyasa onun dengesini bulur. Hayır, onu şimdi domateste yapıyor musun?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - İsmail Bey, dinleyelim lütfen.

ERHAN USTA (Samsun) - İsmail Bey, öyle bir şey olur mu? Piyasa dengesini bulur, o değil mesele. Yani, siz üretim kotası koyarak mı piyasada fiyat oluşumuna katkıda bulunacaksınız? Değil. Şu anda bu sıralamanın temelinde ne var? Vergi kaybetmek istemiyor ve buna da zaten Hazine "Yapayım, vergi kaybetmek istiyorum." dese bu küresel sigara firmaları zaten müsaade etmeyecek. Ha, biz sömürge devleti değiliz, biz bunların hiçbirine eyvallah etmeyiz diyebiliriz, dememiz de lazım ama o zaman Hazine bu 80 milyarın ne kadarından vazgeçecek? Temel soru bu.

Şimdi, tabii, Ahmet Bey burada "Şunu yaptık, bunu yaptık." diyor, tamam, son zamanlarda o yasakların, o katı şeylerin bir kısmı kalktı ama arkadaş, yani, AK PARTİ hükûmetleri döneminde TEKEL -az önce bir milletvekili arkadaşımız da ifade etti- özelleştirildi ve bütün bu sistem bu hükûmetler döneminde... Ben bunu suçlamak için söylemiyorum yani buradan bir siyasi mesele olmanın ötesinde, biz bu ülkede üretimi artırmak istiyorsak -Abdüllatif Bey'in söylediği şeyler son derece önemliydi- hakikaten buna bir sistem meselesi olarak bakmamız lazım. Tabii, bugünkü güncel sorunu hemen hiç görmeyelim demiyorum, bunun çözülmesi lazım. Ancak bu ülkede tütünü nasıl olsa devlet almak zorunda değil, piyasası varsa hakikaten bizim bunu tekrar üretilir hâle getirmemiz lazım; bu kısıtlamaların da tamamı kaldırılmalı, tamamını kaldırmayı denemek lazım. Yani şunu söylemeye çalışıyorum: Adıyamanlı tütün üreticisinin karşısında sadece küresel...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Tamamlarsanız...

ERHAN USTA (Samsun) - Bitiriyorum.

...firmalar yani küresel sigara üreticileri değil, aynı zamanda bir anlamda hazine var. Bunu görmeden...

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Vergi almak zorunda.

ERHAN USTA (Samsun) - İşte, hayır, vergi almak zorunda, şu bu değil yani bütün dünyada üst düzeyde vergilendiriliyor, onu da tespit etmek lazım. Yani, şimdi, o 18 lira dediğimiz sigaranın 2 lira veya 3 lirasıdır normalde sigara fiyatı, 18 liranın kalan 15 lirası vergi. Ama bunu kıyılmış tütünde, o yüzden arkadaşlara söyledim, o hesabı yapamadılar. Yani ben kıyılmış tütünden aldım, evde sardım, içtiğimde bir paket sigara bana kaça mal oluyor? 5 liraya falan mal oluyordur, 6 liraya mal oluyordur; efendim oradan verdiğim vergi sadece 2-3 lira. Şimdi, bir paketten -işe yaramak anlamında bakıyorum- 2 lira vergi almak var, 15 lira vergi almak var; Hazine 15 lira vergi alıyor, onu da küresel firmalar üzerinden aldığı için ikisinin de menfaati burada buluşuyor ve şu anda biz bu üreticiyi mağdur ediyoruz.

Biz de özetle şunu söylüyoruz, diyoruz ki bir defa, evet, bu yasak meselesi, Sayın Başkanım, beş ayda çözülecek bir mesele değil, bunu hakikaten uzatmak lazım, tekrar tekrar şu meseleyle enerji tüketmeyelim ama ondan sonra, esas olarak bu meseleye bir sistem meselesi olarak bakıp biz... Türkiye'de hakikaten, bakın, birçok bölge tütün üretimindeki bu sıkıntılardan dolayı fakirleşti, özellikle bunun yoğun üretildiği yerlerde tütün üretimini bu ülkede artırmanın yollarını Türkiye bulmak durumunda, hem içeride, üretimde kullanmak için hem de belki de bir miktar ihraç ederek bu meseleyi birinci gündem maddesi hâline getirmek lazım diye düşünüyorum.

Teşekkür ederim.