MUSTAFA KENDİRLİ (Kırşehir) - Sayın Başkanım, öncelikle teşekkür ediyorum. Katılımcı sayın vekillerime ve kıymetli bürokratlarımıza da toplantımıza hoş geldiniz diyorum.

Dilekçe Komisyonu Genel Kurulu 20 Kasım 2019 tarihli toplantısında ön ödemeli gayrimenkul satış satışlarında yaşanan sorunları ve sektördeki inşaat şirketleri hakkında artan şikâyetleri içeren dilekçelerin yoğun yoğunlaşması üzerine bir alt komisyon kurulmasına karar vermişti. Başkanı olarak görev yaptığım söz konusu Alt Komisyonda Bolu Milletvekilimiz Sayın Fehmi Küpçü, Kilis Milletvekilimiz Sayın Ahmet Salih Dal, İzmir Milletvekilimiz Sayın Özcan Purçu ve Afyonkarahisar Milletvekili Sayın Mehmet Taytak'la birlikte çalışmalarımızı yürüttük. Bu çerçevede ilgili tarafların da katılımlarıyla 6 toplantı yaptık. 7 Temmuz 2021 tarihli son toplantımızda raporumuzu kabul edip 9 Temmuz 2021 tarihinde Dilekçe Komisyonu Başkanlığımıza sunduk. Toplantılar öncesinde ilgili tarafların yazılı görüşlerini rapor hâlinde talep edip toplantımızı bu raporlar üzerinden yürüttük. Tüm bu yazılı görüş ve beyanlar raporumuzda işlenmiştir. İlgili kamu kurumlarımızın görüşlerinin yanında mağdurların da hem yazılı görüşlerine hem de beyanlarına başvurarak süreci tüm tarafların katılımlarıyla yürütmeye çalıştık.

Ben özellikle raporumuzun usul ve esasa ilişkin kısmında kurumlardan isteyeceğimiz hususlar hakkında önemli notlara temas etmek istiyorum. Öncelikle yapılan tespit ve değerlendirmeler ışığında sektöre ilişkin mevzuatın mevcut hâliyle ciddi eksiklerinin olmadığını tespit ettik. Tabii ki yapılacak yeni çalışmalarla mevzuatımız tüketiciyi koruyucu yönde daha da elbette ki geliştirilebilir. Bunun yanında uygulamadan kaynaklı sorunların tespiti sebebiyle Ticaret Bakanlığının denetleme yetkisini haiz olduğu sektörle alakalı tüm işlemlerde denetlemelerini de artırmalarının gerektiğini gördük. Tüketicilerin sahip oldukları haklar ve yükümlülükler konusunda bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla görsel, yazılı ve sosyal medyanın kullanımı yoluyla bilinçlendirici yayınların hazırlanmasının, farkındalık artırma faaliyetlerinin düzenlenmesinin, Başkanlık bünyesinde bulunan Reklam Kurulu aracılığıyla inşaat şirketleri reklamlarının sıkı denetim uygulamasının gelecekte ortaya çıkması muhtemel başka mağduriyetleri azaltması noktasında önemli olduğu tespitlerinde bulunduk.

Ön ödemeli konut sektöründe uygulanan mevzuatla uygulamaya ilişkin işlemler üzerinde denetlemeye yetkili kamu kurum ve kuruluşlarının uyum ve iş birliğinin artırılması için de şu önerileri raporumuza dercettik: Ön ödemeli konut satışı inşaatı yapacak müteahhitlerin sınıflandırılması. İş bitirme, sermaye yeterlilikleri ve benzeri nitelikleri taşımayan ve ön ödemeli satış için yerine getirilmesi zorunlu teminat türlerinden birini sağlamayan şirketlere yapı ruhsatı verilmemesi. Kentsel dönüşüm projelerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca Emlak Katılım Bankası vasıtasıyla hayata geçirilen hak ediş ve bina tamamlama sigortası teminat sisteminin ön ödemeli konut sektöründe uygulanması ve bu tapu kayıtlarına tescil ve şerhlere ilişkin sorunlarla ilgili konularda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı arasında ön ödemeli konut satışlarına ilişkin olarak müteahhitlerin projelendirme ve ruhsatlandırma işleminden sonra ve satıştan önce projeyi nasıl finanse edeceğine ilişkin bir çalışma yapılması, bu aşamada, bir; finansman kurumunun ödemelerinin tahsilinin ve müteahhide belli oranlarda aktarımının yani "hak ediş sistemi" dediğimiz sistemin çalıştırılmasına ilişkin sürece dâhil edilmesi hususunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı arasında, ön ödemeli konuta ilişkin satış vaadi sözleşmesinin tapu siciline otomatik şerh edilmesi amacıyla bir mekanizmanın kurulması için Adalet Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği ile Ticaret Bakanlığı arasında teminat usullerinden olan bina tamamlama sigortasının tabana yayılarak maliyetlerinin düşürülmesi için zorunlu sigorta hâline getirilmesine ilişkin somut çalışma yapılması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Ticaret Bakanlığı arasında koordineli şekilde çalışmalar yapılmasının gerekliliğini tespit ettik.

