MAHMUT ATİLLA KAYA (İzmir) - Evet, teşekkür ederim Başkanım.

Şimdi, tek tek arkadaşlarımıza, katkıları için her birine çok teşekkür ediyoruz, çok olumlu da katkıları oldu fakat teklifimizdeki özellikle yanlış anlaşılan diye değerlendirmek istediğim hususları da ifade edeceğim arkadaşlarımıza.

Öncelikle, dün de hem kanunun esası hakkındaki görüşlere hem de bugün 1'inci maddeye ilişkin görüşlere ilişkin toplu şekilde bir değerlendirme yaparsak Başkanım, şimdi, dünkü görüşmelerde Sayın Kaboğlu sürenin uzun olduğunu ifade etmişti ki Barolar Birliği de aynı şekilde üç yıllık eğitim süresinin uzun bir süre olduğunu söyledi. Şimdi, biz burada, tabii, mukayeseli hukuka baktığımız zaman benzer ülkelerde, Avusturya'da dört yıl eğitim dönemi, Belçika'da üç yıl, Fransa'da otuz bir ay, Hollanda'da altı yıl, İspanya'da iki yıl, Sırbistan'da üç yıl, Arnavutluk'ta üç yıl vesaire, bu şekilde gidiyor. Dolayısıyla bu üç yıllık sürenin makul bir süre olduğunu zaten Komisyondaki farklı farklı pek çok arkadaşımız da ifade etti. Dolayısıyla, süre hususunda -bir de 3 kademede eğitim dönemi planlandığı için- bu sürenin uygun olduğu görüşündeyiz biz.

Yine, sınav sistemine göre, özellikle sınav sisteminin içeriğindeki sözlü sınavla ilgili arkadaşlarımızın değerlendirmesi oldu. Tabii, biz şimdi burada 4 yazılı, 1 sözlü, bir de akabinde bunun, eğitici hâkim ve savcının da görüşlerinin olduğu bir düzenleme ortaya koyduk. Yani 6 aşama var, ki geçmişte biliyorsunuz, şu anki mevcut uygulamada sözlünün etkisi yüzde 40 iken bu bizim getirmiş olduğumuz teklifteki düzenlemeyle sözlünün etkisi yüzde 25'e iniyor bu planlama içerisinde ve yine mukayeseli hukukta baktığımız zaman -özellikle Sayın Kaboğlu'nun ağır eleştirileri olmuştu ki o Fransa'dan çok örnek veriyor biliyorsunuz- Fransa'da da bu noktada mülakatlı şekilde sınav sisteminin devam ettiği ve pek çok Avrupa ülkesinde yine mülakatlı şekilde sınav sisteminin devam ettiği de ortadadır.

Yine, sınav sayısının çok olduğu noktasında özellikle Sayın Aydoğan'ın...

TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Biz mülakata karşı olduğumuzu söylemedik. Mülakatın kayıt altına alınmasını ve yargı denetimine açılmasını...

MAHMUT ATİLLA KAYA (İzmir) - Tabii.

Yine, sizin "Sınav sayısı çoktur." diye bir... Bu noktada "4 tane yazılı sınava gerek yok." Yine ben size Fransa'dan örnek vereyim; toplam 9 yazılı sınav ve 1 mülakat yapılıyor. Dolayısıyla, burada da biz teklifimizin normal, mukayeseli hukukta da karşılaştığı zaman ve uygulamadaki ihtiyaçlar açısından da değerlendirildiğinde uygun olduğu kanaatindeyiz.

