BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Çok teşekkür ediyorum.

Böylece arkadaşlarımız görüşlerini, eleştirilerini ifade etmiş oldular.

Ben de müsaade ederseniz Komisyonumuzla ilgili gördüğüm hususlarda cevap vermeye gayret edeceğim. Ardından da daha önce hazırlıklarını yaptığımız usule ilişkin hususlarda takdirinize sunacağım bir metin olacak.

Değerli arkadaşlar, öncelikle bu korumalarla ilgili Sayın Şener'in bir eleştirisi oldu. Tabii ki kendisi de herhâlde kabul eder, güvenlik zafiyeti oluşturmadan bu sayıların en aza indirilmesi ve buradaki çalışma düzenimiz açısından sıkıntı oluşturmaması konusunda tüm bakanlıklara bu konuda bir yazı yazacağız Komisyon olarak, bu hassasiyetleri bakanlıklarımıza ileteceğiz, onu ifade etmiş olayım ama tabii ki güvenlikten de taviz vermeden buradaki çalışma düzenini en uygun, en sivil bir şekilde sürdürmeye dönük bir gayret içinde olacağız.

Sayıştay raporları hususuyla ilgili de raporlar zamanında ve mevzuata uygun olarak Komisyonumuza sunulmuştur. Tabii, içeriği tatmin edici bulmak bulmamak, beğenip beğenmemek herkesin kendi takdirinde, ona bizim bir yorum yapmamız mümkün değil, içerikle ilgili daha çok sizin ifadeleriniz. Bunlara ilave olarak biz de özetlerini çıkarıp üyelerimize dağıttık. Arkadaşlarımıza da ben bu vesileyle teşekkür ediyorum. Teknik arkadaşlarımız hakikaten çok kapsamlı raporlar okudular, özetini kısa sürede çıkarıp dağıttılar, geneli de bütün üyelerimize dağıtıldı. Bir taraftan da Sayıştayın burada temsilcileri var, mutlaka sizin veya başka arkadaşlarımızın eleştirilerini not edip kurum içinde mutlaka bu değerlendirmeleri -kendi içlerinde de- yapacaklardır diye düşünüyorum.

Sayın Erhan Usta soru-cevap kısmıyla ilgili bir öneride bulundu, Divan olarak biz de inşallah unutmayız, bu hatırlatmayı yapalım. Yani daha çok ikinci konuşmalarda sorulara odaklanılmasını biz de inşallah bakanlarımızdan rica edelim. Tabii, her yiğidin bir yoğurt yiyişi var ama Komisyon olarak biz de aynı şekilde sizin dediğinizi destekliyoruz. Sorulara mümkün olduğu kadar doğrudan cevap verilmesini, soruları burada karşılıksız bırakmamalarını hatırlatacağız. Her soruya anında cevap verme imkânı olmayabiliyor, hazırlık gerektiren veya işte yanlış söyleme endişesi olan hususlar olabiliyor, onlara da sonradan yazılı cevaplar istiyoruz biliyorsunuz, o usulümüz de devam edecek.

Ben şimdi arkadaşlarımıza sordum "Yazılı gelmeyen bir cevap var mı?" diye, bana söylediklerine göre bütün yazılı cevaplar geldi. Ha, içerik açısından eksiktir fazladır, tatmin edicidir değildir, onun yorumu size ait, ben ona bir şey diyemem ama yazılı cevaplar gelmiş durumda. Eğer varsa hani eksik gördüğünüz, bize somut olarak verirseniz onu da ilgili bakanlıklara iletiriz ve...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Seçerek cevap veriyor bakanlar.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Yani bana verilen bilgi -burada bir tablo da var, onu da paylaşabiliriz sizinle- yazılı bütün cevaplarımızın geldiğini söylüyor arkadaşlarımız. Varsa atladığımız bir şey onu tekrar bakanlıklarımızdan isteriz.

Kesin hesap görüşmeleri, biliyorsunuz, bizim mevcut düzenimiz içinde gelecek yılın bütçesi ile geçmiş yılın kesin hesabı aynı anda görüşülüyor, böyle bir düzenimiz var. Sunuşlarda ve müzakerelerde kesin hesaba hak ettiği ölçüde daha fazla dikkat edilmesi, gündem yapılması bizim de tabii ki talebimiz olur; burada ifade edildi, onu da elbette hatırlatmaya çalışacağız önümüzdeki süreçlerde. Bu konuda bakanlıklarımıza bir yazı yazmayı da düşünüyoruz yani üyelerimizin kesin hesap konusunda da beklentilerini, değerlendirme beklentilerini ifade eden bir yazıyı yine bakanlıklarımıza ileteceğiz.

Alt komisyon için ancak bir İç Tüzük değişikliğiyle mümkün olabilecek bir şey bu. Biz yine, belli kendi sürecimiz içinde, mevcut İç Tüzük çerçevesinde bu görüşmeleri birlikte yapacağız ama sizlerin de dediği gibi, bakanlıklarımızın bu kesin hesaba daha fazla vakit ayırmaları, değerlendirme yapmaları hususunu biz de bir yazıyla bakanlıklarımıza ileteceğiz.

