GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Şimdi, arkadaşlar, görev zararı olabilir. Yani, bununla ilgili görev zararı niçin olur? Sosyal bir politika uygulamak istersiniz, bir görev zararı gerçekleşebilir ki Hükûmet böyle bir amaç edinmiştir, doğal gaz faturalarına fazla zam yapmak istememiştir, doğal. Ancak arkadaşlar, az önceki soruyu tekrar soracağım İbrahim Ayhan'a: Bir garibanın evinde yani asgari ücretli bir garibanın evinde yaktığı doğal gaz ile efendim, çok lüks, bir yüzlerce metrekarelik bir evde yakılan doğal gazın metreküpünü aynı para yaptığınız zaman ve bunu da sübvanse ettiğiniz zaman adaleti sağlamış oluyor musunuz diye bütün arkadaşlara soruyorum; bu, adalet midir? Yani aylık geliri milyonlarca dolar olan bir kişiyle ekmeğe muhtaç olan bir kişiyi aynı şekilde sübvanse ettiğiniz zaman adalet mi sağlamış oluyorsunuz?

NİLGÜN ÖK (Denizli) - Onu zaten gelir vergisiyle yapıyoruz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Arkadaşlar ben bir şey soruyorum size. Bir dakika.

NİLGÜN ÖK (Denizli) - Ama zaten gelir vergisiyle...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ne ilgisi var arkadaşlar? Şimdi, burada 50 milyar TL görev zararı yazdık.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Bence ileriye dönük üzerinde düşünülmeye değer bir soru soruyor Garo Bey.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Arkadaşlar, 50 milyar TL görev zararı yazıyoruz değil mi? Bu 50 milyar TL'yi kim ödüyor? Kim ödüyor? Ahmet, Mehmet, Hasan, Hüseyin ödüyor değil mi? Yani aylık geliri 100 milyon lira olan, efendim bilmem ne ailesinin efradıyla aylık geliri 3 bin lira olan gariban Ahmet'in, Hasan'ın, Agop'un... Efendim, diyoruz ki "Siz eşitsiniz, biz hepinizi sübvanse ediyoruz." Mustafa Bey'in güzel bir lafı vardır:

"Herkese teşvik verdiğin zaman hiç kimseyi teşvik etmemiş olursun."

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Benim bildiğim BOTAŞ'ta bir çalışma var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama Başkanım, Sayın Mustafa Bey, şimdi olmuş bir şey, olmuş, tarifelendirilsin tabii ki.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Kademelendirilsin mi diyorsun Garo Bey?

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sosyal tarife...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ya, sosyal tarife şudur arkadaşlar, bizim de önerimizdir: Yani 80 metrekare bir evi olan bir kişinin evini ısıtması için kaç metreküp doğal gaza ihtiyacı varsa bu belirlenir. Diyelim ki ilk kademenin -bizim önerimiz- ücretsiz olmasıdır, bırakın şeyi, ücretsiz olması.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Orada bir zorluk var. Lafını bölüyorum, kusura bakma ama Erzurum'la Antalya'da kullanılan doğal gazın tarife farklılığı var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - O da ayarlanır, o da ayarlanır.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Bir modele ihtiyaç var, karmaşık, çok faktörlü.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yani coğrafik haritalanabilir, o da ayarlanabilir.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Ona dönük bizim çok sayıda talebimiz oldu.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama bak 50 milyar harcamışsın İbrahim Bey.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Hayır, buna dönük talebimiz oldu, çalışmalar da yapılıyor. Yani sen tabii ki... Ben hep diyorum ya "Böyle speküle etmek için." filan, bunları yapıyorsun. Canın sağ olsun, çok da önemli değil ama.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - İbrahim Bey, sizin yaptığınız çalışmalardan yeterince bilgi sahibi olmadığı için arkadaşlar, olabilir.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Aslında biliyorlar, haberleri de var bu çalışmalardan çünkü ben bu Plan Bütçe Komisyonu zemininde kaç defa dile getirdim bunu, Erzurum'a bir özel ayrıcalık talebinde bulundum. Sadece Erzurum'a değil. Yani o civardaki illerimizin hakikaten böyle bir şeye ihtiyacı var mı, onu Genel Kurulda da dile getirdik. Buna dönük hem BOTAŞ'ın hem Enerji Bakanlığımızın ciddi çalışmaları var. Tabii ki samimi olarak bunu yöneltsen eyvallah! Yani yüreğimize koyalım.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ne diyorsun ya?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Öyle yapmıyorsun.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ne yapıyorum?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Yaptığın şey şu: Yani bir zora sokmak filan. Gayet tabii ki... Yani bunu yaptığın için bu sevimsiz düşüyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ne ilgisi var arkadaşım ya!

