| Komisyon Adı | : | DIŞİŞLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Savunma Sanayii Alanında İş Birliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi (2/3981) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 17 .02.2022 |
SİBEL ÖZDEMİR (İstanbul) - Teşekkür ederim Değerli Başkanım.
Ben de bütün katılımcıları saygıyla selamlıyorum.
Savunma Sanayii Başkan Yardımcımız şöyle bir cümle söyledi: Bu ürünlerin, savunma sanayisi alanındaki ürünlerin Özbekistan tarafından tanınması ve ihracat artışı hedefi var bu anlaşmada anladığım kadarıyla. Böyle bir cümle kurdunuz. Şimdi, bu alan tabii ki çok ulusal ve stratejik bir alan ve işte, yerli üretim anlamında da bir aşama kaydettiği söyleniyor ve böyle bir oranlar da bize iletiliyor. Ancak bu tür sektörler ve alanların ülkeler tarafından bu kadar çok hızlı bir şekilde ihracata açılmasına bir çok ülke buna engel oluyor. Belli bir süre burada koruyuculuk politikaları uyguluyorlar ve özellikle -geleceğim birazdan- bilgi paylaşımı noktasında da çok rahat davranmıyorlar. Hem de uluslararası ilişkiler açısından da bölge tercihlerini çok dikkatli yapıyorlar. İleriye dönük uluslararası ilişkileri açısından, bölge ilişkileri ve menfaatler açısından da önemli bir alan. Burada bu kadar çok hızlı, işte, ihracatı arttıralım ve... Gelir anlamında da ya da bu ürünlerin tanınması noktasında daha hassas davranılamaz mı? Bizim gördüğümüz, Genel Kurulda da şu an anlaşmalar görüşüyoruz ve biraz burada bireysel tercihlerle işte, yapılan ziyaretlerde ve bireysel tercihlerle imzalanan bir çok alanda, spesifik alanlarda anlaşmalarla karşı karşıya kalabiliyoruz. En azından savunma sanayisi alanında daha kritik, daha uzun vadeli, ülkenin menfaatleri açısından daha kritik anlaşmalar olmalı. Bunun biraz bireysel tercihlerle şekillendiğini görüyoruz. Şöyle ki mesela Polonya'yla da bir anlaşma imzalanıyor. Savunma sanayisinde gizlilik dereceli bilgilerin korunmasına dönük, yani böyle bir anlaşma sonrası, yapılan savunma sanayisi anlaşması sonrası bu bilgilerin korunmasına dönük de bir ihtiyaç ortaya çıkmış ve tekrar bir anlaşma yapılıyor. Şimdi, Değerli Bakan Yardımcısı Sayın Kaymakcı Avrupa Birliği Başkanı aynı zamanda, Polonya'yla yapılan anlaşmaya şöyle atıf yapıyorum: Polonya'yla yapmış olduğumuz savunma sanayisi anlaşmasının Avrupa Birliğiyle olan ilişkilerimize bir yansıması oldu. Benim Avrupa Birliği Uyum Komisyonu üyesi olarak gitmiş olduğum, heyet olarak beraber gittiğimiz parlamenterler arası görüşmede bu anlaşma çok gündeme geldi ve çok soruldu bu soru. O nedenle bu tür anlaşmaları yaparken -bu uzun vadeli- bireysel tercihlere göre ve bu kadar ulusal ve stratejik gördüğümüz korumacı politikaların uzun bir süre daha uygulanması gereken bir alanda bu kadar daha rahat davranılmasını ben bir sorun olarak görüyorum. Bu anlaşma metnindeki maddelere bakarken de bu dikkatimi çekti ve Polonya'yla ilgili de Sayın Bakan Yardımcımızdan bu ilişkilere yansımasıyla ilgili kendi değerlendirmesini sormak istiyorum.
Son olarak da işte, bilgi, belge, malzemelerin güvenliği kısmı var anlaşmada. Diyor ki: "Devletlerin menfaatlerine zarar verecek şekilde bu bilgiler kullanılamaz." ve ulusal mevzuatlar buna karar verecek. Ama bu tür... Ya, bu kadar çok ucu açık görüyorum ben bunu. Hani ülkelerin yönetimleri değişiyor, karar birimleri değişiyor. Ya, biraz da kurumsal bir koruyuculuk bence burada temin etmek gerekiyor bu anlaşmalarda. Menfaatleriniz değişecek, bölgesel konjonktür değişiyor. Özbekistan'la ilişkilerimiz iki yıl sonra nasıl olacak? Yönetimi kim olacak Özbekistan'ın? Ya, biraz da buna dönük bence anlaşma metnine güvence koyan maddeler olması lazım.
Üçüncü taraflara açıklamamayı taahhüt ediyorlar. Bu da çok ucu açık. Yada bilmiyorum başka güvenceler ya da ek anlaşmalar mı gerektirecek? "Sınırlı bir hizmet çerçevesinde bilgiler kullanılabilir." diyor. Nedir sınırlı hizmet çerçevesi? Nasıl kullanacak bu bilgileri? Yarın belki Özbekistan rakip olabilir bu konuda ülkemize. Ve yine "Anlaşma yapılacak." diyor bununla ilgili ileriye dönük. Burada da yine ben ucu açık bir sorun görüyorum.
Bunlar dikkatimi çektiği için sizlerle paylaşmak istedim çünkü sadece... Evet, savunma sanayisi gerçekten ülkemiz açısından kritik ama bu kadar rahat, bireysel tercihlerle bu kararlar verilmemeli diye düşünüyorum.
Teşekkür ediyorum söz verdiğiniz için Başkanım.