Yine, Sayın Antmen ve pek çok arkadaşımız "Ya, işte, bir kanun teklifi hazırlanıyor ve bu konuda görüşler alınmıyor." diye ifade ettiler ama Sayın Subaşı da çok güzel şekilde hatırlattı. Biliyorsunuz 2019 Mayıstan sonra, Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin kamuoyuna ilanından sonraki süreçte o dönemki Sayın Bakanımız Abdulhamit Gül'le birlikte Bakanlıktaki bürokrat arkadaşlarımızla da bu konuda uzun bir görüşme gerçekleştirdik ve o gün de Sayın Bakanımız da ifade etmişti bu konuda, özellikle bu belgedeki düzenlenen hususlara ki bugün bizim ağırlıklı olarak bu yasa teklifinde ortaya koymuş olduğumuz Hâkimler ve Savcılar Kurulunun özellikle bu yeni mesleğe giriş modeline ilişkin o zaman da bu değerlendirmeler vardı. Tabii, aşağı yukarı üç yıllık süreç oldu ki Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin hazırlanma sürecinde de hepimizin bildiği gibi pek çok kurum, kuruluş, akademik çevrenin de bu noktada, Barolar Birliği de başta olmak üzere, Yargıtayın, Danıştayın, yargının tüm bu noktadaki ayaklarının da görüşleri alınmıştı.

Şimdi, Sayın Tiryaki'nin değerlendirmeleri oldu ki biz aslında Sayın Tiryaki'nin dediği şekilde bir teklif ortaya koyduk. Yani bugün, en çok eğitimle ilgili süreçte eğitici hâkim ve savcının yanında geçireceği 3 dönem ortaya koymuş olduk ve bu üç yıllık sürecin de büyük kısmı zaten uygulamada çalışarak geçirecekleri, usta-çırak ilişkisiyle oradaki eğitici hâkim-savcının arasında geçireceği bir süreç olacak ve yine, tabii...

MEHMET RUŞTU TİRYAKİ (Batman) - Ben ayırın dedim Atilla Bey, ayırın dedim.

MAHMUT ATİLLA KAYA (İzmir) - İşte, zaten 3 kısımda ayırıyoruz bunu, eğitim dönemini; temel eğitim...

MEHMET RUŞTU TİRYAKİ (Batman) - Hayır, şu andaki adaylık da öyle, eğitim ve staj var, şu anda da öyle zaten. Ben diyorum ki bunu birbirinden ayırın, eğitimin ismi eğitim olsun, hâkim-savcı yardımcısı atadığınızda...

MAHMUT ATİLLA KAYA (İzmir) - İşte, öyle yapıyoruz. Hayır, şimdi zaten "temel eğitim dönemi" eğitim dönemlerimizden birinin adı. Yine, düşünülen şablonu da birazdan burada ortaya koyarız. "Görev dönemi" işte eğitici hâkim ve savcının yanında yapılacak ve "son eğitim dönemi..." Zaten sizin dediğinize benzer şekilde.

Yine, şöyle bir eleştiri vardı, bu noktadaki hâkim ve savcı tercihlerine ilişkin bir değerlendirme yani bunlar sonunda olsun gibi fakat mevcuttaki uygulamada şu an dört aylık eğitim döneminden sonra hâkim-savcı olarak buradaki adaylar tercihlerini yapıyorlar. Şimdi, biz ilk temel eğitimde üç aylık süreden sonra -planlananda- savcı-hâkim olarak tercihlerini yapmaları noktasında bir çalışma gerçekleştireceğiz.

Yine, Sayın Emre'nin, hâkim ve diğer arkadaşların, hâkim ve savcı yardımcılarının fiziki şartları uygun yerlere mi atanacakları konusunda... Evet, zaten Bakanlığımızın yaptığı bu planlamada fiziki şartlara uygun, hâkim ve savcı yardımcılarının da orada çalışma ortamları da düşünülerek bu noktada tercihler girilecek. Nasıl uygulanacağı konusunda, işte, biz çok ayrıntılı bir teklif aslında ortaya koyduk; arkadaşlarımızın, özellikle Cumhuriyet Halk Partisindeki arkadaşlarımızın bir kısmından böyle bir öneri geldi. Neredeyse... Ben açıkça söyleyeyim ki mesela genel olarak bizim yasa tekliflerimiz şu konuda hep eleştiriliyor "Ya, yönetmelikle düzenlenecek hususu kanun olarak bize teklif ediyorsunuz, önümüze getiriyorsunuz." diye ama biz aslında burada gerçekten bu teklifle birlikte büyük bir çerçeve çizdik ve bunun artık bu çerçeveye uygun şekilde düzenlenmesini de yönetmelik olarak zaten Bakanlık ortaya koyacak. Yoksa, işte, biz staj süresinin şurası şu kadar olacak, bu kadar olacak diye daha da ayrıntıya girsek ki bunların zaten kanun sistematiği açısından da yönetmelikle düzenlenmesi gereken hususlar, işler olduğu çok net şekilde ortada.

