MUSTAFA TUNCER (Amasya) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Benim de geneli üzerinde bazı sorularım olacak, bunların cevaplandırılmasını istirham edeceğim.

Türkiye Kömür İşletmeleri 2020 yılında 19,2 milyon ton tüvenan kömür üretimi yapmıştır. Bu üretimin yüzde 47'si açık ocaklardan, yüzde 53'lük kısmı ise yer altı ocaklarından sağlanmıştır. Bu miktarlar, 2019 yılının yüzde 85'i oranında, 2020 yılı programının da yüzde 93'ü oranındadır yani hem programın hem de bir önceki yılın altında bir üretim yapılmıştır. 2020 yılı tüvenan kömür üretiminin yüzde 25,1'i olan 4,8 milyon ton Kurumun kendi olanaklarıyla ve kalan yüzde 74,9'luk kısmı olan 14,4 milyon ton ise yüklenici marifetiyle gerçekleştirilmiştir. Benim bu üretimin dağılımında dikkat çektiğim nokta, Kurumun kömür üretim faaliyetlerinin yüzde 74,9 gibi çok büyük oranda yüklenici marifetiyle yapılır hâlde olmasıdır. Kurum, çıkarttığı kömürlerin, gerek yer altı gerekse yer üstü ocaklardan çıkarttığı kömürlerin yüzde 75'ini kendisi değil, taşeron veya hizmet alımı nedeniyle başka firmalara, özel sektöre yaptırmaktadır, hatta Kurumun kuruluşlarından olan ELİ'nin 2020 yılı tüvenan kömür üretiminin tamamı özel sektör eliyle yaptırılmıştır. Yani ELİ ocaklarında kurumun kendisi hiçbir şekilde kömür çıkarmamış, bunu da tamamen özel sektöre yaptırmıştır.

Buradaki sorum şu: Kurum yavaş yavaş yer altı ve yer üstü ocakların işletilmesini bırakmak mı istiyor, bunu özel sektöre devretmek mi istiyor? Çünkü şu an fiiliyattaki uygulaması ve gerçekleşmesinde bunu fiilen özel sektöre bırakmış Kurum, ileride bunu tamamen mi özel sektöre devretmek istiyor; bunu öğrenmek istiyorum.

Bir diğer sorum: 2020 yılına başlarken çevre mevzuatına aykırılık nedeniyle Soma ve Tunçbilek'teki 2 tane termik santralin üretimi durdurulmuş, hatta bu da Kurumun kömür satışlarında aleyhe sonuçlar doğurmuş. Biz, bu termik santrallerin yani âdeta bir gecekondu yapılır gibi yapılmasına hep karşı çıkmıştık. Hatta benim seçim bölgem olan Amasya'da Yeni Çeltek Kömür İşletmesinin oraya da bir termik santral kurulması planlanmıştı ama haklı gerekçelerimizle onu anlattık ve nihayetinde de o yanlıştan vazgeçilmişti. Bakın, bu Soma ve Tunçbilek'teki termik santraller de -aynı bizim söylediğimiz gibi- kurulduktan belli bir süre sonra sırf para kazanmak amaçlı, daha fazla para kazanmak amaçlı doğayı kirletmeye devam etmişler ve neticesinde mevzuata aykırılıkları tespit edildiği için kapatılmış. Burada benim öğrenmek istediğim, çevreye verdiği aykırılıklar nelerdi? Yani ne tür bir hava kirliliğine sebep olmuşlardı, neyi iyi yapmamışlardı da doğaya zarar vermişlerdi? Bunu öğrenmek istiyorum.

Yine, bir diğer sorum. 2020 yılında kurum, 7 adet termik santral kurulumu şartlı -2 adedi şu an devreye girmiş- 16 adet kömür üretimi üzerinden gelir payı ödenen standart linyit kömürü sahasına ait ve 4 adedi de -1 adedi termik santral kurma şartlı- asfaltit sahasına ait olmak üzere toplam 27 adet redevans sözleşmesi yapmış ve bu 27 adet redevans sözleşmesi hâlihazırda yürürlükte. Bu 27 adet redevans sözleşmesinin şartları neler, süreleri nedir? Ve "2'si faaliyete geçti." deniyor, geriye 5 tane daha termik santral kurulması gündemde. Bu 5 termik santral kuruldu mu, faaliyete geçti mi veya hangi aşamada? Bunları öğrenmek istiyorum.

