| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'nin (TÜRKŞEKER) 2019 ve 2020 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 09 .06.2022 |
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Komisyonumuzun değerli üyeleri, kurumumuzun değerli yöneticileri, Sayıştayımızın değerli denetçileri; hepinize "Merhaba." diyor, bu denetimin hayırlı uğurlu olmasını, ülkemiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Şimdi, arkadaşlar, tabii, çok önemli bir kurumu ve ülkenin ekonomisinde çok önemli bir yeri olan şeker pancarını konuşuyoruz. Şeker pancarı cumhuriyetle beraber tarihimizde, tarımda, ülkenin kalkınmasında çok büyük yeri olan bir üründür. Bu ürün, İkinci Dünya Savaşı'nda dahi hiçbir ülkeye ihtiyaç kalmadan kendi kendini karşılayan bir durumda olmuştur. Tabii, sadece bununla kalmamıştır, Türkiye'de ziraatın şeker pancarı ekimiyle hububatların ıslah ve çoğaltılması münavebe usulüyle sağlanmıştır. Diğer taraftan, şeker pancarı, tarımda, sanayide toplumun daha geniş kesiminin üretime katılımını sağlamıştır. Tarımda makineleşme ve gübre, kimyevi ilaç kullanımının yaygınlaşması, daha fazla kişinin istihdam edilmesi, elde edilen küspe ve hayvan yetiştiriciliğinin teşviki, nakliye, taş, kireç, işletmeciliği gibi ekonomik faaliyetlere sağladığı ivme sayesinde şeker endüstrisi tarıma dayalı endüstriyel kalkınmanın lokomotifi olmuştur. 2018'e geldiğimizde -Türkiye Şeker Fabrikaları tarihinde bir fabrika yapmayan yirmi yıllık yönetim döneminde- Şeker Fabrikalarını özelleştirmiş, satmıştır. Türkiye Şeker Fabrikaları satıldıktan sonra 2022 yılında Türkiye ilk defa şeker ithal etmek zorunda kalan bir ülke durumuna düşmüştür. Bunu seksen yıllık süre içerisinde bu hâle getiren, cumhuriyet tarihinde şeker fabrikalarını kuran bir siyasi dönem var, bir de yirmi yıllık, on sekiz yıllık dönem içerisinde bunu yıkan, dağıtan, dışarıya ithalata mecbur bırakan bir siyasal iktidar dönemini hep beraber canlı yaşadık. Bunu, bu yapılanları ben toplumumuzun ve halkımızın takdirlerine sunuyorum.
Diğer taraftan, çok önemli gördüğüm... Ben Samsun Milletvekiliyim; üç dönemdir de burada, Komisyonlarda anlatıyoruz şeker fabrikalarının durumunu, özellikle Çarşamba Şeker Fabrikasının durumunu anlatıyoruz. Her yıl bize deniliyor ki "Çarşamba Şeker Fabrikası bir dahaki dönem faaliyete geçecektir." Biz de biliyoruz geçmeyeceğini yani burada, halkın algısını yönetebilirsiniz, halkın algılarıyla duygularını bir şekilde altüst edebilirsiniz ama biz burada -zaten inanmadığımızı- bunun yapılmayacağını, yapılamayacağını zaten biliyorduk. Belki, bu sene yine aynı diyeceksiniz; "Efendim, bir dahaki yıl işte faaliyete geçeceğiz, ekimler yaptıracağız, şeker fabrikası faaliyete geçecek." diyebilirsiniz çünkü artık... Yani bazen sözcükler... Direkt konuşulur ama ben direkt konuşmak istemiyorum, yanlış anlaşılmaması veya cümlenin, kelimenin yanlış bir yere varmaması için. Doğru konuşmuyorsunuz, bunun değişik deyimleri de vardır aslında; doğru konuşmuyorsunuz, bize doğru konuşmanızı veya halka da doğru ifade etmenizi diliyorum değerli arkadaşlar.
Diğer taraftan, çok önemli bir şeyi bu Komisyonda açıklayacağım burada Şeker Fabrikasının Genel Müdürü ve Yönetim Kurulunun huzurunda; Komisyon üyelerimizin burada olması, Sayıştayımızın da burada olmasıyla bunu açıklayacağım veya bunu kamuoyuyla da geniş bir şekilde paylaşacağız.
