EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, değerli Bakanlık bürokratlarımız; öncelikle, hoş geldiniz.

Bugün, Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçemizi görüşüyoruz. Tabii ki gençlerimiz için yapılan her yatırım ülkemizin ve geleceğimiz olan gençlerimizin gelişimi için en önemli yatırımlardandır, bunu hiçbir şekilde yadsıyamayız; bu anlamda da Sayın Bakan, sizin Bakanlığınız Gençlik ve Spor Bakanlığının çalışmaları da gençlerimizin gelişimi, sportif aktivitelere katılmaları ve oradaki başarıları anlamında önemli bir bakanlık gerçekten ancak ülkemizde bugün, gençlerin işsizlik, borçluluk, barınma, güvencesiz çalışma, niteliği gittikçe düşen eğitim, politik baskılar gibi sorunlarla da boğuştuğunu görüyoruz; bunların bu boğuşmaları tabii ki sizin çalışmalarınızı da doğrudan ilgilendiriyor.

Şimdi, bütçenize baktığımız zaman da 2022 bütçesine 27,7 milyar TL ayrılmış ama şu içinde yaşadığımız, hatta bugün yaşadığımız dolardaki bu ani yükselişle beraber daha harcamaya başlamadan bütçeniz eridi ve düşünüyorum, zorlanacaksınız bu sene bütçenizi harcamalarınıza yetirme konusunda.

Şimdi, Sayın Bakan, çok tartışılan bir konu; ben de tabii, biraz barınmayla gireceğim konuya çünkü bu sene öğrencilerimizin en fazla yaşadığı problem barınma oldu. Neden bu sene bu kadar büyük bir sorun yaşadık? Aslında bunun bir analizini doğru yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Evet, belki siz yıllar içerisinde yurt sayısını arttırdığınızı söylüyorsunuz ama bakın, sayılara baktığımızda, Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre 2016'dan bu yana yurt sayısında kayda değer bir artış olmadığını görüyoruz. 2019-2020 döneminde 793 yurt bulunurken bugün, 779 yurt binasıyla hizmet veriyorsunuz ve şu anda -arkadaşlarımız da ifade ettiler- başvuran öğrenciler arasında yurtlara yerleşememiş 100 bine yakın öğrencimiz var. Şimdi, neden böyle bir yığılma olduğunu da tabii, düşünmek lazım. Ekonominin kötü yönetilmesinden kaynaklı ev kiralarındaki aşırı artış, özel yurt ücretlerinin artması, pandemiden dolayı bazı özel yurtların kapanması, ailelerin gelir seviyelerinin düşmesi, bunların hepsi inanılmaz şekilde tabii ki öğrencileri zora soktu ama bir etken daha var Sayın Bakan, nedir bu? Plansızca arttırılan üniversite ve üniversitelerdeki kontenjan sayılarından dolayı öğrenci sayısı, üniversite sayısı son yıllarda hızla arttı ama sizin yurt yapma hızınız öğrenci sayısının artış hızına yetişmedi; asıl problem biraz da buradan kaynaklanıyor diye düşünüyorum. O nedenle, bu yurt problemi önemli ve sizin, Bakanlık olarak artık bundan sonraki yıllarda yurt konusuna daha fazla bütçe ayırmanız ve kafa yormanız gerekiyor.

Bu arada, siz, oradan, İstanbul'la ilgili, İstanbul Belediyesiyle ilgili bir şeyler söylediniz; İstanbul Milletvekili olarak hemen bir dipnot olarak orada bir düzeltme yapmak istiyorum izin verirseniz. "Neden inşaatları durdurdu, yurt inşaatlarını durdurdu?" Evet, şöyle: Bahçeşehir bölgesinde 2 tane yurt binası var sizin iktidarınız döneminde başlayan ama dere yatağına yapılmış, sel baskını riski altında olan binalarda öğrencileri barındırmak, bu binaları bu şekilde tamamlamak mümkün değildi; o nedenle, o inşaatlar durduruldu. Tekrar bir tadilat yapılıyor, revize yapılıyor, belki de alt katı iptal edilerek bu binalar yakında hizmete sunulacak, şu an çalışılıyor ama bunun yanında da zaten İstanbul Büyükşehir Belediyesi 3'ü kız, 2'si erkek 5 tane yeni yurt açtı bin öğrenci kapasiteli; Eylül 2022'ye kadar da 5 bin kapasiteye çıkarmayı planlıyor. Yani, bence bunlar üzerinden gitmeyelim. Herkes kendi üzerine gerçekten düşeni yapsın; İstanbul Büyükşehir Belediyesi de yapsın, siz de yapın, hizmette yarışın, en güzeli bu; çocuklarımız için en faydalısı da bu olacaktır diye düşünüyorum.

Tabii, Sayın Bakan, çocuklarımız, gençlerimiz işsiz; bu işsizlikle boğuşmaları da çok önemli bir sorun. Ve işsizlik rakamlarına baktığımız zaman, özellikle bir yıldan fazla süredir iş arayan üniversiteli sayısının 233 binle en yüksek düzeyde seyrettiğini görüyoruz. Üniversite mezunlarının uzayan iş arama süreleri de neyi etkiliyor, biliyor musunuz, KYK kredi borçlarını ödeyememelerine sebep oluyor; işte, bu nedenle de borcunu ödeyemediği için icra tehlikesiyle karşı karşıya olan gençlerin sayısı 280 bine dayandı. Bu öğrenciler sizin sorumluluğunuzda, bu öğrencilerle ilgili bir şeyler yapmak zorundasınız artık; kaç yıldır da konuşuyoruz bunları. Ekonomi iyiye gitmediğine göre sizler bir fedakârlık yaparak bu iş bulamayan işsiz öğrencilerimizin sorunlarını çözmek zorundasınız.

