GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şimdi, değerli arkadaşlar, 2018 yılında bu yasayı, imar affı bu Komisyondan çıktı, biliyorsunuz. Seçim öncesi bunu çıkardı AK PARTİ ve o zaman biz buna itiraz ettik. İtiraz gerekçemiz de daha çok... "İmar affı" demek aslında şu anda depremde güvenli olmayan, aslında şehirciliğe uygun olmayan yapıların affedilmesi anlamına gelecekti. Dediğimiz de çıktı, şu anda affedilen yerlere baktığımızda, imar affının olduğu yerlerde kentsel dönüşümde ciddi zorluklar yaşanıyor. Çünkü, siz resmî 3 katlı olan bir yerde 10 katlı bir bina varsa ve siz bu 10 katlı binayı affetmişseniz vatandaş artık 10 kat üzerinden kentsel dönüşümde pazarlığa giriyor "Benim yerim artık kanuni." diyor ve kentsel dönüşümü yavaşlattı. Şimdi, bugüne gelecek olursak, hazineye ait yerlerin satışıyla ilgili düzenleme var. O gün imar affı yasasında -bir şey daha unuttum, pardon- burada oturan Sayın Özhaseki geldi, burada sizin oturduğunuz koltukta oturdu -o dönem Çevre ve Şehircilik Bakanıydı kendisi- ve "Bu imar affından gelecek bütün gelir kentsel dönüşüm için kullanılacak." dedi. İmar affından ne kadar gelir elde edildi? Sanıyorum 50-60 milyar bir gelir elde edildi.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - 24-25 milyar civarı.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama o günün 24 milyarı, bugüne teşmil ettirirseniz o para 60-70 milyar lirayı bulur. O günün 23 milyarı 4-5 milyar dolardı, bugünün 60-70-80 milyar TL'sine tekabül eder. Bu paranın...

ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Ama orada parantez açayım, onu misliyle şu anda Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değil. Bak bütçesine, bütçesine bak.

ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Kentsel dönüşüm projelerine harcadığı para 900 milyar...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır ya, 5 kuruş harcamıyor, ben size söyleyeyim. Yok, bütçesi yok. Bütçesine bak, bütçesine para koymuş musun? 1 milyar lira bütçesi var.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Bunu karşılıklı olarak yapmayalım. Sayın Paylan tamamlasın.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yalnızca kira için para ödeyebiliyor, kentsel dönüşüm projelerine herhangi bir katkısı yok. "Kentsel dönüşüm projeleri" dediğimiz şeyler yalnızca rant olan yerlerde müteahhitlerin vatandaşla anlaşarak yaptığı veya belediyelerle iş birliğiyle yaptığı şeyler. Ama sıkıntı şu Sayın Bakanım: Özellikle yoksul mahallelerde ve imar yoğunluğu olan mahallelerde kentsel dönüşüm olmuyor arkadaşlar; imar yoğunluğu olan mahalleler veya rant olmayan mahallelerde kentsel dönüşüm olmuyor ve bununla ilgili mutlaka kamu kaynağı koyulması lazım ve imar yoğunluğunun başka yerlere alınarak o kentsel dönüşümün yapılması gerekiyor.

Özellikle İstanbul gibi pek çok şehrimiz deprem bekliyor, benim vekili olduğum Diyarbakır da deprem bekliyor, diğer şehirlerde de deprem bekleniyor. Hani Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız kentsel dönüşüm seferberliği ilan etmişti ama baktığımızda 2 sebepten dolayı bu yürümüyor. Birinci sebebi, imar affıdır, belki "ikinci sebebi" diyebilirsiniz ama birinci sebeplerinden biri, ilk sebeplerinden biri. İkincisi de inşaat maliyetleri fahiş şekilde yükseldi. Kentsel dönüşümün çok daha zorlaşacağı duruma geçmiş durumdayız. Bu noktada mutlaka kamu desteğine ihtiyaç var ve kamunun planlamasına ihtiyaç var kentsel dönüşüm projelerini. Bu açıdan biz şapkayı önümüze koyup gerçekten özellikle bu yoksul mahallelerde yani dönüşüme gücü yetmeyen mahallelerde nasıl bir planlama yapmamız gerektiğini önümüze koymalıyız. Kamu desteğinin yani Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesine gerçekten yani kentsel dönüşüme destek verebilecek noktada bütçe ayırmalıyız, bununla ilgili biz teklif verdik bütçe görüşmelerinde, maalesef AKP ve MHP oylarıyla reddedildi; bu açıdan mutlaka bütçe koymamız lazım. Burada da "Kentsel dönüşümün desteklenmesi ve yüzde 25'inin Bakanlığın dönüşüm projelerine aktarılması..." Ya, Allah'ını seversen "900 milyon lira gelir bekliyoruz." diyorsunuz, geçecek rakam 200 milyon lira. 200 milyon lirayla kaç ev yapabilirsiniz Sayın Bakanım, Allah'ınızı severseniz? Bugün 1 evin maliyeti 1 milyon lirayı geçmiş durumda. 200 tane ev yapacağız. Milyonlarca ev kentsel dönüşüm bekliyor, yani bunun da bu Komisyondan ziyade gerçekten ilgili komisyonda derinlemesine tartışılıp bu kentsel dönüşümle ilgili bir yol haritamızı belirlememiz lazım ve Bakanlığa mutlaka bütçe ayırmamız lazım, özellikle yoksul mahallelerde bu kentsel dönüşümün nasıl olması gerektiğiyle ilgili bir vizyon ortaya koymamız lazım ama bütçesiz de bu iş olmaz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Lütfen tamamlayın Sayın Paylan.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Burada ben açıkça söyleyeyim, Bakanlığın burada alacağı var, on milyarlarca lira alacağı var çünkü ilgili Bakan açıklamıştı. Yani ben bu açıdan kentsel dönüşümün etkili bir şekilde yürümediğini düşünüyorum; bunun vebali hepimizin boynuna diyorum. Yarın öbür gün olabilecek bir depremde -Allah korusun, Allah gecinden versin- hepimizin vebali olur. O açıdan yürümeyen bir kentsel dönüşümü daha etkin bir şekilde yapmak için ilgili komisyonda derinlemesine tartışmamıza ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum.

Teşekkür ederim.