GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Şimdi, Sayın Başkan, biraz daha açıklığa kavuşmasına ihtiyaç var. Şimdi, Yenikapı Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi'yle ilgili... Yani bir kere hani "ileri biyolojik arıtma tesisi" "biyolojik arıtma tesisi" "ön arıtma tesisi" kavramlarını aşağı yukarı çokça konuştuk. Şimdi, bu projelerle ilgili Sayın Başkan da söyledi, Yenikapı Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi, ileri biyolojik atık su arıtma tesisi şu an öngörülmüyor, projesi de o değil. Ne bu? Amacı ne? Sultangazi, Esenler, Bahçelievler, Zeytinburnu, Fatih, Bayrampaşa, Güngören, Eyüp ilçelerine hizmet eden mevcut 840 bin metreküp kapasiteyle atık su ön arıtma tesisi, günlük 600 bin metreküp kapasiteli biyolojik atık su arıtma tesisine dönüşüyor.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Dönüşmüyor Başkanım.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Dönüşüyor.

Şimdi, avan proje... Şöyle söyleyeyim, bendeki bilgi şu: Avan proje Fatih Belediyesi tarafından 4 no.lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna gönderildi. Koruma Bölge Kurulu 10 Ocak 2022 tarihinde bir karar veriyor ve diyor ki: "Burada 10 metre kotuna kadar kazı yapacaksınız. Sizin yapacağınız bu kazılardaki bütün çalışmalar arkeolojik muayene sondajları ilgili müze yetkililerinin denetimi olmaksızın yapılamaz." Yani şimdi İstanbul'da Yenikapı'da hatırlarsınız Marmaray'ı yani haksız eleştiriler de olmuştu, orada İstanbul'un on iki bin yıllık bilinen tarihine ilişkin bazı gömütler ortaya çıkmıştı, gemiler çıkmıştı, kayıklar çıkmıştı "Üç beş tane gemi parçası için bir yola engel olunuyor." diye de bilim adamları eleştirilmişti. Aynı yerden bahsediyoruz arkadaşlar, o bulunan tarihî enkazların tam yanında yani burada bir çalışma yapılacaksa müzenin denetiminde... Üstelik, Kültür Bakanlığı tarafından oluşturulan Koruma Kurulunun verdiği karar. Şimdi, Koruma Kurulunun kararına göre siz -burada anlaşamıyoruz- "Burada ileri biyolojik tesisin yapılabilmesiyle ilgili alana ihtiyaç var." diyorsunuz, ben Yaylaspor Kulübünün kullandığı halı sahanın bile İSKİ tarafından geri alınmasıyla ilgili tartışmaların içindeyim. Yani Yaylaspor diyor ki: "Benim orada ufacık bir saham var." İSKİ diyor ki: "Ben orayı da alacağım, benim alanım yetmiyor." O nedenle, bazı değerlendirmeleri, hele de İstanbul'la ilgili değerlendirme yaparken neyin üzerinde çalıştığımızı, altında neyin olduğunu son derece iyi bilmek gerekiyor.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Aynı sahayı kullanacak, Gökhan Bey.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Yetmiyor efendim, yetmiyor.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - "İleri" deyince çok büyümez.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Yok, yok, yetmiyor. İleri biyolojik arıtma tesisine döndüğünüzde sizin kullanacağınız, özellikle yatayda kullanacağınız alanlara ciddi ihtiyaç var. Hatta projelerini gördüm ben, bunların bir kısmının üstleri kapatılarak yeşil alana dönüştürülmesi ve yine alan olarak kullanılması da öngörülüyor.

İLYAS ŞEKER (Kocaeli) - Gökan Bey, yanlış bir bilgi var. Bizde de biyolojik arıtma tesisleri ileri biyolojik arıtma tesislerine dönüştürülüyor, aynı yerde dönüştürülüyor; ilave yere gerek yok ki, teknoloji değişiyor.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Aynı yerde yapılabilir bu.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Eğer hâlâ biyolojik arıtma tesisleriyle ilgili, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu konuda böyle çalışıyorsa bence hiç çalışmasına gerek yok çünkü asıl, müsilaja neden olan fosfor ve azot ileri biyolojikte elimine edilebiliyor, başka türlü elimine edilmiyor.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Hayır, tartışma konusu şu, Gökan Bey'in dediği: "Alanda sorun olmayacak mı? Aynı yerde yapılabilecek mi?"

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - İleri biyolojikte biraz daha fazla alana ihtiyaç var.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Ama ne kadar? Yani yüzde 20...

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Baltalimanı Arıtma Tesisi'ni kim planladı?

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Biz planladık.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Var mı boş yer? Tüpler yapıldı, bitti yani Baltalimanı'nda denize kadar neredeyse küreler bitti.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Silahtarağa'yı da biz planladık.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Hayır, hayır... Devlette devamlılık vardır.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - İşte, aynı şeyi söylüyoruz biz.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Ama siz orayı ne diye planladınız?

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Şimdi, çöpü toplamamak ne kadar problemse...

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Bir şey söylüyorum, diyorum ki: Bakın, biraz önce açıkladım; bu projeler yapıldı, ihalesi yapıldı, müteahhitler başladı; sizin zamanınızda, önceki dönemde çok yavaş gitti, şimdi hızlandı; müsilaj da bunda etkili oldu, hızlandı, bitirilmeye gidiliyor ama biyolojik arıtma olarak planladığınız tesislerin şimdi bir tuşa dokunarak ileri biyolojik arıtma tesisi olarak değişeceğini nasıl öngörebiliyorsunuz? Bunun için yeni alanlara ihtiyaç var, yeni mekânlara ihtiyaç var. Ben de diyorum ki: Özellikle Boğaz bölgesinde, zaten daracık alanlar içine sıkışmış olan arıtma tesisleriyle ilgili, o zaman, gelin, siz de elinizi taşın altına koyun. Biraz önce söyledim; bu olumsuz cevapları kim verdi, hangi kurumlar verdi?

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Mustafa Bey, kavramları çok tartışmayalım. İleri biyolojik...

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Üsküdar Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi'yle ilgili kurum görüşü var burada; 18/10/2021, olumsuz görüş.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - O yeri uygun bulmamışlar.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - E, Üsküdar'da nerede yapacaksınız?

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Gökan Bey, bir saniye...

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Devam ediyorum; Silivri için talepte bulunulmuş, talep Avrupa Yakası Millî Emlak Müdürlüğü tarafından henüz gerçekleştirilmemiştir.

Adalar...

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Bir dakika arkadaşlar.

Burada ileri biyolojik arıtmaya karşı çıkmıyoruz, çıkmamalıyız. "Yer ve mekân sorunu çıkabilir." diyor Gökan Bey.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Ben bilgiye dayalı olarak konuşuyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Ama siz "'İleri biyolojik arıtma' kavramı olmasın." demiyorsunuz herhâlde.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Hayır, der miyim hiç? Hele Marmara'ya deşarj edilenlerin -sadece İstanbul için söylemiyorum; Tekirdağ'dan, Balıkesir'den, Susurluk'tan Ergene'ye kadar- tamamının ileri biyolojik arıtma tesislerine kavuşması gerekir. Bunun ötesinde, derelerimizdeki azot ve fosfatın da denize ulaşmaması için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının gerekli çalışmayı yapması gerekir. Yani orada şimdi Ergene'yi kim yapacak?