Yine, Sayın Koç'un tazminatla ilgili, hâkim-savcı yardımcılığına ayrılmada... Şu an mevcuttaki düzenlemede de zaten, on yedinci fıkrada şu anda da hâkim-savcı adayı ayrılırsa bir tazminat ödemekle mükellef oluyor.

Sayın Subaşı yine, işte "Bu reform değil." dedi. Yani reformun Türk Dil Kurumundaki tarifi "değişim ve yenilik" ki biz burada özellikle bu teklifle birlikte başta hâkim ve savcıların adaylık usulünde gerçekten reform niteliğinde ve eğitimleri ve mesleğe hazırlanmaları noktasında reform niteliğinde değişim ve yenilikler getirildiği kanaatindeyiz.

Yine, Sayın Antmen'in herhâlde bir şeyi vardı. 8'inci maddede bunu zaten biz açıklıyoruz, mevcut hâkim ve savcı adaylarının durumuna ilişkin bizim teklifimizin 8'inci maddesinde -hemen size buradan ifade edeyim- geçici madde 22'yi ekliyoruz 2802 sayılı Kanun'a. Yazılı yarışma sınavına girip hâkim adaylığına atanma sürecini tamamlamayanlar ile hâkim adaylığına atanmış olup henüz mesleğe kabulü yapılmayanlar bu kanundan zaten ayrık tutulacaklar.

ALPAY ANTMEN (Mersin) - Ayrı tutulmasınlar, onlar da entegre edilsin istiyoruz.

MAHMUT ATİLLA KAYA (İzmir) - Fakat işte burada bir süre yani dediğimiz gibi, şimdi bunlar belli bir aşamaya da artık bu noktada gelmiş durumdalar, bunların içinden ataması da gerçekleşecek olanlar var ve bitiş noktasına doğru bu geliyor. Yine, şu anki taslağa göre bu üç yıllık eğitim dönemine ilişkin bu noktada Bakanlıktaki arkadaşlarımızın yaptığı çalışma metodunda da şu anki görev döneminin yirmi altı ay olarak planlanması düşünülüyor. Temel eğitim dönemi üç ay ve son eğitim dönemi de üç ay olarak planlanıyor yani burada eğitici hâkim ve savcının yanında özellikle bu noktada yirmi altı aylık... Yani çalışmanın büyük kısmı zaten bu noktada içerisinde geçecek.

Bir de tabii burada bir yanlış anlaşılmayı da ifade etmek lazım; mesleğe kabul. Yani bunu arkadaşlarımız çok net şekilde çoğunu bu bizim teklifimiz içerisinde de aslında özellikle düzenlemiş noktada ama -ki mevcut uygulama da böyle, madde 13'te de çok net- biz hâkim-savcı adaylığı müessesesini kaldırıp yeni bir model getiriyoruz yani mesleğe kabule ilişkin bir model getirmiyoruz. Zaten hâkim ve savcılığa alınma noktasında yetki Hâkimler Savcılar Kurulunda ama sanki böyle, işte, yetki elinden alınmış, sanki bu noktada, bu teklifin içeriğinde özellikle böyle düzenlemeler olduğu noktasında Sayın Aydoğan'ın ve yine sanırım Sayın Emre'nin ifadeleri oldu. Hayır, burada mesleğe kabulü yine Hâkimler Savcılar Kurulu yapacak. Burada eğer bakarsak 13'üncü maddede de -siz de görürseniz- mesleğe girişle ilgili yetki tamamen Hâkimler Savcılar Kurulunda. Biz adaylık usulü ve eğitimle ilgili bu noktada düzenlemeleri gerçekleştirmiş oluyoruz.

Ben tekrar arkadaşlarımızın katkılarından dolayı da, düşünce ve fikirlerinden dolayı da teşekkür ederim.