BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, bu ilk bütçeniz; hayırlı olmasını diliyorum, başarılar diliyorum size.

Yine, önceki dönemden Komisyonda birlikte çalıştığımız milletvekili arkadaşımız Bakan Yardımcısı, hayırlı uğurlu olsun diyorum. Ertuğrul Bey'i burada görmekten büyük memnuniyet duyuyoruz.

Sayın Bakanım, Çalışma Bakanlığı çok önemli konularla uğraşıyor. Bütün bakanlıklar muhakkak önemli konularla uğraşıyor ama Çalışma Bakanlığının önemi doğrudan doğruya vatandaşla, vatandaşın geleceğiyle, bugünüyle, işiyle gücüyle, sağlığıyla ilgili olması dolayısıyla hani çok daha hayatiyetinin görüldüğü, anlaşıldığı, sizin her mevzuat değişikliğiniz ya da her eyleminizle net olarak hassasiyetle ölçülebilen bir alan. Onun için çok daha önemli olduğunu görüyorum; direkt yakından ilgili.

Ben çalışmayla ilgili konulara girmeyeceğim. Burada sendikacı arkadaşlarımız var, bu konuyu bilen değerli arkadaşlarımız var; o konularda eleştirileri olacaktır ama sosyal güvenlikle ilgili olarak özellikle konuşmak istiyorum, size de bir iki konuda hatırlatma yapmak istiyorum tecrübelerime istinaden.

Sosyal güvenlik de çok önemli bir konu, ekonomiyle de doğrudan ilgili bir konu, biliyorsunuz. Ekonomiyle ilgisi şöyle: Şimdi, bugün sizin dağıttığınız sunum kitabında da var, 67'nci sayfada 2021 yılı yıl sonu bütçe transferi, hazineden Sosyal Güvenlik Kurumuna gelecek olan para toplamı 246 milyar lira, 246 milyar 245 milyon 797 bin, 246 milyar lira; 2022'deki bütçelemesi de hazine transferinin, bütçe transferinin 281 milyar.

Sayın Bakan, 2022 için 280 milyar lira bütçe transferi söz konusu, 278 milyar lira da bütçe açığı söz konusu yani aşağı yukarı bütçe açığı kadar bütçe transferi var Sosyal Güvenlik Kurumuna; geçen sene yani bu içinde bulunduğumuz yıl için 246 milyar lira, bütçe açığı da 240 milyar lira. Türkiye'nin bütçe açığının en önemli kalemi bu. Şöyle diyeceklerdir size: "Bunun hepsi bütçe açığı değil ya da sosyal güvenlik açığı değil." Çok iyi bilen arkadaşlarımız var burada. Sonuçta, devlet katkısı daha önce mevzuatta yoktu, "açık" olarak geçiyordu. Şimdi devlet katkısı var, devlet katkısı dörtte 1 oranında; bunu yüzde 50'ye çıkarırsak kalanına "açık" demeyecek miyiz? Ya "açık" olarak bir kalemden ödemek ya da "hazine transferi" "bütçe transferi" şeklinde ödemek... Bir farkı yok aslında. Sonuçta, Sosyal Güvenlik Kurumu negatifte ve bütçe açığının asıl sebebi. Ya da ek ödeme ya da faturalı ödemeler... Bunlar, devletin her hâlükârda yapması gereken ödemeler, her hâlükârda yapılacak. Bunları diğer kamu kuruluşlarının adına yapıyoruz, ödüyoruz ve oradan almamız gerekiyor ama bunlar zaten her hâlükârda emeklilere ödenmesi gereken paralar. Ya da teşvikler... Şimdi 35 milyar teşvik konulmuş gelecek sene için; 35 milyar teşvik konulmasa açık 35 milyar olmaz da ona yakın bir rakam olur yine de.

Bütçe transferi, sonuç olarak, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan reel bir transferdir ve aşağı yukarı bütçe açığı kadardır, her yıl da aşağı yukarı böyle. Gelişimine bakın; transferin şu anda gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 4,9. Bu, 2007'de 3,7'miş -o yıllarda da bunları söyledik "Bu artacak." dedik- o yıllardan beri 2020 için 4,9'a çıktı, şimdi 5'i buldu. Bu, sürekli olarak artıyor ve böyle devam ettiği sürece... Sosyal güvenlik açığı bütçe açığının en önemli kalemidir ya da bizzat kendisidir; bunun kapatılması lazım. Yani sizin asıl işiniz, Çalışma Bakanı olarak uğraşmanız gereken konu bu aslında çünkü Türkiye bu bütçe açığı nedeniyle borçlanıyor, faiz ödüyor. Önümüzdeki yıl ödeyeceğimiz faiz 240 milyar lira, geçen senenin faizi 180 milyar olarak bütçelendi. Bu açığı kapatmak için biz bu faizi ödüyoruz; en önemli sebeplerinden biri. Dolayısıyla da bunun kapatılması lazım, bunun kapatılması için de emekli maaşlarının kısılmasına gerek yok, tam tersine artması lazım ama şunu bilmiyoruz Sayın Bakanım: Bakanlığınızın istatistikleri yayınlanmıyor epeyden beri; mesela, bildiğim kadarıyla, asgari ücretle ilgili istatistikler 2014'ten beri yayınlanmıyor. Ne kadar asgari ücretli var, onlardan ne kadar prim topluyoruz; tam olarak bilmiyoruz. Biliyorsunuz, ortalama ücret ile asgari ücret birbirine yaklaştı Türkiye'de, orta sınıf yok oluyor. Bunları görmemiz lazım, bu konu çok çok önemli bir konu.

