BAŞKAN YUSUF BEYAZIT - Bu toplantımızın gündemini 21 Mart 2022 tarihinde sizlere yazılı olarak tebliğ ettik ve ayrıca "tbmm" uzantılı e-posta adreslerinize gönderdik. Yine, teklif sahibi milletvekilleri de toplantı gündem konusuyla ilgili olarak bilgilendirildi.

Bugünkü toplantımızın gündeminde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca 14 Mart 2022 tarihinde Komisyonumuza esas komisyon olarak havale edilen, Rize Milletvekili Sayın Hayati Yazıcı, İstanbul Milletvekili Sayın Feti Yıldız ve Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkan Vekili Çanakkale Milletvekili Sayın Bülent Turan, Milliyetçi Hareket Partisi Grup Başkan Vekili Sakarya Milletvekili Sayın Muhammed Levent Bülbül ile 113 milletvekilinin imzasını taşıyan (2/4284) esas numaralı Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi yer almaktadır.

İzninizle, teklif sahibi milletvekillerimize söz vermeden önce, teklif hakkında kısaca bir bilgi vermek istiyorum. Gündemimizdeki (2/4284) esas numaralı Kanun Teklifi'ne bakıldığında; 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun toplam 2 maddesinde, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 1 maddesinde, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un -1'i geçici madde eklenmesi olmak üzere- toplam 9 maddesinde, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun'un ise 1 maddesinde değişiklik ihtiva eden bir teklif olduğu görülmektedir.

Değerli milletvekilleri, Anayasa'mızda demokratik siyasi yaşamın vazgeçilmez unsuru olarak ifade edilen siyasi partiler, bir ülkede siyasi iradenin oluşumuna ve gelişimine yön veren başlıca unsurlardır. Bu yönüyle siyasi partiler, günümüzde siyasi katılım, karar alma sürecini etkileme ve iktidarı kullanmada vazgeçilmez bir role ve ağırlığa sahiptir. Siyasi partiler ve seçimlere ilişkin kanunlar hem içerik hem de uygulama açısından ülkenin demokrasi standardını gösteren önemli belgeler olup bu yönüyle Komisyonumuzda görüşeceğimiz kanun teklifine, demokrasi standartlarımızın daha da yukarıya taşınmasında her bir üyemizin önemli katkılar sağlayacağına yürekten inanıyorum.

Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemiyle, "yönetimde istikrar" ilkesinin hayata geçirildiği dikkate alındığında, teklifle Milletvekili Seçimi Kanunu'nda yer alan yüzde 10 genel barajın yüzde 7'ye indirilmesinin önerildiği, böylece daha fazla partinin ve fikrin Mecliste temsilinin sağlanmasının amaçlandığı, "temsilde adalet" perspektifinin güçlendirilmesinin hedeflendiği, ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısının her seçim bölgesinde ittifak içinde elde edeceği oy sayısı esas alınarak genel D'Hondt sistemi yöntemi uygulanarak hesaplanmasıyla ittifak kapsamındaki ortak amaç ve hedefler yanında ittifak dışı hedefler itibarıyla da siyasi partilerin gönüllülüğünün artırılması, ayrıca seçmen iradesinin kendi partisi dışında başka partilere yansımasının önüne geçilmesinin gözetildiği ve millî iradenin tecellisinde adaletin sağlanmasının hedeflendiği, siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisinde grup kurmuş olma şartının kaldırılmasıyla Meclis faaliyetleriyle alakalı olan TBMM'de grubu bulunma koşulu yerine yaygın ve katılımcı demokrasinin öncülü olarak siyasi partilerde örgütlülüğün ön plana çıkarıldığı; teklifle ayrıca, il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanının birinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından kurayla belirlenmesinin, sandık kuruluna üye bildirim hakkı olan partinin oluru olmadan başka bir parti üyesine sandık kurulu üyesi olarak gösteremeyeceğinin düzenlenmesi gibi birçok düzenleme yer almaktadır.

Çok değerli Komisyonumuzun saygın üyeleri ve milletvekili arkadaşlarımız; şimdi Komisyon olarak bu toplantıda yapacaklarımızı özetlemek istiyorum. Öncelikle teklifin geneli üzerinde görüşme yapacağız. Bu kapsamda ilk olarak teklif sahibi sayın milletvekillerine teklif hakkında açıklamalarda bulunmak üzere söz vereceğim. Sonrasında, istem sırasına göre Komisyon üyesi sayın milletvekillerinin ve son olarak da üyemiz olmayan sayın milletvekillerinin söz taleplerini karşılayarak devam edeceğiz.

Böylece teklifin tümünü görüşlerinize açmış olayım.

Şimdi ilk olarak teklif sahibi sayın milletvekillerine teklif hakkında açıklamalarda bulunmak üzere söz vereceğim.

Teklifin ilk imza...

MEHMET RUŞTU TİRYAKİ (Batman) - Anayasa'ya aykırılık...

MERAL DANIŞ BEŞTAŞ (Siirt) - Anayasa'ya aykırılık... İlk itirazlarımızı sunalım.

BAŞKAN YUSUF BEYAZIT - Gündeme alacağım tekliften sonra.

Teklifin ilk ilk imza sahiplerinden Rize Milletvekili Sayın Bakanım Hayati Yazıcı.

Buyurun Sayın Bakanım.