Değerli arkadaşlar, sivil toplum örgütlerinin katılımı hususu değişik arkadaşlarımız tarafından gündeme getirildi. İç Tüzük'ün "Komisyonlarda Yürütmenin temsili ve uzman çağrılması" başlıklı 30'uncu maddesi uyarınca, komisyonlar fikirlerini almak ve görüşlerine başvurulmak üzere uzman çağırma yetkisine sahiptir. Nitekim uygulamada, kanun tekliflerinin komisyon görüşmelerine ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları çağrılmaktadır. Komisyonumuz, sivil toplum katılımının en yüksek olduğu komisyonlardan biri olduğumuzu da takdir edecektir diye ifade etmek istiyorum. Ancak özel görüşme ve kanunlaşma sürecine tabi olan bütçe ve kesin hesap kanunu tekliflerinin Komisyon görüşmelerinde sivil toplum kuruluşlarının çağrılması hususunda Anayasa ve İç Tüzük'te emredici bir hüküm bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ülkemizde çeşitli alanlarda birçok sivil toplum kuruluşunun faaliyet göstermesi, bütçe gibi çok kapsamlı konuların ele alındığı görüşmelere davet edilecek sivil toplum kuruluşlarının belirlenmesi aşamasını takdir edeceğiniz şekilde güçleştirmektedir. Ayrıca, Komisyon toplantı salonunun fiziki kapasitesi de dikkate alındığında, tüm kesimleri memnun edecek şekilde bütçe görüşmelerine sivil toplum kuruluşlarının katılımını sağlamak mümkün olamamaktadır. Bu sebeplerle, teamül olarak da bu zamana kadar yapılan bütçe görüşmelerine hiçbir sivil toplum kuruluşu davet edilmemiş, sivil toplum kuruluşlarının bütçe görüşmelerine katılımı söz konusu olmamıştır. Ancak ben de daha önce bir arkadaşımızın yaptığı vurguyu tekrarlamak isterim: Burada milletin temsilcileri var. Sivil toplum kuruluşlarıyla da milletle de sürekli görüşen, diyalog içinde olan milletin meşru seçilmiş temsilcileri var burada. Sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini de milletimizin genelinin kanaatlerini de bütün parti gruplarının ben burada yansıtacaklarına da inanıyorum.

Değerli milletvekilleri, Komisyon parti sözcüleriyle bütçe öncesi yaptığımız toplantıda görüşmelerin canlı olarak verilmesine ilişkin talep orada da dile getirildi. Bu arada bu görüşmeye sadece Erhan Bey bir mazereti nedeniyle katılamadı. Sözlü olarak arkadaşlarımız daha sonra bilgi arz ettiler, diğer arkadaşlarımızla da toplanıp bir ön değerlendirme yaptık. Burada ben de hem geçmiş uygulamayı hem de Divanın tutumunu ifade edeceğim.

Öncelikle bu taleple ilgili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin basınla ilgili yönetmeliğine baktığımızda, Başkanlık Divanı kararı olarak yürürlüğe giren bu yönetmeliğin 12'nci maddesinde, komisyonlarda yayın yapılabilmesiyle ilgili olarak yetkinin komisyon başkanında olduğunu görüyoruz. Yayın yapılmamasıyla alakalı var olan yönetmelik hükmü bu şekilde ancak bir de işin teamül ve yıllardır yapılagelen uygulama boyutu var değerli arkadaşlar. Plan ve Bütçe Komisyonu, diğer 18 ihtisas komisyonundan biridir. Diğer komisyonların hiçbirinde görüşmelerin canlı yayınlanmasıyla alakalı bir örnek söz konusu değildir. Burada alacağımız bu yönde bir uygulama yasama teamüllerinde olmayan bir durum olacaktır. Yayın konusunda sadece bir örnek vardır ve o da yine Plan ve Bütçe Komisyonunda yaşanmıştır. Orada bahse konu görüşmelerin canlı yayınlanması uygulaması denenmiştir. 1997 yılı bütçe görüşmeleri esnasında yani 1996 yılında, şu anda da Komisyonumuzun üyesi olan Sayın Abdüllatif Şener'in Maliye Bakanı olduğu dönemde bu uygulama bir kez denenmiştir. Görüşmelerin ilk gününde yani bütçe sunuşu esnasında görüşmeler sabahın ilk saatlerine kadar sürmüş ve hemen akabinde yani ikinci gün bu uygulamadan vazgeçilmiştir. Bu noktada, Komisyon görüşmelerinde herhangi bir gizlilik veya kamuoyundan saklanan bir durum olmadığı hepinizin malumudur. Nitekim tüm Komisyon tutanakları "web" sitesinden yayınlanmaktadır. İsteyen herkes buradaki bütün detaylarıyla görüşlere oradan ulaşma imkânına sahiptir. Sizler -ve hatta Sayın Bakanlarımız da- farklı platformları kullanarak konuşmalarınızı canlı olarak da verebilmektesiniz. Burada da kısıtlayıcı bir uygulama yoktur, yeter ki başkaları çekilmesin, kimsenin izni olmadan birini bir vekilimizin veya başka bir kişinin çekmesi takdir edersiniz ki doğru olmaz. Burada da kısıtlayıcı bir uygulama yok.