Biliyorsunuz, burada kayıt dışılıkla ilgili de rakamlar verilmiş ama yüzde 30-31'lik rakamlar doğru değil Sayın Bakan. İstatistik isterseniz her zaman bürokrasi size getirir ama rakamlar çok realist rakamlar, çok gerçekçi rakamlar değil, çok iyi ölçülmüş rakamlar değil. Asgari ücret içerisinde bile ya da ücretliler içerisinde bile ücretlinin otuz gün çalışması gerekiyorsa, gerçekte otuz gün çalışıyorsa, örneğin, on beş gün gösterilerek yani yarısı kadar gösterilerek kayıt dışılık söz konusu olabiliyor ya da ücreti 5 bin liraysa asgari ücret gösterilip kayıt dışılık söz konusu olabiliyor ya da her ikisini birlikte yapıyor ya da hiç göstermiyor; bunları görmemiz lazım. Bunları kapatabilirse Türkiye, aslında bu sorunu da çözmüş olacak yani bu bütçe açığını da halletmiş olacak. Onun için, Çalışma Bakanlığının da en önemli konusudur ve aslında bütün hükûmetlerin de en önemli konusu budur. Bunun üzerinde çalışmak lazım, bu kayıt dışılığı gidermek lazım. Görüyorsunuz, aşağı yukarı bütçe açığına denk geliyor. Bunu halledebilirsek bu kadar faiz de ödemeyeceğiz; en büyük sıkıntımızdır.

Bir de şunu yaptınız: Sunumunuzda kesin hesaba girmediniz, özellikle 2020'yle ilgili bilgi vermediniz Sayın Bakanım, Sayıştay raporlarındaki eleştirileri dikkate almadınız. Çok güzel eleştiriler var hem Bakanlığınızla ilgili hem Bakanlık kurumlarıyla ilgili; müsaadenizle, ben onlardan sadece Sosyal Güvenlik Kurumuyla ilgili olanlara gireyim. 4 + 10 toplam 14, Sosyal Güvenlik Kurumunda 14 çok iyi eleştiri var, bunlar düzeltilmesi gereken konular. Mesela, "Kurum Alacaklarının Takibinin Yapıldığı Bilgi Sistemleri ile Muhasebe Sistemi Arasında Entegrasyon Sağlanmamış Olması Nedeniyle Alacakların Mali Tablolarda Tam Olarak Raporlanmaması" demek -Sayıştayın böyle bir eleştirisi var- Kurumun aslında gelirini giderini bilmiyor olması demektir, bunu bilmemiz lazım; hakikaten öyle. Sosyal Güvenlik Kurumunun geçmişine bakarsanız sonradan otomasyona geçen bir kurum, bir kişinin yüz senesini takip etmesi gereken bir kurum, otomasyonda mükemmel olması gereken bir kurum. Geçmişiyle değerlendirildiğinde bunun da çok zor olduğunu görüyoruz ama bu konuya çok daha fazla ağırlık verilmeli, daha fazla yatırım yapılmalı. Şu anda gelirini giderini ya da diğer istatistiklerini takip edemeyen bir kurum var. Kuruma daha fazla yatırım yapılması lazım. Bu, biraz önce konuştuğumuz o istihdamdaki açıkların giderilebilmesi için de bu yatırımlar şart. Dört başı mamur bir şekilde Kurumun ele alınması lazım ama Kurumda son yıllarda özellikle norm ve standart birliği yapıyoruz diye kurumlar, SSK, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR 2009'da birleştirildi ama sadece üst üste konuldu. Bu gerçek anlamda norm ve standart birliği sağlamadı, mevzuat da şu anda ortak değil biliyorsunuz ama kurumlar arasındaki o koordinasyon da sağlanıp 3 kurum 1 kurum hâline getirilmedi maalesef.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Süreniz doldu Sayın Kuşoğlu.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Onun için özellikle Sosyal Güvenlik Kurumuna çalışmak lazım. Bu hem toplumun geleceği açısından hem de ekonomimiz açısından çok önemli bir konudur, muhakkak dikkate almamız gereken bir konudur.

Sayıştay raporlarının hepsine değinmeyeceğim ama bu 5'inci madde de Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Millî Emlak Genel Müdürlüğüyle yapılan protokole değiniyor. Bir trampa işlemleri var, onlar bile tam olarak sonuçlandırılamamış, Genel Sağlık Sigortası Fonu'nun Sosyal Sigorta Fonu'yla birleştirilmesi ve fonlar arası aktarma yapılması var. Bu, mevzuata aykırı, doğrudan doğruya 5510'a aykırı bir husus.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyorum Sayın Kuşoğlu.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bunların hepsinin giderilmesi lazım ama Sosyal Güvenlik Kurumunda sıkıntı, sorun çok fazla. Kurumun baştan aşağıya ele alınması lazım; reforma ihtiyacı olan bir kurum.

Teşekkür ediyorum.

Tekrar başarılar diliyorum, bütçelerinizin hayırlı olmasını diliyorum.

Sağ olun.