Bir diğer sorum kurumun kâr zararlarıyla ilgili: Türkiye Kömür İşletmeleri 2019 yılında 101 milyon lira kâr etmiş ama 2020 yılında bu kâr sadece 2,9 milyon liraya düşmüş yani 2019'da 101 milyon lira kâr etmişken, 2020 yılında, bir yıl sonra, sadece küsuratı atarsak 3 milyon lira kâr etmiş. Dolayısıyla 98 milyon liralık bir kâr azalması gerçekleşmiş. Satışları da aynı şekilde, 2019'da 18 milyon 218 bin 422 ton satış yapmışken 2020 yılında 13 milyon 583 bin 711 ton satış gerçekleştirmiş. Burada sorum şu: 2019'a göre 2020'de kârdaki 98 milyon azalmanın, düşüşün kaynağı nedir? Ya, kurum -soruyu daha net duruma getireyim- bazı yerlere, termik santral olur, başka yerler olur, zararına satışlar mı yapıyor? Yani zararına satışlar yapıyorsa bu kurumun ton başı ettiği zararlar nedir? Hem satış yaptığı yerler nelerdir hem de satış yaptığı yerlere verdiği kömürdeki ton başına zararı nedir? Bunları da öğrenmek istiyorum.

Bir diğer sorum: Yine, bundan Atila Sertel Vekilim de bahsetti, sosyal yardımlarda verilen kömürlerdeki büyük azalmayla ilgili. Ben, başka bir pencereden oraya gelip soruyu sormak istiyorum. Kurum, Manisa-Soma ve Kütahya-Tunçbilek ile Çan 2 termik santrallerine kömür satıyor, sattığı kömür bedellerini alamıyor, alamayınca yine -sağ olsun Sayıştay yetkililerine de teşekkür ediyorum- Sayıştay yetkilileri bu hususu ortaya çıkardıktan sonra bu 2 termik santralle görüşmelere başlanıyor ve protokol yapılıyor, protokol kapsamında da borç yapılandırılıyor. Protokol kapsamında yapılandırılan borç ödenmeye başlıyor, aksamalar oluyor ama en önemli aksama 2019 yılında yapılandırılan borç nedeniyle, bu sefer bu 2 termik santral 2020 yılında kullandıkları kömürün parasını da ödemiyor. Benim Sayıştay raporundan anladığım bu ve bu şekilde Türkiye Kömür İşletmeleri ciddi bir sıcak para girişinden oluyor ve kendi giderlerini karşılayabilmek, kurumu çevirebilmek için bu sefer dış kaynağa yani banka kredisine ihtiyaç duyuyor. Bu da kuruma ekstra bir faiz vesair giderleri yüklemek demek. 2020 yılında oluşan borç, 2021 yılındaki borç bu 2 termik santralin ve 2019'da yapılan protokol kapsamındaki borç ödeniyor mu? Bakiye alacağınız nedir? Temerrüde düşmüş alacağınız var mıdır? Ayrıca hâlen bu termik santrallerle ilgili kömür vermeye devam ediyor musunuz? Bunlara verdiğiniz kömürde ton başına ne kadar zararına satış yapıyorsunuz? Bunları öğrenmek istiyorum. Bir de sosyal yardımlarda kullanılan kömürün dağıtılmasındaki o büyük yarı yarıya azalmanın sebebi, bu 2 termik santrale verilen kömür ve bedelini almamak olabilir mi? Bunun cevabını istiyorum.

Bir diğer, son sorum: Daha önce söz aldığımda da bahsetmiştim ama unutmuşum. Bu Soma Kömür İşletmeleri AŞ'den olan alacağınız şu an herhâlde iflas masasında. Bu Soma AŞ'nin iflas masasındaki durumu nedir? İflas masasına getirilmiş olan, kaydedilmiş olan maddi mal varlıkları, nakdi mal varlıkları nelerdir? Kurumun, iflas masasındaki o alacak cetvelindeki sırası kaçtır? Kurumun, o Soma AŞ'den alacağını iflas masasından alma şansı var mıdır? Ayrıca bu kurum sizden aldığı paralarla İstanbul'da -yanlış hatırlamıyorsam- 2 tane gökdelen dikti. O gökdelenler şu an iflas masasında mıdır, iflas masasına katkı sağlamış mıdır, yoksa o gökdelenler iflas masasının kapsamı dışında mıdır? Bunları cevaplandırırsanız memnun olurum.

Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Sayın Genel Müdürüm, kurumun içinden gelen, başarılı bir insansınız. İnşallah yolunuz bu şekilde de devam eder diyorum.

Sayın Başkanım, teşekkür ediyorum. Herkese kolaylıklar, iyi çalışmalar diliyorum.