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Zeybek, "Doğru konuşmuyorsunuz." derken henüz daha söz vermedik ki hazıruna. Sayıştaydan sonra söz vereceğiz, açıklamalarını yapacaklar yazılı ya da sözlü yani bu çok şık olmadı çünkü onlara söz vermedik sabahtan beri.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Tamam.
Şimdi arkadaşlar, 10 Haziran 2020 tarihli Ticaret Sicili Gazetesi'nin 865'nci sayfasında yer alan ilana göre "Vakıf Katılım AŞ" diye İstanbul Ümraniye'de VKT Tarım ve Gıda Sanayi Ticaret AŞ unvanıyla bir şirket kuruluyor. Bu şirketi siz biliyorsunuz ama Komisyondaki arkadaşlarımız bilmiyor, halk da bilmiyor. VKT Tarımın sermayesi ilk kurulduğunda 100 bin TL, şirketin tek ortağı Vakıf Katılım Bankası. Diğer taraftan, bir bakıyoruz -5 Ağustos 2020 tarihli Ticaret Sicili Gazetesi'nin 732'nci sayfasında- VKT Tarımın sermayesi 100 bin TL'den 100 milyon TL'ye çıkarılmış ve Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ bu şirkete 49 milyon TL sermaye koyarak yüzde 49 iştirak olmuş.
Şimdi, diğer taraftan, 19 Ağustos 2020 tarihli Ticaret Sicili Gazetesi'nin 517'nci sayfasında yer alan bilgilere göre ise VKT Tarımın adı -hakikaten toplumun algısı, kendisi bu kadar yanıltılamaz arkadaşlar- TÜRKŞEKER'in adı sanki "TURKŞEKER" gibi, TURKŞEKER Tarım Gıda Sanayi Ticaret AŞ olarak değiştirilmiş ve Ankara'ya taşınmıştır bu şirket. Hangi şirket bu? "VKT Tarım" diye kurulan şirket. Adı da sadece "ü" değiştirilerek "TURKŞEKER" diye değiştirilmiştir. Biz de -toplumda- baktığımız zaman acaba "ü"nün noktaları unutuldu da bir yanlış mı var diye burada, kamuoyunda öyle biliniyor. İşin garibi "ü" harfi niye unutuldu, "u" olarak yazdınız, "Türk" sizi rahatsız mı etti diye ben de buradan sormak istiyorum. Bir göz boyaması mıdır yoksa bu? TÜRKŞEKER namını kullanarak keyfî iş yapmanın göz boyaması mıdır?
Şöyle; Türk Şeker Fabrikaları AŞ Türkiye genelinde şeker pazarlamasını, dağıtım işini kendi iştiraki olan TURKŞEKER'e veriyor; işte bu, mucizeyi denetimden kaçırma usulüdür. Bu, denetimden nasıl kaçıyor? Şirket yüzde 51 olsaydı şu anda Sayıştay denetleyebilecekti ama öyle bir ince ayar veriyorsunuz ki, öyle bir kaçış yapıyorsunuz ki yüzde 49 hisse alıyorsunuz ve Sayıştay da zaten 2020 yılı denetimlerinde 22'nci sayfasında bunu ortaya koymuş zaten ama tam niteliğini, şeklini, bunları da -Türk Ticaret Gazetesi'ne gidemediği için- detaylı ortaya koymamış denetçi; bu denetçiye de teşekkür ediyorum, Sayıştay denetçisine.
Şimdi arkadaşlar, TÜRKŞEKER'in payı yüzde 49 olunca -şekerin pazarlama işi- Sayıştay ve Türkiye Büyük Millet Meclisi KİT Komisyonunun denetiminden kaçırılmış oluyor. Bunun patenti AK PARTİ'nin mensuplarına mı aittir acaba? Bilmiyorum tabii, bunun kurucuları öyle olabilir; ben sadece söylüyorum. Yani yediğimiz birçok halttan sonra bu denetimden kaçırılmıştır arkadaşlar, yani yüzde 49 hisse gösterilmiş, yüzde 49'luk hisseyle...
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Zeybek, lütfen ifadelerinizi biraz daha nezaket üslubuna çekerseniz... Komisyonu rahatsız ediyor bazı üsluplarınız.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Efendim, ben Komisyona karşı değil, Komisyona değil...