Adalet Bakanlığından taleplerimiz de oldu, bilirkişilik bağlamında Adalet Bakanlığından daha çok mevcut mağdurlarla alakalı taleplerimiz oldu: Bilirkişilik bağlamında yargılama sırasında taşınmazların değer tespitlerinin hâlihazırda pilot olarak uygulamaya başlanan, devamında resmî bilirkişi listelerine de kaydedilecek tüzel kişi bilirkişilerinden rapor alınarak belirlenmesinin; ekonomik durumları iyi olmayan kişiler için durumlarını ispat etmeleri hâlinde adli yardım müessesesini işleterek yargı sürecinde iflas harcı gibi yüksek miktarlarda ödemelerde indirim veya muafiyet sağlanmasının; hâkim ve savcıların eğitimlerinin gerçekleştirildiği Adalet Akademisinde ekstra bir görevlendirmeyle konuyu daha detaylı bilen ihtisas sahibi hâkim ve savcılar yetiştirilmesinin sağlanmasının istenmesine Alt Komisyonumuzda karar verdik.

Bundan sonraki süreçte kamu kurumlarından taleplerimizin takipçisi olacağımızı belirtmek isterim.

Raporu Dilekçe Komisyonumuzun Genel Kurulunun takdirlerine arz ederim.

Tabii, burada raporumuzu oluşturduk, hazırladık ama ben bu raporun oluşmasında katkı sunan öncelikle Komisyon üyelerimiz kıymetli milletvekillerimize, hepsine, ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Gerçekten çok hassas bir konu üzerinde bir çalışma yapıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız, Ticaret Bakanlığımız, Hazine ve Maliye Bakanlığımız, Türkiye Noterler Birliğimiz ve bize katkı sağlayan bütün bürokratlarımızın da ayrıca hepsine ayrı ayrı teşekkürlerimi iletmek istiyorum.

Gerçekten ülkemiz adına sorunlu bir alan. Mevcut mağduriyetlerde de biz şunu gördük, onu da kayıtlara geçmesi adına özellikle söylüyorum: Maalesef, Türkiye'de bu tarz alışverişlerde en büyük problem, şu anda hâlâ kayıt dışı olması. Bu kayıt dışılığın önüne geçme adına, bizim bakanlıklarımızla, raporumuzda da detaylı bir şekilde üzerinde çalıştığımız konu -kayıt dışılığı ortadan kaldırma adına- bu sektörle alakalı inşallah önümüzdeki süreçte yapacağımız çalışmalarda -biz dediğim gibi takipçisi olacağız devamında da- böyle bir mağduriyetin yaşanmasının önüne geçeceğiz.

Mevcut mağdurlarımızla alakalı da yerel yönetimlerimize çok önemli görevler düşüyor. O alanda da şöyle bir sıkıntı var: Tek bir problem yok, birçok alanda problemler var; mükerrer satışlar var, ruhsatsız inşaatlar var, emsale uymayan imalatlar var. Dolayısıyla tek bir alan olmadığı için de gerçekten -dediğim gibi kayıt dışı olması da başlı başına bir problem- problemin çözümüyle alakalı yerel yönetimlerin de inisiyatif alarak mevcut yarım kalan inşaatların devam edip tamamlanması noktasında onların da üzerine önemli görevler düştüğünü ben inanıyorum.

Tekrar, bu çalışmalarda bizlere destek veren bütün arkadaşlarıma, uzmanlarımıza özellikle teşekkür ediyorum -uzmanlarımızı unuttum- onların da çok emekleri oldu, onların da ellerine sağlık diyorum.

Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.