Kredilerden ve burslardan bahsedildi. Sürekli 650 TL'ye çıkmasıyla övünüyorsunuz bu bursların ama yine dolar karşısında maalesef -şöyle bir hesap yaptım- sadece 1 Kasımda yani yirmi gün önce 67 dolara gelirken bu hesap şu anda 50 dolara düştü. Belki bu çocuklar dolar falan almayacak ama yaşanan enflasyon ve pahalılıkla birlikte, bu paraların alım gücü, harcama gücü düşecek; o yüzden de verdiğiniz bursların maalesef mali olarak değeri azalmış oluyor.

Bir de 2022 bütçe gerekçenizdeki yükseköğretim burs ve kredi alt programında kredi alan öğrenci sayısı artış oranına baktığım zaman, özellikle 2020'de bir eksiye düşüş, 2021 yıl sonu gerçekleşmesinde eksi 14,68 gibi bir rakam görülüyor. Bu düşüşün sebebini siz neye bağlıyorsunuz? Neden bu kadar düştü bu rakam? Ve 2022-2023 hedefleri de çok yüksek değil. Konuşmanızda "Biz her başvurana kredi veriyoruz." dediniz. Öğrenciler acaba ödeyemedikleri için başvuru mu olmuyor? Bu eksi 14'ün anlamını bir açıklarsanız sevinirim Sayın Bakan.

Yine, ben, biraz programınız üzerinden çok hızlıca gitmek istiyorum sürem de azaldığı için.

Şimdi, çok önemli bir problem yine Türkiye'de çocuklarımızın, gençlerimizin Bağımlılıkla Mücadele Programı ve maalesef, sizin Bakanlığınızın bütçesinde buna, bu mücadeleye çok fazla bir ödenek ayrılmıyor -geçen sene de konuşmuştuk bunu- bu sene 4 milyon TL'lik bir bütçeniz görünüyor ama eğitimsizlik, işsizlik ve gençlerin gelecek kaygısı, oluşan umutsuzluk gençler arasında uyuşturucu kullanımını maalesef, gittikçe arttırıyor ve Türkiye, baktığımızda, dünya uyuşturucu ticaret ruhsatı üstünde bulunan bir ülke olduğundan biz ülke olarak çok büyük bir risk altındayız, gençlerimiz çok büyük bir risk altında ve uyuşturucuya çok kolay ulaşabiliyorlar. Uyuşturucuyla mücadelede yürütülen faaliyetler maalesef, yeterli değil. Sizin Bakanlığınızın da bu konuda daha yoğun, daha fazla mücadele vermesi gerekiyor.

Bağımlılıkla mücadele eğitimi verilen genç sayısına bakıyorum, 2021'de 216.525 sayı planlamışsınız; bu plan 2022, 2023, 2024'te 50 bine düşmüş.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Emecan...

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Kullanım bu kadar artmışken neden bu kadar bir düşüş var bu konuda, bunu sormak istiyorum. Mesela, dün İçişleri Bakanlığı bütçesi görüşülürken Bakanın sunumunda bir veri vardı: Uyuşturucunun kullanım yerleri arasında kişinin kendi evi yüzde 48'le 1'inci yani aslında sizin ulaşabileceğiniz çocuklar, gençler belki de bu uyuşturucu kullananlar. O anlamda, Gençlik ve Spor Bakanı olarak biraz daha fazla zaman ayırmanız gerekiyor.

Son bir şeye, çocuklara değinmek istiyorum Sayın Başkan.

Sportif yetenek taramasından geçirilen öğrenci ve genç sayılarıyla ilgili de burada, programınızda veriler var. Ya, Sayın Bakan, ben şunu merak ediyorum: Ülkemiz çocuk işçiliğiyle mücadele etmeye çalışan ve oranı çok yüksek olan bir ülke. TÜİK verilerine göre 720 bin çocuk işçi var ve 1,5 milyonu bulan çırak, stajyer ve meslek eğitimi gören çocuklarımızla birlikte bu sayı 2 milyonu buluyor. Ya, merak ediyorum ben, sizin bu çocuklarla ilgili bir çalışmanız var mı? Yani, çalışan "çocuk işçi" ya da "çırak", "stajyer" diye tanımladığımız bu genç çocuklarımızı... Mesela, OSB'lerde falan bir çalışma hiç yapıyor musunuz?

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Teşekkür ediyorum Sayın Emecan.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Yani, çalışmak zorunda kalan bu çocuklara ulaşabiliyor musunuz? Ne kadarına ulaşabiliyorsunuz? Herhangi bir yetenek taramasından bahsediyorum, bu çocukların içerisinde sporda çok yetenekli olan çocuklar mutlaka vardır. Hiç tarama yaptınız mı? Çünkü bu çocuklarımızın öğrenimlerini yüzde 100 burslu karşıladığınızı söylüyorsunuz. En azından çalışmak zorunda kalan ama çok yetenekli, spora yeteneği olan bu çocukların da keşfedilmesi için farklı bir çalışma yapmanız gerekiyor. Böyle bir programınız var mı?

Ben, bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum ve teşekkür ediyorum.