| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/283) ve 2020 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/282) ile Sayıştay tezkereleri a)Hazine ve Maliye Bakanlığı b)Kamu İhale Kurumu c)Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ç)Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu d)Sermaye Piyasası Kurulu e)Gelir İdaresi Başkanlığı f)Türkiye İstatistik Kurumu g)Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ğ)Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu h)Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ı)Yatırımcı Tazmin Merkezi |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 12 .11.2021 |
BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ederim.
Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, Komisyonun değerli üyeleri, kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Tabii, Hazine ve Maliye Bakanlığı deyince doğal olarak bir planlama, programlamadan bahsetmek geliyor ama özellikle orta vadeli planda dolar bazında millî gelir ile kişi başına düşen millî gelir hedeflerine yer verilirken hesaplamalarda 2021 sonu dolar kuru 8,3; 2022 ortalama dolar kuru 9,27; 2023'te 9,77; 2024 için ise 10,27. Maalesef, biz 2023'te değiliz ama şu anki rakam 9,95 neredeyse 2024 hedeflerine doğru yürüyoruz; bugünden 10 TL'yi geçmek üzere, şu anki kur 9,95. Dolayısıyla, bu rakamların artık anlaşılabilir olması lazım Sayın Bakanım ki hem özel sektör hem de devlet planını, programını buna göre yapsın. Bu rakamlarla plan, program yapmak mümkün değil.
Yine, özellikle, Hazine bütçesi bu sene 278 milyar açık verdi. Hazine ve Maliye Bakanlığının genel bütçesi, kurumların içerisindeki ödeneği yıl bazında ortalama yüzde 45 olarak görülmektedir. Bu da oldukça büyük bir orandır. Hazine ve Maliye Bakanlığınca, 278 milyar lira bütçenin açık vereceği öngörülmektedir, 240 milyar lira faiz gider kalemi bütçede mevcut. 2021 yılı ile 2022 yılı arasındaki faiz giderlerindeki artış oranı yüzde 34. Bu aslında şu demektir: Vatandaşımızdan toplanan her 100 TL verginin 19 lirası, yapılan her 100 TL'lik harcamanın da 14 TL'si faiz ödemelerine gidecek demektir. Yatırım ise 132 milyar olarak belirlenmiştir. Bu durum da yatırımın 2 katı faiz giderlerinin bulunduğu Türkiye'deki borç yumağının ne kadar derinleştiğini göstermektedir.
Yine, Hazine, eylül ayı bütçesinde 23,6 milyar TL açık verdi. Hazine ve Maliye Bakanlığının eylül ayı bütçesindeki raporu yayınlandı. Eylül 23,6 2021 yılı Ocak-Eylül dönemine ait bütçe açığı 61,1 milyar TL olarak gerçekleştik. Bunun anlamı şu: Hazine daha kendi Bakanlığının bütçesinde açık verirken devletin bütçesindeki dengeyi nasıl sağlayacak? Lokomotif raydan çıktığı zaman vagonları da rayda tutmak mümkün değil. Dolayısıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığının ortaya koyduğu bütçe rakamlarının gerçekçi ya da gerçeğe yakın olması lazım.
2022 yılında vergi gelirlerinin yüzde 27'lik artışla 1 trilyon 430 milyar liraya yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu durumda bile tek başına milyonların, geçen yıllara göre çok daha ağır bir vergi yüküyle karşı karşıya kalacağı aşikârdır. Kaldı ki toplanan vergi gelirlerinin yüzde 62'si dolaylı vergilerden, yüzde 38'i de dolaysız vergilerden meydana gelmektedir. Dolaylı vergiler demek nüfusun tamamını ilgilendiren, salma gibi dar gelirliden çok gelirliye, yüksek gelirliye kadar olanların tamamını ilgilendirmektedir. Dünya standartlarında bu vergi oranı, yüzde 62'lik vergi oranı yüzde 25, yüzde 30'lar mertebesindedir.
Diğer bir taraftan, tabii, iktidara geldi Sayın Cumhurbaşkanımız "Para tıpkı bayrak gibi, millî marş gibi bir ülkenin gücünü, itibarını, bağımsızlığını simgeler. Paranın itibarı, milletin itibarıdır." dedi 1 Mart 2012'de. Şimdi, şöyle bir bakarsak: 4 Kasım 2002'de dolar kuru 1,69, 12 Kasım 2021'de 9,98; dolardaki artış yaklaşık yüzde 491. Şimdi, bu rakamlara bakıldığı zaman Sayın Cumhurbaşkanımızın da belirttiği gibi milletimizin itibarının daha fazla zedelenmemesi için acilen gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor.
Değerli milletvekilleri, iktidar büyümeden bahsediyor. Bu büyüme pandemi ortamında gelişen suni büyüme gibi geliyor. Bu yılki büyüme hedefi yüzde 9, tutacak gibi. Ümit ediyoruz ki bundan sonraki yıllarda da bu büyüme hedeflerine ulaşılır.
Tabii, bunun yanı sıra özellikle uluslararası arenada yüksek rakamlarla borçlanıyoruz. Bunun bir sebebi olarak özellikle mesela yolsuzlukla mücadelede 134 ülke arasında 69'uncu sıradayız. Şeffaflıkta Afganistan'ın hemen üzerinde 107'nci sırada olan Türkiye, temel haklar konusunda 133'üncü sırada.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son cümlelerinizi alalım lütfen.
BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Toparlıyorum Başkanım.
Hukukun üstünlüğünde 139 ülke arasında 117'nci sıradayız. Bunun anlamı şu: Türkiye hukuktan uzaklaştığı sürece uluslararası riski de artacaktır. Ekonominin düze çıkması için bizim muhakkak yabancı yatırımcıya ihtiyacımız var. Konulan hedeflerin tutarlı olması lazım, büyüme hedefleri, işsizlik hedefleri, enflasyon hedefleri, dolar kuru ne kadar gerçekçi olursa iş dünyası da rakamlarını, hesabını, kitabını buna göre yapar diyorum. Bütçemizin devletimize, milletimize hayırlı olmasını diliyorum.
Teşekkür ederim Başkanım.