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Biz bugüne kadar sosyal politikalar noktasında eşi menendi görülmemiş şeyleri hayata sokmuşuz. Burada da aynı şeyleri yapıyoruz, yaparız, sen rahat ol. Yani buraya böyle su katmaya gerek yok.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - İbrahim Bey, senin lüks evinle, garibanın evini aynı noktada tuttuğun zaman oluyor mu? Olmaz, olmaz yani. O açıdan sosyal tarifeye geçirtmemiz gerekiyor. Bunu öneriyorum ya. Bu sulandırmak ne demek? Ne ilgisi var arkadaşlar? Ya, bak şu anda Diyarbakır'da dün doğal gazı kesildiği için bir çocuk astımdan öldü ya.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Ya, bu talebini biz, ben de diyorum ki...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yani bir çocuk astımdan öldü doğal gazı kesildiği için arkadaşlar. Isınmak bir haktır, elektrik bir haktır. Artık kamu...

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Elbette ben de bunu diyorum ki olması gereken bu.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ya, kesme benim sözümü ya!

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Zaten buna dönük de çalışmalar yapılıyor. Bunu söylüyorum.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bakın, şunu söylemek istiyorum...

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Söylediğiniz çalışmayı büyük oranda tamamladık, çok yakın zamanda duyacaksınız.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bu kayda geçsin, bir daha söyleyin.

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Sayın Vekilim, söylemiş olduğunuz tarife bazlı...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Duyup duymayacakları belli değil daha ama bir çalışma yapıyorsunuz.

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Evet.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Biz söyledik ya çalışmaya başlıyorsunuz işte, tamam.

Arkadaşlar bakın mesele şu. Neyse benim laflarım çok kesildi; ben toparlayayım.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Biraz daha karmaşık bir alan burası, çok faktörlü. Bir çalışma yapılıyor anladığım kadarıyla.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, mesele şu: Bakın, herkese efendim teşvik verdiğiniz zaman adaleti sağlamış olmazsınız. Ülkemizde büyük bir gelir uçurumu var arkadaşlar. Yani bir anda bir asgari ücretlinin maaşını bir öğünde yiyenler var. Şimdi, hepsini aynı şekilde sübvanse edemeyiz, aynı tarifeye tabi tutamayız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Buyurun.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yapmamız gereken de şudur: Sosyal bir konutta, seksen metrekarelik diyelim ki bir konutta yakılması gereken coğrafi noktaya göre işaretlenir. Antalya'yla Ağrı tabii ki aynı olmaz. İhtiyaçlar belirlenir, buna göre bir tarife belirlenir. Gerekirse ilk basamak, yani zorunlu ihtiyaç olan şeyi -bizim önerimiz odur- ücretsiz yapmak, elektrikte, doğal gazda, suda ve internette, daha sonra artan oranda bir tarife yapmak. Yani lüks bir evde yaşayan yurttaşımız eğer ki 300 metrekarelik evini evini ısıtmak istiyorsa 3 misli, 5 misli para ödesin ve gerçek anlamda onlardan misliyle alalım, yoksulu finanse edelim. Yani zenginden alıp yoksula verme zamanıdır.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyoruz Sayın Paylan.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Zenginden alıp yoksula verme zamanıdır. Bu açıdan sosyal tarifeye çalışalım.

İkinci söyleyeceğim şu: KOBİ'lere de bakın arkadaşlar, doğal gazda KOBİ'leri de finanse ettiniz değil mi?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Orada, o dediğiniz var, belli bir limite kadar...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Mesele şu ama şimdi bizim kendi kaynaklarımızı Ahmet, Mehmet tüketemiyor, üretilen ayakkabıyı; Hans'a George'a ayakkabı üretiyoruz. Bu ne demektir? Türkiye'nin aslında üretilen bu görev zararını, Avrupa'ya ucuz mal üretmek için kullanmak demektir. Ya, bunu da düşünmemiz gerekir.

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Sayın Vekilim, orada ufak bir düzeltme yapayım: 300 binin altı tüketim şu demek: Aslında -onu net söylemek lazım- yani gazı üretimde kullanan firmalar genelde 300 binin üzerinde tüketir. 300 binin altında tüketen üretim yerleri çoğunlukla ısıtma amaçlıdır yahut da fırın gibi mahalle arasındaki küçük işletmelerdir. Eğer KOBİ elektriği yani doğal gazı ısıtma olarak eğer üretimde kullanmak istiyorsa o çok çok büyük ihtimalle 300 binin üzerindedir Sayın Vekilim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ben bitireyim, müsaade edin.