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Az önce de itham ettiniz, konuşma hakkı vermediğim hâlde arkadaşları itham ediyorsunuz.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Şimdi, devletin bir kurumu var, bir de bir başka şirket kuruluyor, yandan bir şirket kuruluyor.
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - E, tamam kurabilirler, çok doğal bir şey yani.
Eleştirinizi yapın ona itiraz eden yok ama. Buyurun, eleştirinizi yapın, ona itiraz eden yok.
MÜCAHİT DURMUŞOĞLU (Osmaniye) - "Halt" dedin ya.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Bir halt edilmiş ama burada, edilmiş ama.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - "Halt: Uygun olmayan, beğenilmeyen şey" Türk Dil Kurumunda.
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Bu yönetim anlayışının bir şeklidir yani.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Şimdi, ben soruyorum, TÜRKŞEKER Yönetim Kurulu ve Genel Müdürüne soruyorum burada: TÜRKŞEKER'in tüm piyasadaki satışını TÜRKŞEKER mi yaptı, TURKŞEKER mi yaptı? Bunu size soruyorum burada. Diğer taraftan, TURKŞEKER'in illerdeki bayileri hangi firmalardır, kimlerdir bunlar? Bunu da soruyorum size. Üç; yüzde 49 ortak oluyormuş gibi TURKŞEKER 2021 yılına kadar kaç TL kâr etmiştir? Bunların cevabını almak istiyoruz. Hakikaten biz de toplumda gördüğümüz zaman "TURK" deyince "TÜRK" gibi görüyoruz, TÜRKŞEKER gibi görüyoruz hadiseyi ama bir hileişeriye var arka planında; kurgulanmış, planlanmış, hileişeriyeler bir araya gelmiş, toplumun tüm verileri altüst edilmiş. Ya, böyle bir şey olabilir mi? Siz toplumun, halkın, 84 milyon insanın mensup olduğu, çıkarlarının, menfaatlerinin olduğu yerde siz hakikaten nasıl TÜRKŞEKER'in tüm gelirlerini, varlıklarını "TURKŞEKER" diye bir şirket kurdurup onunla ortak olursunuz, onunla beraberlik, işgüzarlık sağlarsınız orada? Yakışıyor mu bu devletin kurumuna?
Ben burada bunu konuşurken öyle boşuna da konuşmuyorum, verilerin hepsi burada; Türkiye Ticaret Sicili Gazetelerinin hepsi elimde benim şu an. Arkadaşlar, bu nasıl yapılabilir ya? Bu ayıp olduğu kadar sıkıntılı....
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Ya, yapmışlar ya, nasıl yapmışlar...
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Yapamazsın arkadaşım.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Yaptılar.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Ne demek yaptılar?
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Bitti yani o iş.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Ha, yaptılar yani yaptı, oldubitti mi olacak şimdi?
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Kanuna, yönetmeliğe, mevzuata uygun bir şekilde şirket kurulmuş yani.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Yaptılar, yetkililer yaptı.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Yani söylediğim sözcüklerden niye alınıyorsun o zaman?
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Ne alakası var, yapmışlar.
OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Karaman, müdahale etmeyelim.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Arkadaşlar, bunu, burada ben Sayın Genel Müdürün yazılı değil sözlü açıklamasını istiyorum.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Yaptılar, bitti o iş.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Komisyon üyelerinin hepsi dinlesin burada. Sayıştay denetçileri burada. Sayıştay denetçileri bunun üzerine gidememiş çünkü bilmiyordu içeriğini fazla. Yazıktır günahtır, yani 84 milyon insanın hakkı olduğu kadar benim de hakkım var; haram ediyorum size bu kullandığınız yetkileri, bu tür hareketlerinizi.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Hayır, şirket kurmak niye günah, onu anlamadım.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Şirketi nasıl kuruyorsun ama?
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Şirket, kanuna göre kurulur, kanuna muhalif bir şeyi yoksa...
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Devletin kuruluşunu, bir şahsın arkadan dolanmasıyla çevirmeye çalışıyorsunuz yani reva mıdır bu iş?
Sayın Genel Müdür, Yönetim Kurulundaki arkadaşlar; hepiniz buradasınız; bunun özellikle yanıtını, cevabını istiyorum sizden bugün.
Teşekkür ediyorum.