SALİH CORA (Trabzon) - Sayın Bakanım, öncelikle, görevinizde başarılar diliyoruz. İlk bütçeniz olarak, Plan ve Bütçe Komisyonunda sizleri ağırlamaktan dolayı büyük bir memnuniyet duyuyoruz. İnşallah, üstlenmiş olduğunuz görevde çok daha başarılı noktalara geleceğinize yürekten inanıyorum.

Tabii, zor bir süreçte görev üstlendiniz. Sadece Türkiye'de değil, dünyada ciddi bir Covid-19 salgın krizi hâlen devam etmektedir. Dünyada üretim şartlarının tahrip edildiği, tedarik zincirinin koptuğu, aynı zamanda, seyahat kısıtlamalarının olduğu çok zorlu bir süreçten geçmekteyiz ama tüm bunlara rağmen Türkiye böyle bir durumu, dezavantajlı bir durumu avantajlı bir duruma dönüştürmek için büyük bir gayret ortaya koydu. Türkiye'nin insan kaynağı, üretim potansiyeliyle beraber farkını ortaya koymuştur. Özellikle sizin de gayretlerinizle beraber Türkiye son yıllardaki ihracattaki, ticaretteki ve e-ticaretteki en önemli rakamlarına ulaşma aşamasına gelmiştir. Bilhassa, ihracat yapan firma sayısı, ihracat yapan il sayısı, ihracat yapılan ürün sayısının artmış olması, ihracatta rekorlar kırmamıza ve bugün itibarıyla ihracatın 215 milyar dolar gibi OVP'de, hedeflediğimiz planların üzerinde bir rakama ulaşmasına vesile oldu.

Bir başka güzellik ise esasında, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 93,4 olarak gerçekleşmiştir; bu, cari işlemler dengesine olumlu katkı sunmaktadır. Bir zamanlar "Bu ülkenin en büyük sorunu cari açıktır, cari açıktır." diye bangır bangır bağırıldığı dönemleri çok iyi hatırlıyoruz. Eğer bu iyileşme devam ederse OVP hedeflerimizi yani en düşük cari açık işlemlerini gerçekleştirmiş olacağız.

Bu vesileyle şunu da belirtmek isterim ki dünya ihracatı içerisindeki payımız ilk defa yüzde 1'in üzerine çıkmıştır. Evet, dünyada ihracat artıyor ama Türkiye'nin de dünya ortalamasına nazaran ihracatı daha fazla oranda artmaktadır; niçin artmaktadır, bunu iyi değerlendirmemiz gerekiyor: Çünkü Türkiye'de üretim iştahı çok yüksektir. Üretim olduğu için, güven olduğu için, pandemide aldığımız aldığımız tedbirler sayesinde, küresel ticaret yara alırken Türkiye'nin bu süreci avantajlı bir hâle dönüştürmesi, esnafına, sanayicisine her türlü desteği sağlaması, özellikle kısa çalışma ödeneğinden tutun da kira desteğine kadar sağladığı düşük faizli kredi imkânlarıyla beraber esnafını, sanayicisini, ihracatçısını ayakta tutmuştur. Bu da esasında iyi bir yönetim organizasyonu sonucunda gerçekleşmiştir.

Esasında, e-ticarete baktığımızda orada da bir başka başarılı süreç yönetilmektedir. Ticaret başka bir yöne doğru evrilmeye başlamıştır. E-ticarette de inanılmaz bir ticaret hacmi oluşmuştur, bu da satın alma paritesinin yüksek olduğunu göstermektedir. Bunlar da olumlu gelişmelerdir. Bu yönüyle Bakanlığınızın çalışmalarını takdir ediyoruz. Bakanımız hemen hemen her gün farklı farklı ülkelerin ticaret bakanlarıyla yoğun bir mesai içerisindedir. Görev ve sorumluluğunun fevkinde bir gayret ortaya koymaktadır. Kendisini takdir ediyoruz.

Değerli Bakanım, ben konuşmamın bu bölümünde Trabzon ilimizle alakalı önemli bir hususu sizlerle paylaşmak istiyorum. Bildiğiniz gibi, Trabzon ili deniz, kara ve hava ulaşımıyla güçlü liman altyapısına sahip bir ilimizdir. Trabzon Gümrük Müdürlüğünün tüm bölge illerine hizmet vermesi durumu dikkate alındığında tekstil, otomotiv, gübre, metal, hurda, kozmetik, porselen ve seramikten sofra ve mutfak eşyası ürünlerinin ithalatı hususunda ihtisas gümrük müdürlüğü olarak yetkilendirilmesi hususunda bir talep vardır.