Burada Divan olarak kararımız: Yıllardır süregelen ve diğer komisyonlarda da teamül olarak uygulanan mevcut uygulamanın devamıdır. Mevcut uygulamada, ülke genelinde faaliyet gösteren 5 haber ajansı salona girmekte, sunumları ve cevapları çekmekte ve diğer tüm basın organları bu ajansların sisteminden yayınları alabilmektedir. Bu uygulamaya devam edeceğimizi, üyelerin ısrarlı olması hâlinde mevcut uygulamanın devamını oya sunacağımızı belirtmek isterim.

IV.- KARARLAR

1.- 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/283) ile 2020 Yılı Merkezi Yönetim Kesin He-sap Kanunu Teklifi'nin (1/282) ve Sayıştay tezkerelerinin görüşmelerinde uygulanacak usul ve esaslara ilişkin karar

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Değerli arkadaşlar, usul oylamaları hususunda da bir metnimiz var.

13 Ekim 2021 Çarşamba günü Komisyonumuzda temsilcisi bulunan siyasi partilerimizin sözcüleriyle bir toplantı gerçekleştirdik -kendilerine de teşekkür ediyorum- İYİ Parti Grubu adına Erhan Bey vakti takvime uymadığı için katılamadı, diğer arkadaşlarımız katıldılar. Bu toplantıda bütçe görüşme usullerine ilişkin bazı hususları konuştuk ve ortak bir değerlendirme yaptık, görüş ayrılıklarımız zaten buradaki fikirlere yansıdı ama büyük oranda uzlaştığımız hususları da burada oylarınıza sunacağım birazdan. Bu çerçevede, temel olarak konuşma sürelerinin düzenlendiği bir Komisyon kararı alacağız. Öncelikle kararı okuyacağım, ardından da oylarınıza sunacağım.

2022 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi ve 2020 yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile Sayıştay raporlarının Plan ve Bütçe Komisyonundaki müzakerelerine ilişkin olarak;

1) Müzakere programında meydana gelebilecek yer değişiklikleri konusunda Komisyon Başkanlık Divanına yetki verilmesi,

2) Komisyonda konuşma sürelerinin bütçenin tümü üzerindeki görüşmelerde siyasi parti gruplarının sözcüleri için yirmi dakika, Komisyon üyeleri için yirmi dakika, diğer milletvekilleri için beş dakika; kamu idarelerinin bütçeleri üzerindeki görüşmelerde ise siyasi parti gruplarının sözcüleri için yirmi dakika, Komisyon üyeleri için on dakika, diğer milletvekilleri için beş dakikayla sınırlandırılması, öngörülen sürelere bağlı kalınması kaydıyla bu sürenin Komisyon üyeleri arasında paylaşılarak kullanılabilmesi,

3) Sayın Bakanların bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporlarına ilişkin sunuş konuşmalarının otuz dakika, sorulara verecekleri cevapların otuz dakikayla sınırlandırılması,

4) Söz ve soru sırasında Komisyon üyelerine öncelik verilmesi,

5) Komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin söz almasıyla alakalı olarak her bir siyasi partinin Komisyondaki üye sayısının en fazla 2 katına kadar üye olmayan milletvekillerine söz verilebilmesi, söz kaydının müzakerelerin başlamasını takiben iki saat içinde kendi siyasi parti gruplarıyla istişare edilerek Komisyon Başkanlık Divanına başvurmak suretiyle yapılması, bu süreden sonra yapılacak başvuruların dikkate alınmaması,

6) Komisyon görüşmelerinin günlük programda belirlenen şekilde tamamlanabilmesi amacıyla Komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin konuşma sürelerinin sınırlanabilmesi hususunda Komisyon Başkanlık Divanına yetki verilmesi,

7) Soru sorma süresinin Komisyon üyeleri için on dakika, diğer milletvekilleri için beş dakika olmak üzere toplam on beş dakikayla sınırlandırılması,

8) İç Tüzük'ün 33'üncü maddesine göre tam tutanak tutulması,

9) 2022 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi görüşmeleri sırasında bağlı cetvellerde veya hazine yardımlarında ihtiyaç duyulabilecek teknik düzeltmelere ilişkin olarak Komisyon Başkanlık Divanına yetki verilmesi,

10) Gerekli hâllerde ivediliği olan tekliflerin Komisyon gündemine alınıp müzakere edilebilmesi hususlarını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sayın Başkan, itirazımız var, "İtiraz yoksa..." dediniz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - "Yoksa" demedim, "Oylamaya sunacağım. İtiraz olan hususları dile getirdiniz." dedim. Büyük oranda da bu konularda uzlaştığımızı söyledim.

ALİ ŞEKER (İstanbul) - Bu kararlarla ilgili olarak bir söz talebim var.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Usul konusunda üyemiz olmayanlara söz veremiyoruz, kusura bakmayın.

ALİ ŞEKER (İstanbul) - Sayın Başkan, milletvekillerine söz vermiyorsunuz, bir de bizim hakkımızda karar almışsınız.