Bakın, çok iyi kazanan bir firmaya siz ucuz doğal gaz veriyorsanız o da sübvanse etmektir arkadaşlar, doğru değil, bunu demek istiyorum. Yani zor durumda olan gariban esnafla, KOBİ'yle, çok iyi kazanan KOBİ'yi eşit durumda sübvanse etmek adalet değildir, buna da bakmak gerekir, bunu söylemeye çalışıyorum.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Çelik fabrikaları, ihracat yapan...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Onu söylüyorum, onu niye sübvanse edelim? Benim soracağım soru da şu...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Evet, tamamlarsanız sevinirim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama araya girildi, ondan dolayı Başkanım...

Soracağım soru şu, siz dediniz ki: "Spottan alıyoruz artık." Yani şimdi bizim uzun vadeli kontratlarımız bitti, bitiyor, 2022'de görüşmeleri olacak. Yani bunları hangi fiyattan... Bugün Rusya'daymış galiba BOTAŞ. Niye? Müzakereler için herhalde, uzun vadeli anlaşma için müzakere ediyorsunuz. Azerbaycan'la, İran'la müzakereler var, bunlarla ilgili durumu bildirir misiniz yani ne zaman bitiyor?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Tarihlerini bir söyleyelim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hangi fiyatlardan konuşuluyor? Uzun vadeli kontrat yapmak şimdi avantaj mıdır? Çünkü biz, şu anda, fiyatlarda zirvedeyiz. Şimdi, talihsiz bir durum var arkadaşlar yani doğal gaz fiyatları şu anda zirveye çıktı.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Yani değişen oranlarla sözleşmeler var, farklı şeyler var izah etsinler.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Biliyorum ama biliyorsunuz Başkanım, spot zirvedeyken pazarlığa oturduğunuz zaman, spot zirvedeyse zarar edebiliriz. Ben durumu öğrenmek istiyorum. On yıllık kontrat yapacak, acaba nereden yapacağız? Bütün bunları...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Peki, bir soralım, bilgisi dâhilinde tabii, bilgisi çerçevesinde, Genel Müdür Yardımcımıza soralım.

Buyurun.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Gizli.

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI- Sayın Vekilim, kontrat tarihleri gizli değil. O EPDK'nın sitesinde yayınlandığı için o yüzden orada gizli değil; yalnız ben şu anda hatırlamıyorum, özür dilerim, daha sonra isterseniz yazılı olarak veririz.

Şimdi, şu anda bizim bu sene yaşadığımız en büyük problem, gaz talebiyle ilgili olan problem. Sene başında, ocak ayında, 2021 yılı projeksiyonlarımızı yaparken müşterilerimizden olan, sanayicimizden olan talebi aldığımızda 48 milyar metreküplük bir talep geldi. Sene içindeki değişimler, gaza olan talebin artması ve kuraklık, bizim 2021 yılı toplam tüketimimizi, Türkiye tüketimimizi 60 milyar metreküpe çıkardı. Ardaki bu 12 milyar metreküpün yaklaşık olarak 7,5 milyar metreküpü elektrik santrallerinden gelen talep, kuraklıktan gelen talep ve beri kalan bir kısmıysa konutlardan ve sanayiden gelen talep. 2021 yılı içinde bizim planımız yani spot LNG her zaman kullanılan bir şeydir ve daha önceki spot taleplerimiz de yüzde 17'lerdeyken 2021'de bu yüzde 30'lara çıktı. Sebep? Talepten gelen artıştan kaynaklanan, daha önceden ki EPDK'da da var bu rakamlar, orada da bulabilirsiniz raporlarında. O yüzden söylüyoruz, bu seneki değişimden kaynaklanan bir şey bu, tüketimden o da. Şu anda 1.500 dolarlar seviyesinde olduğunu söylüyoruz doğal gazın. Uluslararası ajanslar, bu doğal gaz talebindeki fiyatların, spot piyasasındaki fiyatların özellikle Mart 2022'den sonra aşağıya doğru yöneleceği konusunda bir projeksiyonda bulunuyorlar. Bunu da söylemek isterim.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Peki, teşekkür ediyorum.

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Şimdi, kontratlar devam ediyor, evet, devam ediyor. 2022'de biten var, 2026'da biten var, 2023'te biten var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Rusya'yla 2022'de bitiyor değil mi?

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - 2022'de bitiyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Azerbaycan'la ne zaman bitiyor?

BOTAŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ABDULKADİR YAYLACI - Yanılmıyorsam, Azerbaycan'la bir kısmı bitti, bir kısmı 2023'te bitiyor, İran'la 2026'da bitiyor.