Diğer bir husus da Değerli Bakanım, Trabzon Limanı ile Rusya Federasyonu içerisindeki Soçi bölgesindeki Adler Limanı arasında tarifeli yük ve yolcu gemilerinin çalışmasına müsaade edilmesi hususunda girişimlerde bulunulması yönünde bize gelen talepler vardır. Malumunuz olduğu üzere Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1990 ve 2010 yılları arasında yirmi yıl kesintisiz yük ve yolcu taşımacılığı yapılmıştı Trabzon Limanı'yla Rusya Federasyonu arasında, bu çok ciddi bir ticaret hacmi oluşturmuştu. Trabzon'u bir ticaret hinterlandı hâline getirmişti. Son yıllarda Rusya Federasyonu Soçi Olimpiyatları'nı düzenleyeceği gerekçesiyle, Trabzon'a giden tarifeli gemi seferlerine 2010 yılında Soçi Limanı'nı kapatmış ve bu limana yakın diğer limanlarda yeni sefer düzenlenmesine müsaade etmemiştir. Konu hakkında Trabzon yerelinde yapılan onlarca girişimle ve Rusya Federasyonu Krasnodar bölgesi yetkilileriyle yapılan toplantılardan şu ana kadar bir sonuç alınamamıştır. Ülke ve bölge ihracatımıza ve karşılıklı turizm hareketlerine yapacağı katkı dikkate alınarak konunun üst makamlar nezdinde yeniden görüşmeler yapılarak Trabzon Limanı'ndan Rusya Federasyonu'nun bölgemize en yakın bölgesindeki en uygun limanı olan Adler Limanı'na tarifeli yük ve yolcu gemi seferleri düzenlenmesine müsaade edilmesi hususunda girişimler bekliyoruz.

Aynı şekilde efendim, ülkemizden Rusya Federasyonu'na deniz yoluyla yapılan ihracatımızda Rusya Federasyon limanlarında yaşanan sorunlardan biri yüklerin çok geç tahliye edilmesi ve diğer sorunların çözümü amacıyla Türk ihracatçılarına ait bir liman olarak Taman Limanı'nda bir Türk lojistik merkezinin kurulması yönünde bir talep vardır.

Değerli Bakanım, son olarak Sarp Sınır Kapısı'ndaki yoğunluğu azaltma noktasında Muratlı Sınır Kapısı'nın açılması hususunda bir talebimiz söz konusudur. Özellikle ülkemizin en yoğun kara yolu sınır kapısı olan Sarp Sınır Kapısı'nın Bağımsız Devletler Topluluğu, Kafkasya, Orta Asya bölgelerine yapılan taşımalarda kullanılması, alternatif kapı güzergâhlarında yaşanan sorunlar ve siyasi karışıklıklar nedeniyle bu kapıların kullanılmaması, Orta Asya bölgesine yönelik dış ticaret hacmimizin her geçen gün artması nedeniyle Sarp Sınır Kapısı'nın yoğunluğu da her geçen gün artmaktadır. Bunun yanında kapının hem yolcu hem de yük taşımacılığında kullanılmasından dolayı yoğunluk bir kat daha artmaktadır.

Ayrıca, turizm sezonunda Gürcistan makamlarınca Batum bölgesi geçişlerinde gündüz saatlerinde tır araçlarının geçişlerine kısıtlama getirilmektedir. Ülkemiz tarafında araç kuyruklarının oluşması kötü bir görüntü olarak telakki edilmektedir. Bunun yanında, Gürcistan geçişlerinde yol güzergâhlarının Batum bölgesinde şehir içerisinden geçmiş olması nedeniyle önümüzdeki dönemlerde de geçişlerde belli saatlerde kısıtlama yapılacağı Gürcistan makamlarınca belirtilmektedir. Oysaki Muratlı Sınır Kapısı, Gürcistan tarafında yol güzergâhı tamamen şehir merkezleri dışından geçtiği için daha seri bir şekilde çalışmış olacak ve bu kapıdan da sadece yük taşıtları giriş çıkış yapacağı için Sarp Sınır Kapısı'nın yoğunluğu da azalmış olacaktır. Bu nedenle özellikle Orta Asya bölgesine ve Türk Cumhuriyetlerine yapılacak ihracatımızın gelişmesine büyük katkı sağlayacak. 31 Ağustos 2013 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla Gümrük Müdürlüğü kurulan Muratlı Sınır Kapısı'nın karşılıklı -iki ülke tarafından- faaliyete geçmesinin sağlanması talep edilmektedir. Muratlı Kapısı'nın açılmasıyla, Sarp Sınır Kapısı'nda oluşan araç, tır kuyrukları sorunu tamamen çözüme kavuşacaktır. İnşallah bu talebimiz sizinle beraber gerçekleşmiş olacaktır.

Bütçeniz hayırlı ve uğurlu olsun Sayın Bakanım.